محققان به‌تازگی کشف کرده‌اند که در طول همه‌گیری کووید-19، یک بیماری خودایمنی نادر در میان افرادی که تحت تأثیر این بیماری قرار گرفته بودند، افزایش یافت و سبب مرگ 9 بیمار شد.
به گزارش تک‌ناک، این بیماری یک پاسخ خودایمنی است، که در آن سیستم ایمنی به اشتباه به پروتئین‌های نگهبان خود حمله می‌کند، که کمک‌کننده در زمینۀ شناسایی ویروس‌ها هستند.
این بیماری بیشتر در زنان آسیای شرقی مشاهده می‌شود و در بریتانیا بسیار نادر است. با وجود این، محققان دانشگاه لیدز و بیمارستان‌های آموزشی لیدز، 60 مورد بی‌سابقه را در یورکشایر در طول همه‌گیری مشاهده کردند که اغلب در میان مردان و زنان سفیدپوست بود. یافته‌های آنها در مجلۀ The Lancet eBioMedicine منتشر شد.
کووید-19 به عنوان یک محرک برای پاسخ خودایمنی
اعتقاد بر این است که افزایش موارد این بیماری ناشی از قرار گرفتن در معرض ویروس کووید-19 است. این وضعیت از طریق بثورات پوستی مشخص، ذات الریه و بیماری بینابینی ریه که نوعی التهاب ریه است و به سرعت پیشرفت می‌کند و اغلب کشنده است، ظاهر می‌شود.
دنیس مک گوناگل، محقق اصلی این مطالعه گفت: در حالی که ما گاهی شاهد این بیماری در بریتانیا هستیم، این افزایش موارد کاملاً جدید و بسیار متفاوت است.
خیلی مهم است که پزشکان علائم را درک کنند تا بیماران بتوانند به سرعت برای درمان ارجاع شوند و بهترین شانس برای بهبودی سریع و کامل را داشته باشند. بدون شک می‌توان جان افراد زیادی را نجات داد، امّا نیاز زیادی به تحقیقات بیشتر برای کاهش یا توقف پیشرفت سریع ریه که در برخی بیماران رخ می‌دهد، وجود دارد.
آشنایی با MDA5 و پاسخ خودایمنی
سیستم ایمنی حاوی پروتئینی به نام MDA5 است که به شناسایی ویروس‌های RNA مانند کووید-19 کمک می‌کند. به‌طور معمول، این پروتئین به تحریک پاسخ ایمنی در بدن، یعنی جایی که پروتئین بیشتری برای مبارزه با ویروس تولید می‌شود، کمک می‌کند. با وجود این، گاهی اوقات سیستم ایمنی آنتی‌بادی‌هایی را آزاد می‌کند که به اشتباه باعث حمله به این پروتئین‌ها می‌شود، که باعث بیماری‌های خودایمنی مرتبط با MDA5 مانند بیماری نادری است که در این مطالعه توضیح داده شد. علت دقیق این مسئله تاکنون به خوبی شناخته نشده است، امّا دانشمندان بر این باورند که خود ویروس می‌تواند پاسخ را تحریک کند. بیماری‌های خودایمنی که پس از عفونت‌های ویروسی مشاهده می‌شوند، ویژگی‌های مشابهی مانند: خستگی، درد و تورم مفاصل، بثورات پوستی و مشکلات گوارشی دارند.
در زمان همه‌گیری کووید-19، پزشکان یک بیماری نادر را در کودکان مبتلا به سندرم التهابی چند سیستمی (MIS-C) مشاهده کردند، که در آن هیچ شواهدی از عفونت ویروسی فعال ریه‌ها وجود نداشت. سندرم MIS-C بر سیستم‌های متعدد بدن از جمله قلب، کلیه‌ها، مغز، پوست، چشم‌ها و اندام‌های گوارشی تأثیر می‌گذارد، امّا اغلب ریه‌ها را تحت تأثیر قرار نمی‌دهد. بیماری مشاهده شده در یورکشایر به دلیل شباهت آن به MIS-C و از آنجایی که در حوالی زمان همه‌گیری ویروس کرونا رخ داد و در افرادی بود که عفونت فعالی نداشتند، MIP-C نامیده شد.
مطالعۀ موردی و تحلیل
در این مطالعه 60 بیمار با طیف وسیعی از علائم از جمله تنگی نفس، درد عضلانی، بثورات و کاهش جریان خون در انگشتان دست که به بیماری رینود معروف است، به پزشک عمومی مراجعه کردند. این علائم با بیماری خود ایمنی همراه هستند.
بیماران برای آزمایش‌های بیشتر به متخصصان روماتولوژی ارجاع و همۀ آنها به این بیماری مبتلا شدند. از 60 بیمار، 35 نفر واکسن کووید-19 زده بودند و 15 نفر قبلاً آزمایش کووید-19 مثبت داشتند. با وجود این، بیماران به‌طور سیستماتیک برای کووید-19 مورد آزمایش قرار نگرفتند و امکان آلوده بودن برخی از آنها وجود دارد، امّا در آن زمان بدون علامت بودند. چنین بیمارانی ممکن است به دلیل واکنش بیش از حد سیستم ایمنی بدن به حداقل قرار گرفتن در معرض ویروس، به بیماری MDA5 مبتلا شده باشند.
