بهبود علائم اختلال دوقطبی با رژیم کتوژنیک

مطالعه‌ای جدید نشان داده است که افراد مبتلا به اختلال دوقطبی (BD) با پیروی از رژیم کتوژنیک به مدت شش هفته، بهبود علائم را تجربه کردند.

به گزارش تک‌ناک، هرچند این تحقیق کوچک و مقدماتی بود، اما یافته‌های آن می‌تواند درهای جدیدی را به روی روش‌های درمانی این بیماری باز کند، که گاهی به‌سختی درمان می‌شود.

فواید رژیم کتو برای مغز

رژیم کتوژنیک (کِتو) که سرشار از چربی است و میزان متوسطی از پروتئین دارد و بسیار کم‌کربوهیدرات می‌باشد، مدت‌ها است که به دلیل تأثیرات مثبت خود بر مغز شناخته می‌شود. این رژیم از دهه ۱۹۲۰، به‌ طور بالینی برای کاهش تشنج در افراد، به‌ویژه کودکان مبتلا به صرع مقاوم به دارو، مؤثر بوده است.

اکنون، مطالعه‌ای جدید که توسط محققان دانشگاه ادینبورگ بریتانیا انجام شده است، نشان می‌دهد که رژیم کتو می‌تواند به بهبود علائم اختلال دوقطبی نیز کمک کند.

نخستین مطالعه از این نوع

دکتر ایان کمپبل، سرپرست این مطالعه و پژوهشگر در زمینه روان‌پزشکی متابولیک در مرکز علوم مغزی بالینی دانشگاه ادینبورگ گفت: «این نتایج شواهد بیشتری به مجموعه کوچک اما روبه‌رشد از مطالعات اضافه می‌کند، که نشان می‌دهند رژیم کتوژنیک می‌تواند یک رویکرد ایمن و مؤثر برای اختلال دوقطبی باشد و در کنار داروهای موجود استفاده شود.»

خود دکتر کمپبل نیز اختلال دوقطبی دارد و از رژیم کتوژنیک پیروی می‌کند. او تأکید کرد که سلامت متابولیکی ضعیف، یکی از مشکلات مهم در افراد مبتلا به اختلال دوقطبی است، بنابراین مطالعه روش‌های درمانی مبتنی بر متابولیسم، مورد استقبال جامعه بیماران قرار گرفته است.

اختلال دوقطبی و تأثیرات آن

اختلال دوقطبی (BD) یک بیماری روانی است، که با نوسانات شدید خلقی مشخص می‌شود. چرخه‌های متناوب شیدایی یا نیمه‌شیدایی (هیجان و انرژی بالا) و افسردگی، تأثیر زیادی بر زندگی روزمره، کار و روابط افراد مبتلا به این بیماری می‌گذارد.

علاوه بر این، تحقیقات نشان داده‌اند که اختلال دوقطبی با نرخ بالایی از اختلالات متابولیکی مانند: چاقی، دیابت نوع ۲ و بیماری‌های قلبی-عروقی مرتبط است، که می‌توانند باعث کاهش امید به زندگی شوند.

چگونه رژیم کتو بر مغز و متابولیسم اثر می‌گذارد؟

کاهش شدید مصرف کربوهیدرات و افزایش مصرف چربی، بدن را وارد وضعیت کتوز می‌کند. کبد در این وضعیت چربی‌ها را به کتون تبدیل می‌نماید، که مغز به‌ عنوان منبع جایگزین انرژی از آن استفاده می‌کند. این فرایند:

• سطح قند خون و انسولین را کاهش می‌دهد.
• متابولیسم بدن را تغییر می‌دهد.
• ترکیبات شیمیایی و عملکرد مغز را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

اشتراکات بین صرع و اختلال دوقطبی

پژوهشگران این مطالعه بر اساس این فرضیه تحقیق خود را آغاز کردند که صرع و اختلال دوقطبی دارای یک سری مکانیسم‌های مشترک هستند.

از آنجا که برخی داروهای ضدتشنج در تثبیت خلق و جلوگیری از نوسانات شدید خلقی مفید هستند، این ایده مطرح شد که رژیم کتوژنیک، که برای درمان صرع استفاده می‌شود، ممکن است در اختلال دوقطبی نیز مؤثر باشد.

جزئیات مطالعه ۶ تا ۸ هفته رژیم کتو برای بیماران دوقطبی

• ۲۰ شرکت‌کننده (۱۸ تا ۷۰ ساله) که مبتلا به اختلال دوقطبی تشخیص داده شده بودند، در این مطالعه شرکت کردند.
• همه شرکت‌کنندگان حداقل سه ماه در وضعیت پایدار خلقی (نه شیدایی و نه افسردگی) بودند.
• هدف اصلی این مطالعه، بررسی ارزشمند بودن انجام یک پژوهش بزرگ‌تر و دقیق‌تر بود.

نتایج اولیه مطالعه: بهبود خلق، انرژی و کاهش اضطراب

شرکت‌کنندگان در این مطالعه، تغییرات خود را روزانه ثبت کردند.

سطح کتون‌های خون به‌ طور روزانه با بهبود خلق، افزایش انرژی، کاهش تکانشگری و کاهش اضطراب ارتباط داشت، اما سرعت تفکر تحت تأثیر قرار نگرفت.

رژیم کتوژنیک علاوه بر تأثیرات روانی، تغییرات متابولیکی قابل توجهی ایجاد کرد، که از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ۷۰.۳ درصد از شرکت‌کنندگان در ابتدای مطالعه دچار اضافه وزن یا چاقی بودند.
• میانگین کاهش وزن: ۴.۲ کیلوگرم
• کاهش میانگین شاخص توده بدنی (BMI) ۱.۵کیلوگرم
• کاهش فشار خون سیستولیک

تأثیر رژیم کتو بر ترکیبات شیمیایی مغز

اسکن‌های مغزی (MRS) نشان داد که رژیم کتوژنیک باعث تغییرات در سطوح انتقال‌دهنده‌های عصبی در نواحی مرتبط با اختلال دوقطبی شده است.

انتقال‌دهنده‌های عصبی (نورترانسمیترها) مواد شیمیایی در مغز هستند که به ارتباط بین سلول‌های عصبی کمک می‌کنند.

 انتقال‌دهنده‌های تحریکی مانند پدال گاز، سلول‌های عصبی را تحریک می‌کنند.

انتقال‌دهنده‌های مهاری مانند ترمز عمل می‌کنند و فعالیت عصبی را کاهش می‌دهند.

دکتر کمپبل عنوان کرد: «ما نشانه‌هایی از کاهش بیش‌تحریکی را در دو ناحیه مهم مغز مشاهده کردیم: قشر کمربندی قدامی (anterior cingulate cortex) و قشر کمربندی خلفی (posterior cingulate cortex)، که هر دو با اختلال دوقطبی مرتبط هستند.»

گام بعدی: انجام مطالعات بزرگ‌تر درباره اختلال دوقطبی

دکتر دنیل اسمیت، استاد روان‌پزشکی در دانشگاه ادینبورگ و از نویسندگان ارشد این تحقیق اعلام کرد: «اینکه یک بیماری شدید روانی مانند اختلال دوقطبی ممکن است به یک درمان متابولیکی مانند رژیم کتوژنیک پاسخ دهد، هم چالش‌برانگیز و هم هیجان‌انگیز است. ما مشتاقانه منتظر بررسی ارتباط بین متابولیسم و بیماری‌های روانی در سال‌های آینده هستیم.»