محققان هلندی در مطالعه‌ای جدید، یک گروه نادر از افراد را شناسایی کرده‌اند که علی‌رغم داشتن زمینه‌های بیماری آلزایمر در مغز خود، هیچ نشانه‌ای از بیماری را نشان نمی‌دهند.
به گزارش تک‌ناک، این پدیده، که به «مقاومت» در برابر بیماری معروف است، امکان دارد به دلیل عوامل ژنتیکی و سبک زندگی باشد. تحقیقات بیشتر بر روی این افراد می‌تواند راه‌های جدیدی برای درمان یا پیشگیری از آلزایمر فراهم کند.
هرکس پیری را به روش خاص خود تجربه می‌کند و عواملی مانند: ژنتیک، سبک زندگی و محیط در این فرآیند نقش دارند. برخی از افراد در سلامت کامل، بدون مصرف دارو یا بیماری مغزی به سن 90 یا حتی 100 سالگی می‌رسند. امّا چگونه این افراد با افزایش سن سلامت خود را حفظ می‌کنند؟
برای پاسخ به این سؤال محققی به نام لوک دی‌وریس با دیگر محققان، مغزهای بانک مغز هلند را بررسی کردند. بانک مغز هلند بافت مغزی بیش از 5000 اهداکنندۀ مغز فوت شده با طیف گسترده‌ای از بیماری‌های مختلف مغزی را ذخیره می‌کند. آنچه که باعث منحصر به فرد شدن بانک مغز هلند شده این است که علاوه بر بافت ذخیره شده با تشخیص‌های عصبی بسیار دقیق، تاریخچۀ پزشکی مستند و دورۀ دقیق بیماری را با علائم هر اهداکننده نیز حفظ می‌کند.
گروه انعطاف‌پذیر
محققان گروهی از افرادی را یافتند که فرآیندهای بیماری آلزایمر در مغزشان وجود داشت، امّا در زمان زنده بودن هیچ علامت بالینی از خود نشان ندادند و به این گروه در اصطلاح انعطاف‌پذیر می‌گویند. نکتۀ مهم این است که چگونه امکان دارد آنها هیچ علامتی را تجربه نکرده باشند، در حالی که دیگران تجربه کرده‌اند؟
دی‌وریس در این مورد توضیح داد: آنچه در سطح مولکولی و سلولی این افراد رخ می‌دهد، هنوز مشخص نیست. بنابراین ما به دنبال اهداکنندگانی با ناهنجاری‌های بافت مغزی بودیم که کاهش شناختی در بانک مغز را از خود نشان ندادند. از میان تمام اهداکنندگان ما 12 مورد پیدا کردیم، در نتیجه این حالت بسیار نادر است. ما فکر می‌کنیم که ژنتیک و سبک زندگی نقش مهمی در انعطاف‌پذیری دارند، امّا مکانیسم دقیق آن هنوز ناشناخته است.
همیشه خود را درگیر نگه دارید
ورزش یا فعال بودن از نظر ذهنی و داشتن ارتباطات اجتماعی زیاد، می‌تواند به تأخیر در شروع بیماری آلزایمر کمک کند. همچنین به تازگی مشخص شده است افرادی که محرک‌های شناختی زیادی مانند یک شغل پیچیده دارند، امکان دارد قبل از بروز علائم، آسیب آلزایمر بیشتری در آنها ایجاد شود.
اگر مبنای مولکولی انعطاف‌پذیری پیدا شود، نقطۀ شروع جدیدی برای توسعۀ دارو کشف خواهد شد، که می‌تواند فرآیندهای مرتبط با انعطاف‌پذیری را در بیماران آلزایمری فعال کند.
دی‌وریس عنوان کرد: وقتی فعالیت ژن را بررسی کردیم، متوجه شدیم که تعدادی از فرآیندها در گروه انعطاف‌پذیر تغییر کرده است. در ابتدا به نظر می‌رسد که آستروسیت‌ها مقدار بیشتری از آنتی‌اکسیدان متالوتیونین را تولید می‌کنند. آستروسیت‌ها مانند جمع کنندۀ زباله هستند و نقش محافظتی برای مغز دارند. آستروسیت‌ها اغلب از میکروگلیا کمک می‌خواهند، امّا چون می‌توانند کاملاً تهاجمی باشند، در برخی موارد التهاب را بدتر می‌کنند. در گروه انعطاف‌پذیر، مسیر میکروگلیا که اغلب با بیماری آلزایمر مرتبط است، کمتر فعال به نظر می‌رسد.
وی افزود: علاوه بر این، ما دیدیم که به اصطلاح پاسخ پروتئین بازشده که واکنشی در سلول‌های مغزی است و به صورت خودکار پروتئین سمی تاشده را حذف می‌کند، در بیماران آلزایمر تحت‌تاثیر قرار گرفت، امّا در افراد انعطاف‌پذیر به نسبت طبیعی بود. در نهایت، ما شاخص‌هایی یافتیم که نشان می‌دهد شاید میتوکندری‌های بیشتری در سلول‌های مغز افراد انعطاف‌پذیر وجود داشته باشد، که تولید انرژی بهتر را تضمین می‌کنند.
امّا این تفاوت‌ها در فرآیندها به چه معناست؟ آیا علت یا معلولی وجود دارد؟
تعیین اینکه چه فرآیندی باعث شروع روند بیماری می‌شود، دشوار است. فقط می‌توان این تغییرات را با تغییر مواردی در سلول‌ها یا نمونه‌های حیوانی نشان داد.
