گوگل در پژوهشی تازه با همکاری دانشگاه تگزاس آکادمی علوم جمهوری چک، مفهومی به نام «پول کوانتومی» را احیا کرده است.
به گزارش سرویس فناوری تکناک،این ایده که ریشه آن به دهه ۱۹۶۰ بازمی‌گردد هدفش ایجاد نوعی پول دیجیتال غیرقابل‌کپی با تکیه بر قوانین فیزیک کوانتوم است.در این سیستم بر پایه اصل «عدم‌تکثیر» (No-Cloning Theorem) ساخته شده است. این قانون در فیزیک کوانتومی توضیح می‌دهد که هیچ حالت کوانتومی ناشناخته‌ای را نمی‌توان به طور کامل کپی یا بازسازی کرد.بنابراین اگر هر واحد پول به‌صورت یک حالت کوانتومی تعریف شود، هیچ فردی قادر به جعل یا تکرار آن نخواهد بود.
داریل گیل‌بوآ، پژوهشگر واحد Quantum AI گوگل و یکی از نویسندگان این مطالعه می‌گوید:
«اگر اسکناسی یک‌دلاری در واقع یک حالت کوانتومی باشد، قوانین فیزیک تضمین می‌کنند که امکان کپی‌برداری از آن وجود ندارد و هر تلاش برای انجام این کار با احتمال بسیار اندکی موفق خواهد شد.»
این پژوهش با عنوان «توکن‌های کوانتومی ناشناس با تأیید کلاسیک» منتشر شده است و نشان می‌دهد که پول دیجیتال می‌تواند بدون استفاده از فناوری بلاک‌چین و سیستم دفترکل توزیع‌شده بیت‌کوین نیز به شکل ایمن عمل کند. بیان دیگر، پول کوانتومی همان مسئله‌ای را که بلاک‌چین با سازوکارهای پیچیده رمزنگاری و دفترکل عمومی حل می‌کرد، از طریق قوانین فیزیکی حل می‌کند.
البته این فناوری برخلاف رمزارزها غیرمتمرکز نیست و نیاز به یک نهاد مرکزی قابل اعتماد مانند بانک یا دولت برای صدور و تأیید توکن‌ها دارد. اما نکته مهم این است که نهاد صادرکننده قادر به ردیابی تراکنش‌ها یا گردش پول نخواهد بودکاربران با استفاده از روشی به نام «آزمون تعویض» (Swap Test) می‌توانند تشخیص دهند که آیا صادرکننده به‌صورت پنهانی توکن‌ها را علامت‌گذاری کرده است یا خیر. اگر میان نسخه‌های مختلف توکن اختلافی دیده شود، این موضوع نشان می‌دهد که بانک در حال ردیابی تراکنش‌ها است.
ایده پول کوانتومی نخستین‌بار در سال ۱۹۶۹ توسط فیزیکدان استیون ویزنر مطرح شد. او در مقاله‌ای که در سال ۱۹۸۳ منتشر کرد، مفهوم اسکناس‌هایی را توضیح داد که هرکدام دارای حالت‌های کوانتومی منحصربه‌فرد بودند و تنها بانک صادرکننده می‌توانست اصالت آنها را تأیید کند. در سال‌های بعد، پژوهشگران تلاش کردند نسخه‌هایی غیرمتمرکز از این مدل بسازند تا هر فرد بتواند اعتبار پول را بدون نیاز به نهاد مرکزی بررسی کند، اما این مدل‌ها از نظر امنیتی قابل اعتماد نبودند.
گوگل اکنون با بهره‌گیری از پیشرفت‌های سخت‌افزاری در رایانه‌های کوانتومی خود نشان داده است که می‌توان ایده ویزنر را با دقت و امنیت بسیار بالاتری بازآفرینی کرد. تیم Quantum AI این شرکت در اواخر اکتبر اعلام کرد که رایانه کوانتومی جدیدش قادر است محاسبات مربوط به ساختار یک مولکول را ۱۳ هزار برابر سریع‌تر از رایانه‌های کلاسیک انجام دهد. این دستاورد از سوی گوگل به‌عنوان گامی تازه در مسیر دستیابی به «برتری کوانتومی» توصیف شده است.
با این حال کارشناسان می‌گویند هنوز تا تحقق کاربردهای عملی مانند پول کوانتومی فاصله زیادی باقی مانده است. وینفرید هنزینگر، استاد فناوری‌های کوانتومی در دانشگاه ساسکس، معتقد است:
«این دستاوردها از نظر علمی فوق‌العاده‌اند اما برای رسیدن به دستگاه‌های کوانتومی مقیاس‌پذیر و پایدار، به صدها هزار بیت کوانتومی نیاز داریم؛ چیزی که در حال حاضر دست‌نیافتنی است.»
