دانشمندان برای بیماری روماتیسم مفصلی یک داروی جدید مبتنی بر نانوذرات توسعه داده‌اند.
به گزارش تکناک، این دارو در آزمایش‌ها توانست از بروز این بیماری جلوگیری کرده و شدت التهاب را کاهش دهد.
آرتریت روماتوئید (RA) یا روماتیسم مفصلی، یک بیماری خودایمنی مزمن است که در آن سیستم ایمنی به اشتباه به مفاصل حمله می‌کند و باعث التهاب، درد و تخریب بافت مفصلی می‌شود.
داروهای تعدیل‌کننده این بیماری (DMARDs) در سال‌های اخیر توانسته‌اند التهاب را کنترل کرده و از آسیب به مفاصل جلوگیری کنند، به‌طوری‌که حدود نیمی از بیماران به بهبودی نسبی یا کاهش علائم بیماری دست یافته‌اند.
فهرست مطالب
نانوذرات جدید چگونه عمل می‌کنند؟
در یک مطالعه جدید، پژوهشگران نوعی داروی تازه را با استفاده از نانوذرات طراحی کردند که نام آن Agg-CLNP است. این نانوذرات از مواد زیست‌تجزیه‌پذیر ساخته شده‌اند و سطح آنها با پروتئینی به نام اگریکان پوشانده شده است.
اگریکان به‌طور طبیعی در غضروف وجود دارد و به آن کمک می‌کند تا در برابر فشار مقاوم باشد. در بیماری روماتیسم مفصلی (RA)، یکی از اولین نشانه‌های آسیب به غضروف، تخریب همین پروتئین است.
این نانوذرات همچنین حاوی کلسی‌تریول هستند، که شکل فعال ویتامین D3 است. همین ماده باعث شده بخش CLNP به نام دارو اضافه شود.
پژوهش‌ها نشان داده‌اند که کلسی‌تریول می‌تواند سیستم ایمنی را تنظیم کرده و التهاب را کاهش دهد. این اثر از طریق تأثیر بر سلول‌های دندریتیک اتفاق می‌افتد. سلول‌های دندریتیک سلول‌هایی هستند که مثل نگهبانان سیستم ایمنی عمل می‌کنند و نقش مهمی در شروع و کنترل واکنش‌های ایمنی دارند. در بیماری روماتیسم مفصلی، این سلول‌ها در پوشش داخلی مفاصل (سینوویوم) دیده می‌شوند و باعث التهاب طولانی‌مدت و آسیب به مفاصل می‌شوند.
نتایج آزمایش‌ها روی سلول‌های انسانی و حیوانات
در این مطالعه، پژوهشگران داروی Agg-CLNP را ابتدا روی سلول‌های ایمنی انسانی (از افراد سالم و بیماران مبتلا به روماتیسم مفصلی) آزمایش کردند و تغییرات در شاخص‌های التهابی و پروتئین‌های تنظیم‌کننده ایمنی را اندازه‌گیری کردند. سپس این دارو را در دو مرحله آزمایشگاهی روی حیوانات بررسی کردند:
- مرحله پیشگیری: اثر دارو در جلوگیری از شروع روماتیسم مفصلی همراه با داروی اباتاسپت (Orencia) بررسی شد
- مرحله بررسی تشدید بیماری (flare): پس از قطع دگزامتازون، توانایی داروی Agg-CLNP در کاهش شدت حمله التهابی بررسی شد
یافته‌های مهم
- در سلول‌های انسانی، دارو توانست فعالیت سلول‌های دندریتیک را کاهش داده و سیگنال‌های مهارکننده خودایمنی را افزایش دهد
- در مرحله پیشگیری، ترکیب Agg-CLNP با اباتاسپت باعث تأخیر در شروع بیماری و کاهش شدید آسیب مفصلی شد
- در مرحله بررسی تشدید بیماری، دارو توانست اثر ضدالتهابی را حتی پس از قطع دگزامتازون حفظ کند و شدت حمله را کاهش دهد
- در گره‌های لنفی نزدیک مفاصل و خود مفاصل، تعداد سلول‌های T نوع TH17 (که باعث التهاب می‌شوند) به‌طور قابل‌توجهی کاهش یافت
- ژن‌های ضدالتهابی فعال‌تر شدند و فعالیت ژن‌های التهابی کمتر شد
- دارو در محل تزریق باقی ماند و میزان کلی ویتامین D بدن را تغییر ندا که از نظر ایمنی دارویی نکته مهمی است
محدودیت‌ها و چشم‌انداز آینده
این مطالعه هنوز در انسان آزمایش نشده و نیاز به آزمایش‌های گسترده دارد. همچنین، تأثیر بلندمدت، بهترین دوز مصرفی و نتایج تجویز مکرر هنوز مشخص نیست.
با این حال، اگر این دارو در آزمایش‌های انسانی موفق عمل کند، می‌تواند:
- از بروز روماتیسم مفصلی در افراد پرخطر جلوگیری کند
- از تشدید بیماری جلوگیری کند
- وابستگی به داروهای استروئیدی را کاهش دهد
- با ارسال سیگنال‌های تنظیم‌کننده به‌صورت موضعی، از سرکوب کلی سیستم ایمنی جلوگیری کند
