در حالی که انتظار می‌رفت روند کُند شدن چرخش زمین ادامه یابد، اما مشاهدات جدید حاکی از آن است که سرعت چرخش زمین رو به افزایش است.
به گزارش تکناک، طبق پیش‌بینی‌ها، روز ۱۹ تیر، یکی از سه روز کوتاه غیرعادی امسال خواهد بود و زمان آن حدود ۱.۳۰ میلی‌ثانیه از حد معمول کمتر خواهد بود. این پدیده در حالی رخ می‌دهد که دلیل اصلی این شتاب‌گیری، همچنان برای جامعه علمی ناشناخته باقی مانده است.
چرخش زمین به دور خود یکی از پایه‌های تقویم میلادی و محاسبات زمانی بشر است. زمین در شرایط فعلی، در مدت یک سال خورشیدی کمی بیش از ۳۶۵ بار به دور خود می‌چرخد. با وجود این، بررسی‌های زمین‌شناسی نشان می‌دهد که در گذشته، تعداد روزهای یک سال بین ۳۷۲ تا ۴۹۰ روز در نوسان بوده است. این تغییرات در سرعت چرخش زمین، تحت تأثیر عوامل مختلفی از جمله جابه‌جایی جرم‌های درونی زمین، تغییر سطح دریاها و فاصله گرفتن تدریجی ماه از زمین رخ داده‌اند.
از دهه ۱۹۷۰ با کمک ساعت‌های اتمی فوق دقیق، طول شبانه‌روز به صورت لحظه‌به‌لحظه پایش می‌شود. هرگاه اختلافی میان زمان چرخش زمین و زمان ساعت اتمی ایجاد شود، با افزودن یک ثانیه کبیسه، این ناهماهنگی اصلاح می‌شود، که موضوعی حیاتی برای عملکرد صحیح سیستم‌هایی مانند GPS است. اما از سال ۲۰۱۶ به این‌سو، نیازی به افزودن ثانیه کبیسه نبوده و سازمان بین‌المللی خدمات چرخش زمین (IERS) تأیید کرده است که در سال جاری نیز چنین اقدامی انجام نخواهد شد.
به گزارش وب‌سایت Timeanddate.com، سه روز ۹ ژوئیه (۱۹ تیر)، ۲۲ ژوئیه (۳۱ تیر) و ۵ اوت (۱۴ مرداد) به ترتیب ۱.۳۰، ۱.۳۸ و ۱.۵ میلی‌ثانیه کوتاه‌تر از روزهای معمول خواهند بود. این داده‌ها براساس مدل‌های محاسباتی IERS و رصدخانه نیروی دریایی ایالات متحده به دست آمده‌اند. جالب آنکه یکی از عوامل مؤثر در این کاهش طول روز، موقعیت خاص ماه در مدار خود نسبت به استوای زمین است. زمانی که این فاصله به بیشینه می‌رسد، کشش گرانشی ماه کاهش می‌یابد و زمین با اصطکاک کمتری به چرخش ادامه می‌دهد.
به گفته یهودا لوین، فیزیکدان مؤسسه ملی استاندارد و فناوری آمریکا، روند فعلی سرعت چرخش زمین کاملاً برخلاف پیش‌بینی‌ها است. وی در گفت‌وگویی با مجله Discover در سال ۲۰۲۱ تأکید کرد: «انتظار می‌رفت چرخش زمین به کند شدن ادامه دهد و نیاز به ثانیه‌های کبیسه، بیشتر شود، اما آنچه رخ داده، کاملاً غافلگیرکننده است.»
در همین راستا، لئونید زوتوف، پژوهشگر دانشگاه دولتی مسکو نیز به Timeanddate.com گفت: «هیچ‌کس انتظار چنین شتابی را نداشت. دلیل این پدیده هنوز مشخص نیست.» وی تصریح کرد: «مدل‌های جوی و اقیانوسی نمی‌توانند این تغییرات را توجیه کنند. منشأ این اتفاقات به احتمال زیاد درون زمین است.»
از دیگر عوامل مؤثر در تغییر سرعت چرخش زمین، می‌توان به زمین‌لرزه‌های شدید اشاره کرد. زلزله ۹ ریشتری سال ۲۰۱۱ (۱۳۹۰) در شرق ژاپن، که یکی از شدیدترین زلزله‌های تاریخ این کشور بود، محور چرخش زمین را حدود ۱۷ سانتی‌متر جابه‌جا کرد و طول روز را نیز اندکی کاهش داد. به گفته دکتر ریچارد گراس از ناسا، چنین زمین‌لرزه‌هایی با جابه‌جایی جرم درونی زمین، همانند اسکیت‌بازی که بازوهای خود را به بدن نزدیک می‌کند، باعث افزایش سرعت چرخش می‌شوند.
بر اساس محاسبات، زلزله ژاپن سرعت چرخش زمین را حدود ۱.۸ میکروثانیه افزایش داده است. در مقایسه، زلزله اندونزی در سال ۲۰۰۴ (۱۳۸۳) حدود ۲.۶۸ میکروثانیه از طول شبانه‌روز کاسته بود.
سازمان IERS همچنان به صورت مستمر چرخش زمین را پایش می‌کند و در صورت ثبت رکوردهای جدید در ماه‌های آینده، آنها را اعلام خواهد کرد. این تحولات، نه‌تنها برای دانشمندان زمین‌شناس، بلکه برای تمامی حوزه‌های فناوری و ارتباطات دقیق، اهمیت حیاتی دارند.
