کشفی جدید برای کاهش مقاومت سرطان لوزالمعده در برابر دارو

پژوهشگران با حذف نقش حفاظتی دو پروتئین کلیدی در سرطان لوزالمعده، توانستند با شناسایی یک ضعف پنهان در این بیماری، مقاومت آن را به دارو کاهش دهند.

به گزارش تک‌ناک، رایج‌ترین نوع سرطان لوزالمعده، آدنوکارسینوم مجرای پانکراس (PDAC) است که تنها ۱۳ درصد از بیماران مبتلا به آن شانس زنده‌ ماندن دارند. این سرطان به‌ طور طبیعی در برابر روش‌های درمانی مانند: شیمی‌درمانی، پرتودرمانی و حتی ایمنی‌درمانی مقاومت نشان می‌دهد، همین موضوع درمان آن را بسیار سخت کرده است.

اما اکنون کشف محققان دانشکده پزشکی دانشگاه ایندیانا (IU) می‌تواند این مقاومت سرسختانه را تضعیف کند و درمان‌های ترکیبی مؤثرتری را برای این بیماری مرگ‌بار توسعه دهد.

نقش دو پروتئین Ref-1 و PRDX1 در بقا و رشد تومور

دانشمندان در این مطالعه روی دو پروتئین تمرکز کردند که پیش‌تر ارتباط آنها با سرطان لوزالمعده شناخته شده بود:

• Ref-1 (فاکتور تنظیم ردوکس-۱): مانند یک مرکز فرماندهی برای فعال نگه داشتن ژن‌های سرطانی عمل می‌کند.
• PRDX1 (پراکسیرودوکسین-۱): به‌ عنوان محافظ Ref-1 عمل می‌کند و با پاک‌سازی مولکول‌های مضر اکسیژنی (ROS)، شرایط را برای فعالیت Ref-1 فراهم می‌آورد.

این همکاری باعث می‌شود که سلول‌های سرطانی در برابر استرس مقاوم شوند و به رشد و بقا ادامه دهند.

پژوهشگران با کمک فناوری‌های ژنتیکی مانند کریسپر و RNA مداخله‌گر، فعالیت ژن PRDX1 را در سلول‌های سرطانی کاهش دادند. سپس دارویی به نام APX2014 را به این سلول‌ها اضافه کردند. این دارو جلوی عملکرد یکی از مسیرهای مهم سلولی به نام Ref-1 را می‌گیرد.

پژوهشگران این روش را روی سلول‌های آزمایشگاهی، مدل‌های سه‌بعدی تومور و موش‌هایی با تومور انسانی امتحان کردند. نتایج نشان داد:

• حذف PRDX1 سلول‌های سرطانی را بسیار حساس‌تر به مهار Ref-1 می‌کند.
• ترکیب مهار Ref-1 و حذف PRDX1 باعث افزایش مرگ سلولی (آپوپتوز) شد.
• حتی سلول‌های استرومایی تومور (CAFs) تضعیف شدند که به‌ عنوان دیوار محافظ تومور عمل می‌کنند.

نتایج در حیوانات مبتلا به سرطان لوزالمعده

در موش‌هایی که تومورهایی فاقد PRDX1 داشتند و هم‌زمان با داروی APX2014 درمان شدند:

• اندازه و وزن تومورها کاهش یافت.
• بقای کلی افزایش پیدا کرد.
• سطح Ref-1 پایین‌تر از حالت عادی بود.

بررسی نمونه‌های بیماران انسانی نیز نشان داد که در مقایسه با بافت‌های سالم بدن، تومورها مقدار بیشتری از دو پروتئین Ref-1 و PRDX1 دارند.

پیامدهای بالینی و محدودیت‌ها

پژوهشگران می‌گویند که اگر هم‌زمان جلوی فعالیت دو پروتئین Ref-1 و PRDX1 گرفته شود، می‌توان مقاومت سرطان لوزالمعده را در برابر دارو کاهش داد. از آنجایی که بسیاری از سرطان‌های خطرناک دیگر هم به همین مسیرهای سلولی وابسته‌ هستند، این روش ممکن است در درمان انواع دیگر سرطان هم مؤثر باشد.

البته این مطالعه محدودیت‌هایی نیز دارد، که از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بیشتر داده‌ها از آزمایش‌های سلولی و حیوانی به دست آمده‌اند و نیاز به آزمایش‌های انسانی وجود دارد.
• دارو در موش‌ها به‌ طور مستقیم به داخل تومور تزریق شد، در حالی که در انسان از مصرف خوراکی یا تزریق وریدی استفاده می‌شود.

خبر خوب این است که دارویی مشابه APX2014 به نام APX3330 قبلاً به‌ صورت قرص ساخته شده است و اکنون در مرحله آزمایش روی انسان‌ها قرار دارد. همین موضوع می‌تواند روند تبدیل نتایج آزمایشگاهی به درمان واقعی را برای بیماران سریع‌تر کند.