خورشیدگرفتگی جزئی ۳۰ شهریور درست در آستانه اعتدال پاییزی رخ می‌دهد و تنها در نیم‌کره جنوبی قابل مشاهده است.
به گزارش تکناک، این پدیده یکی از مهم‌ترین رویدادهای نجومی سال خواهد بود و از ساعت 17:29 تا 21:53 به وقت جهانی (UTC) ادامه خواهد داشت و در بیشترین حالت، ماه تا ۸۶ درصد قرص خورشید را می‌پوشاند. اگرچه این خورشیدگرفتگی از اروپا و آمریکای شمالی دیده نخواهد شد، اما ناظران در نیوزیلند، جنوبگان و بخش‌هایی از جزایر اقیانوس آرام جنوبی شاهد مناظر خیره‌کننده‌ای خواهند بود.
نیوزیلند بهترین موقعیت جغرافیایی برای مشاهده این پدیده را خواهد داشت. هم‌زمان با طلوع خورشید، خورشیدگرفتگی جزئی آغاز می‌شود و خورشید به شکل هلالی در افق شرقی نمایان خواهد شد. در اوکلند، حدود ۶۰ درصد از قرص خورشید در سایه قرار می‌گیرد. کرایست‌چرچ پوشیدگی ۶۹ درصدی را تجربه می‌کند و این رقم در اینورکارگیل به حدود ۷۲ درصد می‌رسد. ذخیره‌گاه معروف “Aoraki Mackenzie Dark Sky Reserve” نیز پوشیدگی نزدیک به ۷۰ درصد را خواهد داشت. این شرایط، چشم‌اندازی دراماتیک در لحظه طلوع ایجاد می‌کند و عکاسان نجومی می‌توانند تصاویر کم‌نظیری از خورشید هلالی‌شکل در پس‌زمینه افق صبحگاهی ثبت کنند.
جنوبگان نیز یکی از مناطق کلیدی این پدیده است. پایگاه «ماریو زوکلی» در ایتالیا پوشیدگی ۷۲ درصدی را ثبت خواهد کرد، در حالی که ایستگاه «مک‌مردو» آمریکا حدود ۶۹ درصد خورشیدگرفتگی را تجربه می‌کند. یخ‌تاق راس نیز شاهد پوشیدگی ۶۵ درصدی خواهد بود. با حرکت به سمت شرق شبه‌جزیره جنوبگان، شدت این پدیده کاهش می‌یابد و در برخی نقاط، به ویژه در زمان غروب خورشید، تنها حدود ۱۲ درصد قرص خورشید در سایه قرار می‌گیرد. این شرایط نشان‌دهنده مسیر عبور نیم‌سایه ماه از روی زمین می‌باشد و علت آن است که سایه مرکزی ماه یا «اومبرا» از زمین عبور نمی‌کند.
جزایر کوچک اقیانوس آرام نیز سهمی هرچند کمتر از این رویداد دارند. تونگا پوشیدگی حدود ۳۲ درصد را تجربه می‌کند، در فیجی این میزان به ۲۷ درصد می‌رسد و در جزایر کوک حدود ۲۳ درصد از خورشید پنهان می‌شود. ساموآ تنها شاهد ۱۷ درصد پوشیدگی خواهد بود و در تاهیتی، هلالی باریک و کمرنگ از خورشید در افق صبحگاهی دیده می‌شود. با وجود درصد کمتر پوشیدگی، این رویداد برای بسیاری از ساکنان جزایر، تجربه‌ای منحصر‌به‌فرد و فرصتی برای رصد آسمان خواهد بود.
ویژگی شاخص این خورشیدگرفتگی، وقوع آن در کمتر از ۲۴ ساعت مانده به اعتدال پاییزی است. اعتدال لحظه‌ای است که خورشید از استوای آسمانی می‌گذرد و طول روز و شب در سراسر زمین تقریباً برابر می‌شود. این رویداد در نیم‌کره جنوبی، آغاز بهار و در نیم‌کره شمالی نشانه شروع پاییز است. امسال، اعتدال در روز دوشنبه ۳۱ شهریور ۱۴۰۴ (۲۲ سپتامبر ۲۰۲۵ میلادی) رخ خواهد داد. این هم‌زمانی باعث شده است که خورشیدگرفتگی جزئی ۳۰ شهریور به «خورشیدگرفتگی اعتدال» شهرت یابد. ترکیب طلوع خورشید، هلالی شدن قرص آن و تغییر فصل، صحنه‌ای نادر و فراموش نشدنی برای ناظران پدید می‌آورد.
کارشناسان نجوم بارها هشدار داده‌اند که رصد مستقیم خورشید بدون ابزار ایمنی مناسب می‌تواند آسیب‌های جبران‌ناپذیری به چشم وارد کند. برای مشاهده خورشیدگرفتگی باید از عینک‌های ویژه خورشیدگرفتگی یا فیلترهای تأییدشده مخصوص تلسکوپ و دوربین استفاده شود. استفاده از عینک‌های آفتابی معمولی یا ابزارهای دست‌ساز، ایمنی لازم را تأمین نمی‌کند. حتی در فازهای جزئی نیز نور شدید خورشید می‌تواند خطرناک باشد.
خورشیدگرفتگی جزئی ۳۰ شهریور آخرین پدیده خورشیدی سال ۱۴۰۴ خواهد بود. این رویداد برای میلیون‌ها نفر در نیم‌کره جنوبی فرصتی ویژه فراهم می‌کند تا یکی از تماشایی‌ترین پدیده‌های آسمانی سال را ببینند. برای افرادی که در خارج از محدوده رؤیت قرار دارند، امکان مشاهده زنده این پدیده از طریق پخش‌های اینترنتی فراهم شده است. رسانه‌های علمی و وب‌سایت‌های معتبر نجومی مانند Timeanddate.com برنامه‌های پخش مستقیم و پوشش کامل این رویداد را در اختیار عموم قرار خواهند داد.
