فهرست مطالب
دانشمندان سیاره‌ای نزدیک به زمین با نام GJ 251c را کشف کردند که در منطقه قابل سکونت ستاره‌اش قرار دارد و احتمال وجود حیات در آن مطرح است.
به گزارش تکناک، بر اساس داده‌های موجود، GJ 251c به احتمال زیاد یک سوپرزمین است؛ سیاره‌ای سنگی کمی بزرگ‌تر و سنگین‌تر از زمین، گرچه نمی‌توان احتمال زیر-نپتون بودن آن را به‌طور کامل رد کرد.
نقطه قوت این سیاره، فاصله کمتر از ۲۰ سال نوری آن است که امکان رصد بهتر با تلسکوپ را نسبت به بسیاری از اهداف قبلی که حداقل ۴۰ سال نوری فاصله دارند، فراهم می‌کند. تاکنون بیش از ۶۰۰۰ سیاره در اطراف ستاره‌های دیگر کشف شده‌اند. با اینکه این اکتشافات اطلاعات ارزشمندی درباره جمعیت سیارات ارائه می‌دهند، اغلب این سیارات برای داشتن شرایط حیات بیش از حد داغ هستند و استثناها بیشتر سیارات گازی هستند، نه سیارات سنگی.
این شرایط باعث شده تا توجه جهانی به تعداد محدودی از سیارات جلب شود، از جمله TRAPPIST-1e و LHS 1140b که به عنوان «بهترین مکان‌ها برای جستجوی حیات فراتر از منظومه شمسی» شناخته می‌شوند. اکنون احتمالا GJ 251c نیز به این فهرست اضافه خواهد شد.
پروفسور سوروات ماهادوان از دانشگاه پن‌استیت می‌گوید: «ما به دنبال این نوع سیارات هستیم زیرا بهترین فرصت برای کشف حیات فرازمینی را فراهم می‌کنند. این سیاره فراخورشیدی در منطقه قابل سکونت، یا همان «منطقه گلدی‌لاک»، قرار دارد؛ فاصله‌ای مناسب از ستاره خود که آب مایع می‌تواند روی سطح آن وجود داشته باشد، به شرطی که جو مناسبی داشته باشد.» GJ 251c مداری ۵۳.۶ روزه دارد و جرمی حداقل ۳.۸ برابر زمین دارد. اگر جو آن مشابه زمین باشد، سطح سیاره به قدری سرد خواهد بود که کاملا یخ‌زده باشد، اما جوی ضخیم، هماهنگ با جرم بیشتر سیاره و حاوی دی‌اکسید کربن و بخار آب، می‌تواند شرایطی مرطوب و بخارآلود ایجاد کند.
سیارات شناخته‌شده در سیستم GJ 251 به نظر نمی‌رسد بین زمین و ستاره عبور کنند، بنابراین تلسکوپ‌های فضایی مانند کپلر و TESS قادر به رصد آنها از طریق تغییر نور ستاره نیستند. به همین دلیل، GJ 251b پنج سال پیش با روش سرعت شعاعی کشف شد؛ روشی که با رصد حرکت ستاره به سمت و دور شدن از ما، ناشی از جاذبه سیارات، تغییرات ظریف رنگ آن را تشخیص می‌دهد. اکنون سیاره‌ای دوم، با دمای قابل سکونت‌تر، شناسایی شده است. GJ 251b به اندازه کافی نزدیک و سنگین است که نوسانات قابل مشاهده‌ای ایجاد کند، به ویژه برای ستاره‌ای کوچک و نزدیک به ما. با این حال، اثرات آن کشف سیارات مشابه در فاصله‌های دورتر را پیچیده‌تر کرده است.
01
از 01چگونه این سوپرزمین کشف شد؟
با وجود چالش‌ها، پروفسور سوروات ماهادوان و تیمش داده‌های پنج تلسکوپ را در طول دو دهه گذشته ترکیب کردند تا نقش GJ 251b را دقیق‌تر بررسی کرده و بتوانند اثرات ظریف‌تر را شناسایی کنند. سپس داده‌ها از اختلالات ناشی از لکه‌های ستاره و فعالیت‌های مرتبط پاک‌سازی شدند.
پس از شناسایی سیگنال‌های مشکوک، از طیف‌سنج نزدیک به مادون قرمز در رصدخانه مک‌دونالد، تگزاس، استفاده شد تا تغییرات خطوط طیفی را اندازه‌گیری کند. این تیم مطمئن شد که سیگنال از یک سیاره است، در حالی که سیگنال‌های دیگر اشتباهی یا ناشی از عوامل کم‌اهمیت‌تر بودند.
ماهادوان می‌گوید: «این کشف یکی از بهترین نامزدها برای جستجوی نشانه‌های حیات جوی در پنج تا ده سال آینده است.» از آنجایی که GJ 251c از مقابل ستاره عبور نمی‌کند، نمی‌توان جو آن را با عبور نور ستاره بررسی کرد، اگرچه فاصله تنها ۲۰ سال نوری این امکان را می‌دهد که نسل بعدی تلسکوپ‌ها بتوانند از آن به‌طور مستقیم تصویر برداری کنند. نویسندگان می‌نویسند: «GJ 251c در حال حاضر بهترین نامزد برای تصویربرداری از یک سوپرزمین در منطقه قابل سکونت در آسمان شمالی است.»
بیشتر سیارات سنگی کشف‌شده به دور ستارگان کم‌نور می‌چرخند و برای قرار گرفتن در منطقه قابل سکونت باید بسیار به ستاره نزدیک باشند، که رصد آنها را دشوار می‌کند. GJ 251 هنوز یک کوتوله M است، اما روشن‌تر و با ۰.۳۵ جرم خورشیدی سنگین‌تر از همه ستارگان نزدیک میزبان سیاره قرار دارد.
بنابراین منطقه قابل سکونت آن از اهداف محبوب مانند Proxima Centauri و TRAPPIST-1 دورتر است، که فاصله بیشتری برای رصد با تلسکوپ ایجاد کرده و سیارات آن کمتر در معرض فوران‌های ستاره‌ای قرار دارند که احتمالا جو Proxima b را از بین برده است. ماهادوان می‌گوید: «هرچند هنوز نمی‌توانیم جو یا حیات در GJ 251c را تایید کنیم، اما این سیاره یک هدف امیدوارکننده برای کاوش‌های آینده است. کشف هیجان‌انگیزی داشته‌ایم، اما هنوز نکات زیادی برای یادگیری درباره این سوپرزمین باقی است.»
این مطالعه در مجله The Astronomical Journal منتشر شده است.
