شبکه هوش مصنوعی غیرمتمرکز Cocoon که بر پایه بلاکچین TON و در ارتباط با پیامرسان تلگرام توسعه یافته است از روز یکشنبه فعالیت رسمی خود را آغاز کرد.
به گزارش سرویس هوش مصنوعی تکناک، شبکه Cocoon یک پلتفرم توزیعشده برای پردازش درخواستهای هوش مصنوعی است که با هدف افزایش حریم خصوصی و کاهش وابستگی به ارائهدهندگان متمرکز طراحی شده است. این یعنی شبکه Cocoon در واقع یک دیتاسنتر متمرکز هوش مصنوعی نیست، بلکه از مجموع کارتهای گرافیک کاربران در سراسر جهان تشکیل میشود و همین ویژگی آن را به یک پلتفرم «توزیعشده» تبدیل میکند.
در این ساختار، هر کاربری که GPU در اختیار دارد میتواند توان پردازشی دستگاه خود را به شبکه وصل کند و Cocoon از همین توان تجمیعشده برای اجرای پردازشهای هوش مصنوعی استفاده میکند. به این مدل، پردازش توزیعشده و هوش مصنوعی غیرمتمرکز گفته میشود، یعنی قدرت محاسباتی در اختیار یک شرکت یا یک مرکز داده نیست، بلکه میان هزاران مشارکتکننده تقسیم میشود. این رویکرد باعث میشود که کاربران کنترل بیشتری بر دادههای خود داشته باشند، وابستگی به شرکتهای بزرگ کاهش یابد و در عین حال درآمدی نیز از طریق مشارکت در شبکه برای دارندگان GPU ایجاد شود.
این شبکه از همان ساعات اولیه راهاندازی، نخستین درخواستهای کاربران را پردازش کرد و مالکان کارتهای گرافیک نیز توانستند از طریق اجاره توان پردازشی سختافزار خود درآمد بهدست آورند.
طبق اعلام پاول دورف، همبنیانگذار تلگرام، شبکه Cocoon به کاربران اجازه میدهد تا توان پردازشی GPUهای خود را در اختیار شبکه بگذارند و در ازای آن Toncoin، توکن بومی شبکه TON را دریافت کنند. دورف تأکید کرده است که سیستمهای متمرکز پردازش هوش مصنوعی مانند Amazon و Microsoft به دلیل وابستگی کامل کاربران به یک ارائهدهنده، هم هزینههای پردازش را افزایش میدهند و هم خطرهای جدی برای حریم خصوصی ایجاد میکنند. او بیان کرد که Cocoon برای حذف این واسطهها و ایجاد یک مدل اقتصادی شفاف و ایمن توسعه یافته است.
اعلام راهاندازی Cocoon نخستین بار در کنفرانس Blockchain Life 2025 در دبی صورت گرفت. دورف در این رویداد توضیح داد که افزایش استفاده از هوش مصنوعی، نیاز به یک راهحل غیرمتمرکز و امن را بیشتر کرده است. او گفت که کاربران بهدنبال پلتفرمی هستند که بتواند قدرت هوش مصنوعی را ارائه کند بدون آنکه دادههای آنها در اختیار شرکتهای بزرگ قرار گیرد.
واکنشها در جامعه بلاکچین نیز نشان میدهد که Cocoon پاسخی به نگرانیهای طولانیمدت درباره خطرات مدلهای متمرکز هوش مصنوعی است. فعالان حوزه حریم خصوصی و گروههای سایفرپانک سالها هشدار دادهاند که مدلهای متمرکز، امکان کنترل و نظارت گسترده را در اختیار دولتها و شرکتهای بزرگ قرار میدهد. آنها معتقد هستند که این مدلها میتوانند حریم خصوصی کاربران را تضعیف کنند، امنیت سنتی سیستمها را به خطر بیندازند و حتی زمینهساز شکلگیری الگوهای کنترل اجتماعی شوند.
در همین زمینه، David Holtzman، مدیر ارشد استراتژی در پروتکل امنیتی غیرمتمرکز Naoris در گفتوگو با Cointelegraph تأکید کرده است که ترکیب هوش مصنوعی متمرکز با دسترسی سازمانهای بزرگ، تهدیدهای جدی برای فضای دیجیتال ایجاد میکند. او تصریح کرد که استفاده از بلاکچین میتواند این تهدیدها را کاهش دهد، چرا که بلاکچین امکان ثبت تغییرناپذیر دادهها، شفافیت بالا و ارتباطات بدون نیاز به اعتماد را فراهم میکند.
همزمان، پژوهشگران و شرکتهای فعال در هوش مصنوعی غیرمتمرکز نیز تلاش دارند اصول اخلاقی مشخصی برای این حوزه تعریف کنند. در سال ۲۰۲۴، کارشناسان Dfinity Foundation و شرکت Onicai، هفت اصل برای ساخت هوش مصنوعی اخلاقی معرفی کردند که یکی از مهمترین آنها اجرای مدلهای هوش مصنوعی روی بلاکچینهای بدون نیاز به مجوز بود تا دادهها قابلردگیری و شفاف باشند.
نظرسنجی Digital Currency Group (DCG) در ماه مه نشان میدهد که ۷۷ درصد از دو هزار شرکتکننده معتقد هستند که هوش مصنوعی غیرمتمرکز مزایای بیشتری برای جامعه دارد. این نتیجه نشان میدهد که پروژههایی مانند Cocoon تلگرام میتوانند مسیر جدیدی برای توسعه هوش مصنوعی ایجاد کنند؛ مسیری که در آن حفظ حریم خصوصی، شفافیت و توزیع قدرت دیجیتال در مرکز توجه قرار دارد.
