تمدن بشری ممکن است در آستانه تحول بنیادی باشد

یک نظریه‌پرداز معروف معتقد است که تمدن بشری در مرحله‌ای مشابه دگرگونی کرم ابریشم به پروانه قرار دارد، جایی که بحران‌های جهانی فرصتی برای نوآوری و تحول بنیادی ایجاد می‌کنند.

به گزارش تک‌ناک، تصور کنید یک کرم ابریشم در حال تبدیل شدن به پروانه است. در یک مرحله خاص، بدن قدیمی‌ آن از بین می‌رود و قبل از اینکه به شکل جدید و زیبای پروانه تبدیل شود، دگرگونی بزرگی را تجربه می‌کند.

دکتر نافیز احمد، یک نظریه‌پرداز معروف، در مقاله‌ای گفته که ممکن است تمدن بشر هم در مرحله‌ای مشابه این تحول قرار گرفته باشد، چیزی که پژوهشگران آن را «تغییر فاز سیاره‌ای» می‌نامند.

او می‌گوید که ممکن است تغییرات مثبت زیادی در پیش باشد، اما هشدار می‌دهد که سیاست‌های اقتدارگرایانه ممکن است این تغییرات را مختل کند.

احمد، مدیر و بنیان‌گذار آزمایشگاه System Shift Lab، در مجله Foresight بیان کرد: «ما در حال گذر از یک دوره بزرگ تغییرات هستیم. بحران‌های جهانی مانند: تغییرات اقلیمی، بی‌ثباتی اقتصادی و اختلالات فناوری، مشکلات جداگانه نیستند، بلکه نشان‌دهنده یک تحول کلی در تمدن بشری هستند.»

احمد بیان می‌کند که یک فضای جدید و شگفت‌انگیز در حال ظهور است، جایی که بشر می‌تواند انرژی، حمل و نقل، غذا و دانش را به‌ طور فراوان و بدون آسیب رساندن به زمین تولید کند. این می‌تواند گام بعدی در تکامل بشر باشد.

مقاله‌ای که احمد نوشته است، تحقیقات مختلف در علوم طبیعی و اجتماعی را ترکیب می‌کند تا توضیح دهد که چگونه تمدن‌ها رشد می‌کنند و فرو می‌پاشند.

او از مفهوم «چرخه‌های تطبیقی» استفاده می‌کند، که در طبیعت و تاریخ بشر مشاهده می‌شود. این چرخه‌ها شامل چهار مرحله هستند، که شامل رشد سریع، ثبات، آزادسازی و بازسازی می‌شود.

این مراحل مشابه فصول سال بهار (رشد)، تابستان (فراوانی)، پاییز (آزادسازی) و زمستان (تجدید) هستند.

احمد می‌گوید که تمدن صنعتی اکنون وارد مرحله «آزادسازی» شده است، جایی که ساختارهای قدیمی فرو می‌پاشند. این یعنی که بحران‌های مختلف در سیستم‌های مختلف در حال وقوع است. اقتصاد سوخت‌های فسیلی در حال کاهش است، در حالی که انرژی‌های تجدیدپذیر در حال رشد سریع هستند.

اما این تغییرات لزوما بد نیستند، بلکه این فروپاشی‌ها فرصتی برای نوآوری‌های بزرگ ایجاد می‌کنند. احمد به پیشرفت‌هایی مانند: انرژی پاک، کشاورزی سلولی، وسایل نقلیه الکتریکی، هوش مصنوعی و چاپ سه‌بعدی، اشاره می‌کند که بین دهه‌های 2030 تا 2060 اتفاق می‌افتد.

ترکیب این فناوری‌ها می‌تواند باعث ایجاد «فراوانی شبکه‌ای» شود؛ جهانی که در آن انرژی، حمل و نقل، غذا و دانش در دسترس همه قرار می‌گیرد و هزینه آنها نزدیک به صفر خواهد بود.

احمد توضیح می‌دهد که این سیستم انرژی تجدیدپذیر می‌تواند به مردم در سراسر جهان کمک کند تا انرژی پاک و فراوان تولید کنند و این انرژی اضافی می‌تواند باعث یک اقتصاد دایره‌ای جهانی شود، جایی که مواد بازیافت می‌شوند و نیاز به منابع طبیعی بسیار کمتر از سیستم کنونی خواهد بود.

همچنین پیشرفت‌های فناوری مانند: رانندگی خودکار می‌تواند باعث سرویس حمل و نقل عمومی شود، که در آن مالکیت خودروهای شخصی تا 90 درصد کاهش می‌یابد و به جای آن ناوگان‌هایی از تاکسی‌ها و اتوبوس‌های خودران جایگزین می‌شوند، که هزینه کمتری خواهند داشت.

احمد تأکید می‌کند که فناوری به تنهایی سرنوشت بشریت را نمی‌سازد. چالش اصلی این است که آیا می‌توانیم ساختارهای اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی خود را طوری تغییر دهیم که از فناوری برای بهبود زندگی همه استفاده کنیم.

در حال حاضر، یک شکاف بزرگ بین سیستم‌های قدیمی که متمرکز هستند و سیستم‌های جدید که توزیع‌شده و غیرمتمرکز هستند، وجود دارد. این اختلاف باعث ایجاد مشکلات سیاسی و فرهنگی در سراسر جهان شده است.

احمد در این مقاله هشدار می‌دهد که سیاست‌های اقتدارگرا، مانند: تلاش برای حفظ منافع سوخت‌های فسیلی و جلوگیری از پیشرفت انرژی‌های پاک، ممکن است این تغییرات ضروری را متوقف کنند.

این نوع ساختارها با قدرت متمرکز با ویژگی‌های فناوری‌های جدید که توزیع‌شده هستند، سازگار نیستند و ممکن است مانع پیشرفت بشر در آینده شوند.

اگر به اتفاقات امروز نگاه کنیم، متوجه می‌شویم که بحران‌های سیاسی، اقتصادی و تکنولوژیکی اتفاقات تصادفی نیستند، بلکه نشانه‌های تغییرات بزرگ در تمدن بشری هستند.

سؤال این نیست که آیا تغییرات رخ می‌دهند، بلکه این است که آیا ما می‌خواهیم و می‌توانیم در این تغییرات آگاهانه شرکت کنیم یا خیر.

در پایان مقاله، گفته شده که ما نه تنها شاهد پایان یک دوران هستیم، بلکه ممکن است در آستانه شروع یک مرحله جدید از تاریخ بشریت قرار داشته باشیم.

همان‌طور که در فرایند دگرگونی پروانه، مسیر تغییر ممکن است سخت باشد، اما اگر آن را درک کنیم و با آن هم‌راستا شویم، می‌توانیم به دستاوردهای بزرگی برسیم.

احمد در مقاله خود نوشت که در حال حاضر تمام بخش‌های اصلی تولیدی بشر در سطح جهانی، در حال تجربه یک تغییر اساسی هستند، که به تحولی بزرگ در سه دهه آینده منتهی خواهد شد.

او تأکید می‌کند که آگاهی بیشتر از این تغییرات جهانی برای نجات بشر و رسیدن به یک دوران جدید از رفاه ضروری است.