کتابخانه دانشگاه کمبریج با راه‌اندازی طرحی به نام Future Nostalgia قصد دارد داده‌های تاریخی و علمی فلاپی‌دیسک‌های قدیمی را نجات دهد.
به گزارش تکناک، این کتابخانه در تاریخ ۹ اکتبر در قالب یک رویداد عمومی با عنوان “Copy that Floppy” درهای خود را به روی مردم گشود و از همه افرادی که هنوز فلاپی‌دیسک‌های قدیمی در اختیار دارند، درخواست کرد که آنها را برای بازیابی محتوا بیاورند. هدف این برنامه، بازیابی اطلاعات ذخیره‌شده روی فلاپی‌دیسک‌هایی است که در دهه‌های گذشته نقش مهمی در ذخیره و انتقال داده داشتند، اما اکنون با گذشت زمان، در آستانه نابودی کامل قرار گرفته‌اند.
پروژه Future Nostalgia تنها یک حرکت نمادین نیست؛ بلکه تلاشی فوری برای جلوگیری از نابودی بخشی از میراث دیجیتال بشر است. بنا بر اعلام کتابخانه کمبریج، این مرکز بیش از ۱۵۰ فلاپی‌دیسک در مجموعه خود دارد، که شامل اسنادی از جمله آرشیو شخصی استیون هاوکینگ، پیش‌نویس‌های اولیه پژوهش‌های دانشگاهی، فایل‌های شخصی و نرم‌افزارهای قدیمی برای سیستم‌هایی می‌باشد که سال‌ها است از رده خارج شده‌اند.
با گذر زمان، پوشش مغناطیسی فلاپی‌دیسک‌ها تخریب می‌شود و امکان خواندن داده‌ها کاهش می‌یابد. حتی در مواردی که دیسک‌ها هنوز به صورت فیزیکی سالم هستند، مشکل بزرگ‌تر در نبود سخت‌افزارهای لازم برای خواندن آنها است. درایوهای مخصوص فلاپی‌دیسک مدت‌ها است از بازار ناپدید شده‌اند و ابزارهای جایگزین نیز نمی‌توانند به شکل کامل، داده‌ها را بازیابی کنند.
در همین راستا، تیم حفاظت دیجیتال کتابخانه کمبریج مأموریت دارد تا روش‌های استاندارد و علمی برای بازیابی فلاپی‌دیسک‌های قدیمی تدوین کند. این تیم علاوه بر ثبت و مستندسازی مراحل فنی، از کمک و تجربه جامعه علاقه‌مندان رایانه‌های کلاسیک نیز بهره می‌برد؛ افرادی که با روش‌های ابتکاری خود تاکنون توانسته‌اند فرمت‌های دیجیتالی قدیمی را زنده نگه دارند.
اما در کمبریج خبری از درایوهای ارزان USB نیست. متخصصان این پروژه برای اطمینان از دقت بازیابی، داده‌ها را به صورت مستقیم از سطح مغناطیسی خام دیسک‌ها می‌خوانند. آنها از تجهیزات پیشرفته‌ای مانند: KryoFlux و Greaseweazle استفاده می‌کنند تا کوچک‌ترین تغییرات قطبیت مغناطیسی را — که «انتقال‌های شار» نام دارد — ثبت و سپس با نرم‌افزارهای ویژه، ساختار فایل‌ها را بازسازی کنند. این فرایند که «تصویربرداری در سطح شار» نامیده می‌شود، امکان شناسایی و ترمیم سکتورهای آسیب‌دیده را فراهم می‌کند و حتی فایل‌های مربوط به سیستم‌های غیر PC را نیز نجات می‌دهد.
این طرح در روزهای گذشته، توجه رسانه‌های بین‌المللی را نیز جلب کرده است. شبکه BBC در بخش Future خود گزارشی از این پروژه منتشر کرده و آن را بخشی از یک تلاش جهانی برای نجات دانش و تاریخ دیجیتال بشری توصیف کرده است. در گزارش BBC آمده است که بسیاری از بازدیدکنندگان با فلاپی‌دیسک‌هایی قدیمی حاوی آرشیو خانوادگی یا پژوهش‌های دهه‌های گذشته به کتابخانه آمده بودند، در حالی که دیگر هیچ دستگاهی قادر به خواندن آن داده‌ها نیست.
با وجود این، حتی پس از موفقیت در استخراج داده‌ها، مرحله دشوارتری پیش روی بایگانان قرار دارد: خواندن فرمت‌های نرم‌افزاری قدیمی و فایل‌های اختصاصی که نرم‌افزارهای آنها منقرض شده است. تیم پروژه در تلاش است تا با ایجاد یک فرایند تکرارپذیر، شفاف و قابل انتقال، راهکاری عملی برای سایر مؤسسات فرهنگی و علمی فراهم کند تا بتوانند داده‌های ارزشمند خود را پیش از نابودی کامل، نجات دهند.
به گفته مسئولان کتابخانه، هدف نهایی Future Nostalgia صرفاً بازیابی چند فایل نیست، بلکه ایجاد پلی میان گذشته و آینده دیجیتال بشر است؛ تلاشی برای اطمینان از اینکه حافظه رایانه‌ای قرن بیستم در قرن بیست‌ویکم فراموش نشود.
