اولین پیوند مغز-رایانه از راه رگ‌های خونی، حرکت اندام‌ های بیمار فلج را بازگرداند

پژوهشگران دانشگاه نانکای چین برای نخستین‌بار در جهان، پیوند رابط مغز-رایانه (BCI) را از طریق رگ‌های خونی انجام دادند و بدون جراحی مغز، توان حرکتی را در بیمار فلج بازگرداندند.

به گزارش تک‌ناک، این بیمار ۶۷ ساله، شش ماه پیش دچار سکته مغزی شد و از آن زمان با فلج یک طرف ‌بدن (همی‌پلژی) دست‌وپنجه نرم می‌کرد. با وجود توان‌بخشی، بهبودی او کند بود. بنابراین پزشکان تصمیم گرفتند که با کاشت BCI از راه رگ، امکان بازیابی حرکت اندام‌ها را برای او فراهم کنند.

جایگزینی نوآورانه برای جراحی مغز باز

برخلاف روش شرکت Neuralink متعلق به ایلان ماسک که نیاز به جراحی مغز و اتصال مستقیم الکترودها دارد، پژوهشگران چینی به رهبری پروفسور دوان فنگ، با استفاده از تصویربرداری بسیار دقیق، یک استنت الکترودی بسیار نازک را از طریق رگ گردن و بدون نیاز به باز کردن جمجمه، وارد رگ‌های مغزی کردند.

این استنت حاوی الکترودهایی به ضخامت ۵۰ میکرومتر است، که در امتداد دیواره رگ قرار می‌گیرند. این الکترودها از طریق سیم راهنما به دستگاهی بی‌سیم زیر پوست در ناحیه قفسه سینه متصل می‌شوند و سیگنال‌های مغزی EEG را جمع‌آوری و منتقل می‌کنند.

ترکیب پیوند مغز-رایانه با تحریک الکتریکی عملکردی

پروفسور دوان توضیح داد که تیم او فناوری رابط مغز با رایانه را با یک روش تحریک الکتریکی ترکیب کرده‌اند. این ترکیب کمک می‌کند درمان سریع‌تر تنظیم شود و مغز بهتر خود را بازسازی کند. نتیجه این کار، بهبود حرکات طبیعی و پایداری بیشتر اندام‌ها است.

به گزارش رسانه‌های چینی، پس از این درمان، بیمار موفق شد دوباره به‌ صورت ارادی اشیا را بگیرد و کارهای روزمره‌ مثل برداشتن دارو را انجام دهد؛ هیچ‌گونه عوارض جانبی مانند عفونت یا لخته شدن خون دیده نشد.

آزمایش‌های انجام شده

پژوهشگران قبل از آغاز آزمایش انسانی، مطالعات گسترده‌ای روی حیوانات انجام دادند. آنها در سال ۲۰۲۲ موفق شدند حرکات یک گوسفند را از طریق سیگنال‌های مغزی کنترل کنند.

در سال بعد، با کاشت الکترود در سینوس ساژیتال فوقانی مغز یک میمون، این حیوان توانست با بازوی رباتیکی که با سیگنال‌های ذهنی کنترل می‌شد، خود را تغذیه کند.

رقابت تنگاتنگ چین و آمریکا در پیوند مغز-رایانه

پروفسور دوان در بیانیه‌ای اعلام کرد که این نخستین پیوند رابط مغز و رایانه در جهان بدون جراحی محسوب می‌شود. به گفته او، این پیشرفت مسیر را برای کاربرد گسترده‌تر این فناوری در آینده باز می‌کند و امیدی تازه برای بیمارانی است که ناتوانی حرکتی دارند.

در حالی که شرکت آمریکایی Synchron تاکنون ۱۰ عمل پیوند BCI انسانی انجام داده است، اما این دستگاه فقط قابلیت‌هایی مانند ارسال پست در شبکه‌های اجتماعی یا کنترل موسیقی را ارائه می‌دهد و هنوز نتوانسته است حرکات فیزیکی را بازیابی کند. در مقابل، فناوری چینی موفق به بازگرداندن حرکت اندام‌ها شده است.

سیاست‌های حمایتی دولت چین از فناوری BCI

پیشرفت‌های چشمگیر در چین فقط به دانشگاه نانکای محدود نمی‌شود. دانشگاه فودان در مارس ۲۰۲۵ اعلام کرد که با چهار عمل پیوند BCI در نخاع، اولین بیمار کاملاً فلج جهان را قادر به ایستادن و راه‌ رفتن کرده است.

همچنین بیمارستان وابسته به دانشگاه ژجیانگ در می ۲۰۲۵، نخستین کاشت حلقه بسته رابط عصبی نخاعی را انجام داد و بیماری که دچار قطع نخاع بود، توانست مستقل راه برود و از سرویس بهداشتی استفاده کند.

دولت چین تلاش زیادی برای گسترش کاربرد پزشکی فناوری BCI کرده است. بیمه سلامت چین در ماه مارس، دسته‌ای جدید برای پوشش هزینه‌های مربوط به این فناوری تعریف کرد. کمی بعد، استان هوبی نخستین تعرفه رسمی برای جراحی‌ها و تنظیمات مرتبط با BCI را مشخص کرد تا این فناوری راحت‌تر در کشور گسترش پیدا کند.