25 نفر از 60 بیمار (41.7 درصد) به بیماری بینابینی ریه مبتلا شدند و علی‌رغم درمان با داروهای سرکوب‌کنندۀ سیستم ایمنی، هشت نفر از این بیماران فوت کردند. نهمین بیمار که بیماری بینابینی ریه نداشت بر اثر سپسیس درگذشت.
برای درک افزایش موارد این بیماری نادر، محققان داده‌هایی را در مورد تعداد این آزمایش‌ها، بین ژانویه 2018 تا دسامبر 2022، همراه با داده‌های مربوط به عفونت‌های کووید-19 و واکسیناسیون و اطلاعات مربوط به علائم هر بیمار جمع‌آوری کردند. تجزیه و تحلیل نشان داد که تنها شش مورد از این بیماری نادر بین سال‌های 2018 و 2019 تشخیص داده شده است. 35 مورد در سال 2021 و 17 مورد در سال 2022 شناسایی شده‌اند. موارد بسیار کمی از آن زمان رخ داده است.
جمعیت‌شناسی و مشاهدات بیمار
بیماران از 43 تا 71 سال سن داشتند که 36 نفر از آنها زن بودند.
قومیت:
- سفید: 32
- جنوب آسیا: 3
- کارائیب سیاه: 2
- سیاه آفریقایی: 1
- هر گروه قومی دیگر: 4
- آسیایی (نه چینی): 4
- هیچ دادۀ قومیتی برای 14 نفر از بیماران وجود نداشت.
محققان اعلام کردند که در سال 2021 همپوشانی شدیدی بین میزان واکسیناسیون در یورکشایر و افزایش موارد بیماری MDA5 وجود داشت. اگرچه این اوج، مدت کوتاهی پس از وقوع موج کرونا ویروس در اواخر سال 2021 رخ داد. همپوشانی کوچک‌تری بین بیماری تأییدشدۀ کووید-19 و MDA5 مشاهده شد. با وجود این، تقریباً نیمی (42 درصد) از بیماران، قبل از مثبت شدن آزمایش MDA5 واکسن کووید نزده بودند. چهار کودکی که آزمایش MDA5 آنها مثبت بود، واکسینه نشده بودند و همین مسئله به ایدۀ واکنش ایمنی بیش از حد پس از قرار گرفتن در معرض ویروس اشاره دارد.
مک گوناگل گفت: ما می‌دانیم که واکسن‌ها می‌توانند واکنش بیش از حد ایمنی را تحریک کنند، امّا با توجه به اینکه تمام این بیماران برای کووید-19 واکسینه نشده‌اند و افزایش موارد زمانی رخ داده که ویروس کووید-19 در تعداد قابل‌توجهی از آنها در گردش بوده است، شواهد نشان می‌دهند که افزایش موارد این بیماری نادر با قرار گرفتن در معرض ویروس مرتبط است.
این تحقیق با همکاری دکتر پرادیپتا گوش و گروه او در دانشگاه کالیفرنیا انجام شد و نشان دادند که پروتئین MDA5 در مقادیر بالاتری در بیماران مبتلا به کووید-19 و در بیماران مبتلا به سایر بیماری‌های مرتبط با MDA5 یافت می‌شود. آنها کشف کردند که این افزایش با یک پاسخ ایمنی غیرطبیعی مرتبط است که توانایی تکثیر و انتشار ویروس را کُند می‌کند. علاوه بر این، آنها به این نتیجه رسیدند که سطوح بالاتر پروتئین MDA5 با افزایش سطوح اینترلوکین-15، پروتئینی که سلول‌های T یا سلول‌های ایمنی را فعال می‌کند، ارتباط دارد. این تعامل می‌تواند به پاسخ خود ایمنی کمک کند.
تأثیر و اهمیت تحقیق
این مطالعه نیاز حیاتی به آگاهی پزشکان در مورد این بیماری را برای اطمینان از تشخیص و درمان سریع، که می‌تواند آسیب ریه را کاهش و زندگی را نجات دهد، نشان می‌دهد. این موضوع به ویژه در مورد افراد مشکوک به ذات‌الریه که در درمان بهبود نمی‌یابند و در جایی که بثورات، درگیری ماهیچه‌ها و سایر ویژگی‌های بیماری وجود ندارند، بیشتر است.
دکتر پائولا دیوید، نویسندۀ اصلی این مطالعه گفت: ما فکر می‌کنیم که شیوع گسترده و بی‌سابقۀ بیماری MDA5 در یورکشایر به پیشرفت این زمینه برای درک بهتر نقش بین ویروس‌ها و خودایمنی کمک می‌کند.
