این پرسش علمی از دیرباز ذهن زمین‌شناسان را درگیر کرده است که چرا تمام قاره‌ها در یک سوی زمین متمرکز هستند؟
به گزارش تکناک، در نگاه اول به نقشه‌های جهان، به نظر می‌رسد که قاره‌ها در سراسر زمین به طور متوازن پخش شده‌اند اما نگاه دقیق‌تر و سه‌بعدی‌تر به زمین، تصویری متفاوت را نشان می‌دهد.
اگر کره زمین را به سمت اقیانوس آرام بچرخانید، می‌توانید زاویه‌ای بیابید که در آن تنها اقیانوس دیده می‌شود. در حالی که در سمت مقابل، اگر تمرکز خود را بر آفریقا، اروپا و آسیا بگذارید، تقریباً همه‌چیز را خشکی می‌بینید.
پاسخ این پدیده را باید در تاریخ دیرینه زمین و چرخه ابرقاره‌ها جست‌وجو کرد؛ چرخه‌ای که به تشکیل، اتصال و سپس جدایی قاره‌ها در بازه‌های چندصد میلیون ساله مربوط می‌شود. زمین در گذشته‌های دور، حدود ۳۳۶ میلیون سال پیش، تنها یک ابرقاره عظیم به نام «پانگه‌آ» (Pangea) داشت، که تمام خشکی‌های کره زمین را در خود جای داده بود. این ابرقاره تا حدود ۱۷۵ میلیون سال پیش پابرجا بود، اما در نهایت تحت تأثیر حرکت صفحات تکتونیکی و فرایندهای درونی سیاره، به‌تدریج از هم گسست و قاره‌ها به سوی موقعیت‌های کنونی خود حرکت کردند.
اکنون نیز زمین هنوز درگیر پیامدهای فروپاشی پانگه‌آ است. شکل سواحل آفریقا و آمریکای جنوبی همچنان یادآور پیوستگی گذشته آنها می‌باشد و حتی امروزه نیز اقیانوس اطلس در حال گسترش است. حرکت صفحات زمین باعث می‌شود که قاره‌های آمریکا آرام‌آرام از اروپا و آفریقا دور شوند، در حالی که اوراسیا به سمت شرق رانده می‌شود.
دانشمندان بر این باور هستند که هر ۳۰۰ تا ۵۰۰ میلیون سال، بخش اعظم خشکی‌های زمین دوباره به یکدیگر می‌پیوندند و ابرقاره تازه‌ای شکل می‌گیرد. برای اینکه چنین پهنه‌ای عنوان «ابرقاره» بگیرد، باید دست‌کم ۷۵ درصد کل خشکی‌های زمین را شامل شود. با وجود اتصال اروپا، آسیا و آفریقا، این سه قاره در مجموع تنها حدود ۵۷ درصد سطح زمین را پوشش می‌دهند و بنابراین از نظر علمی، ابرقاره محسوب نمی‌شوند.
پیش از پانگه‌آ، ابرقاره‌هایی مثل «گوندوانا» (Gondwana) و دیگر خشکی‌های عظیم وجود داشتند، که نام آنها کمتر شناخته شده است. این چرخه پیوستن و جدایی قاره‌ها، نتیجه حرکات مداوم صفحات تکتونیکی و جریان‌های درونی گوشته زمین است، که در مقیاس زمانی میلیون‌ها سال، چهره سیاره را دگرگون می‌کند.
بر اساس مدل‌های زمین‌شناسی، در چند ده میلیون سال آینده، قاره‌ها پراکنده‌تر خواهند شد. اقیانوس اطلس بزرگ‌تر می‌شود و فاصله بین قاره‌های آمریکا و اوراسیا افزایش می‌یابد. اما این وضعیت همیشگی نخواهد بود. با گذشت صدها میلیون سال دیگر، نیروهای زمین‌شناسی دوباره مسیر حرکت قاره‌ها را تغییر خواهند داد و ابرقاره آینده – که دانشمندان آن را به طور فرضی «پانگه‌آ پروکسیما» (Pangea Proxima) می‌نامند – شکل خواهد گرفت.
تا آن زمان، اگر از فضا به زمین نگاه کنیم، این سیاره به صورت گوی آبی عظیمی دیده می‌شود، که خشکی‌ها تنها لکه‌هایی کوچک بر سطح آن هستند. در میان این پهنه آبی، اقیانوس آرام جنوبی چنان گسترده است که تقریباً نیمی از سیاره را در بر می‌گیرد و اگر از مدار بالای آن به زمین بنگریم، زمین بیشتر مشابه «گوی آبی عمیق» خواهد بود تا «نقطه آبی کم‌رنگ» باشد.
