با رشد سریع فناوری‌های نوین، کمبود نیروی انسانی متخصص در صنعت نیمه‌هادی یکی از تهدیدهای جدی برای آینده تولید تراشه‌ها محسوب می‌شود.
به گزارش تکناک، صنعت نیمه‌هادی جهان با بحران جدی کمبود نیروی انسانی مواجه شده است و تا سال ۲۰۳۰ به حدود یک‌میلیون نفر نیروی متخصص جدید نیاز دارد. این هشدار را شرکت تحقیقاتی Semi و نهادهای صنعتی مانند انجمن صنعت نیمه‌هادی آمریکا (SIA) مطرح کرده‌اند و بر نگرانی‌های فزاینده درباره شکاف میان عرضه و تقاضای نیروی کار تأکید می‌کند.
درحالحاضر، رشد فزاینده فناوری‌هایی همچون هوش مصنوعی، شبکه‌های 5G، خودروهای هوشمند و لوازم الکترونیکی مصرفی، نیاز به تراشه‌های پیشرفته را افزایش داده است. در همین زمینه، درآمد جهانی این صنعت در سال ۲۰۲۴ به رقم درخورتوجه ۶۲۷/۶ میلیارد دلار رسید که در مقایسه با سال قبل ۱۹/۱ درصد رشد کرده است. با وجود این موفقیت، کمبود نیروی انسانی در صنعت نیمه‌هادی، به‌ویژه در حوزه مهندسی و مدیریت میانی و رده‌بالا، تهدیدی جدی برای تداوم این رشد محسوب می‌شود.
تامزهاردور می‌نویسد که براساس پیش‌بینی‌ها، تنها صنعت نیمه‌هادی ایالات متحده آمریکا با کمبود ۶۷ هزار نیروی کار مواجه خواهد شد. اروپا نیز به بیش از ۱۰۰ هزار مهندس جدید نیاز پیدا خواهد کرد و منطقه آسیا‌اقیانوسیه نیز با کمبود بیش از ۲۰۰ هزار نفر روبه‌رو خواهد بود. همچنین، تا سال ۲۰۳۰ حدود ۱۰۰ هزار مدیر میانی و ۱۰ هزار مدیر ارشد باید به این صنعت افزوده شوند که بسیاری از آنها ممکن است از خارج از این حوزه جذب شوند.
یکی از دلایل اصلی این بحران، افت چشمگیر ثبت‌نام دانشجویان در رشته‌های مهندسی و فناوری مرتبط با نیمه‌هادی‌هاست. برای نمونه، در آلمان تعداد دانشجویان علوم پایه و مهندسی (STEM) در سال ۲۰۲۱، ۶/۵ درصد کاهش یافت. آمریکا نیز در سال ۲۰۱۸ تنها ۱۳,۷۶۷ مدرک کارشناسی مهندسی برق صادر کرد. در این بین، پیری نیروی کار مشکل دیگری است؛ زیرا در آمریکا و آلمان حدود یک‌سوم کارکنان فعال این صنعت در یک دهه آینده بازنشسته خواهند شد.
ماهیت کار نیز در حال تغییر است؛ به‌گونه‌ای که شرکت‌های اروپایی اکنون به مهارت‌هایی مانند هوش مصنوعی و یادگیری ماشین بیش از معماری سنتی سیستم‌ها اهمیت می‌دهند. طراحی نرم‌افزارهای تعبیه‌شده نیز جای طراحی مدارهای آنالوگ و دیجیتال را گرفته است.
رقابت برای جذب نیروی متخصص به‌شدت افزایش یافته است. طبق آمار، ۹۲ درصد مدیران حوزه فناوری در جذب نیرو با مشکل مواجه‌اند. نرخ ترک شغل نیز روند صعودی دارد؛ زیرا در اوایل سال ۲۰۲۴، بیش از نیمی از کارکنان این صنعت به ترک شغل تمایل داشتند. نبود فرصت‌های ارتقای شغلی (۳۴ درصد) و کمبود انعطاف‌پذیری در محیط کار (۳۳ درصد) از دلایل مهم این مسئله‌اند.
در سطح جهانی، تولید تراشه نیز بسیار متمرکز شده است. تایوان با ۶۵ درصد و چین با ۱۵ درصد و کره‌جنوبی و آمریکا هرکدام با ۱۲ درصد سهم عمده‌ای از تولید جهانی تراشه را در اختیار دارند. بااین‌حال، شرکت‌های آمریکایی با در اختیار داشتن ۴۶/۳ درصد از سهم بازار جهانی، بر این صنعت مسلط‌اند. این تمرکز جغرافیایی جابه‌جایی نیروهای متخصص به مناطق دیگر را دشوار کرده است.
در پاسخ به این بحران، کشورها و شرکت‌ها اقداماتی را آغاز کرده‌اند. اتحادیه اروپا با تصویب قانون European Chips Act، بسته ۴۳ میلیارد یورویی را برای جذب سرمایه‌گذاری در ساخت کارخانه‌های تراشه در نظر گرفته و هدف خود را رسیدن به ۲۰ درصد سهم جهانی تولید تا سال ۲۰۳۰ اعلام کرده است.
ایالات متحده نیز با اختصاص بودجه ۵۲/۷ میلیارد دلاری در قالب قانون CHIPS and Science، برنامه‌های توسعه تحقیق و تولید را تقویت کرده است. در مقابل، بریتانیا با برنامه ۱۰ ساله به ارزش یک‌میلیارد پوند، از رقبا عقب مانده است و توان ساخت فقط یک کارخانه را دارد.
همچنین، آمریکا در سال گذشته برنامه‌ای به نام Workforce Partner Alliance راه‌اندازی کرد که بخشی از بودجه ۵ میلیارد دلاری مرکز ملی فناوری نیمه‌هادی (NSTC) را برای آموزش نیروی متخصص اختصاص داده است. قرار است این مرکز کمک‌هزینه‌هایی بین ۵۰۰ هزار تا ۲ میلیون دلار به حداکثر ۱۰ برنامه توسعه منابع انسانی اعطا کند.
در کنار جذب نیرو، حفظ کارکنان فعلی نیز به اولویتی مهم تبدیل شده است. با نرخ ترک شغل ۱۳/۲ درصد در کل صنعت فناوری، شرکت‌های نیمه‌هادی باید توجه بیشتری به رشد شغلی و مزایای رقابتی و انعطاف‌پذیری نشان دهند. موضوع تنوع نیروی انسانی نیز مطرح است. درحالحاضر، زنان فقط ۱۷ درصد از مشاغل فنی این صنعت را در اختیار دارند؛ در‌حالی‌که میانگین این رقم در سایر صنایع ۲۳ درصد است.
درمجموع، تداوم رشد صنعت نیمه‌هادی منوط به حل مشکلات ساختاری در حوزه آموزش و نیروی انسانی و محیط کار است؛ درغیراین‌صورت، حتی با وجود رشد تقاضا و سرمایه‌گذاری‌های کلان، زنجیره تأمین جهانی تراشه‌ها ممکن است با اختلال‌های جدی مواجه شود.
