پژوهشگران آمریکایی روش نوینی برای درمان اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) ارائه کرده‌اند که شامل تحریک الکتریکی عصب واگ است.
به گزارش تکناک، این روش از دستگاهی به اندازه یک دکمه پیراهن استفاده می‌کند، که به گردن وصل می‌شود و در ترکیب با درمان‌های سنتی، نتایج خارق‌العاده‌ای به همراه داشته است.
فهرست مطالب
عصب واگ چیست و چرا تحریک آن مؤثر است؟
عصب واگ (Vagus nerve) بزرگ‌ترین عصب سیستم عصبی پاراسمپاتیک بدن است. این عصب از مغز تا روده بزرگ امتداد دارد و نقشی حیاتی در عملکردهای غیرارادی بدن از جمله ضربان قلب، هضم غذا، تنظیم خلق‌وخو و پاسخ ایمنی ایفا می‌کند.
مطالعات پیشین نشان داده‌اند که تحریک الکتریکی این عصب (VNS) می‌تواند به درمان بیماری‌هایی مانند: صرع، افسردگی و حتی آرتریت روماتوئید کمک کند. اکنون، پژوهشگران دانشگاه تگزاس در دالاس و مرکز پزشکی بیلور در آمریکا، نشان داده‌اند که این روش می‌تواند به طرز چشمگیری به درمان PTSD یا همان اختلال استرس پس از سانحه نیز کمک کند.
ترکیب درمان سنتی با فناوری نوین
درمان سنتی PTSD شامل «درمان مواجهه طولانی‌مدت» (Prolonged Exposure Therapy یا PET) است. در این روش، بیماران به تدریج با خاطرات و موقعیت‌های تروماتیک خود در محیطی کنترل‌شده و امن روبه‌رو می‌شوند. اما محققان با ترکیب این روش با تحریک عصب واگ، اثربخشی درمان را به طور چشمگیری افزایش داده‌اند.
نتایج آزمایش بالینی درمان اختلال استرس پس از سانحه
در مرحله اول یک آزمایش بالینی، ۹ داوطلب مبتلا به PTSD در ۱۲ جلسه تحریک الکتریکی عصب واگ شرکت کردند. در پیگیری‌هایی که طی شش ماه پس از پایان درمان انجام شد، مشخص شد که تمام شرکت‌کنندگان علائم PTSD را دیگر نداشتند.
دکتر مایکل کیلگارد، عصب‌شناس دانشگاه UT Dallas گفت: «در آزمایش‌هایی از این نوع، برخی بیماران بهبود می‌یابند، اما به‌ندرت PTSD به‌کلی از بین می‌رود. در این مورد، ۱۰۰ درصد از بیماران علائم PTSD را نداشتند. این واقعاً امیدوارکننده است.»
چگونگی درمان اختلال استرس پس از سانحه
تحریک الکتریکی عصب واگ باعث افزایش انعطاف‌پذیری سیناپسی در مغز می‌شود. این یعنی مغز بهتر می‌تواند ارتباطات عصبی خود را تغییر دهد. در درمان مواجهه‌ای، مغز متوجه می‌شود که کدام الگوهای ترس باید تغییر کنند. در همین زمان، تحریک عصبی با آزادسازی مواد شیمیایی مانند استیل‌کولین و نوراپی‌نفرین، این فرایند را تسهیل می‌کند.
در نتیجه مغز سریع‌تر و مؤثرتر ارتباطات تروماتیک را بازنویسی می‌کند و احساس ترس به تدریج از بین می‌رود.
دستگاهی کوچک برای درمان اختلال استرس پس از سانحه
پژوهشگران موفق به ساخت یک دستگاه بسیار کوچک (در ابعاد یک سکه) شده‌اند، که به گردن متصل می‌شود و تحریکات الکتریکی مورد نیاز را فراهم می‌کند. این موضوع می‌تواند در آینده روند درمان را ساده‌تر، در دسترس‌تر و غیرتهاجمی‌تر کند.
گام بعدی
اکنون تیم تحقیقاتی در حال آماده‌سازی برای انجام مرحله دوم مطالعه بالینی است، که در شهرهای دالاس و آستین انجام خواهد شد. هدف نهایی، ارائه این درمان برای افرادی است که با روش‌هایی مانند درمان شناختی-رفتاری (CBT) بهبود کاملی نداشته‌اند.
این روش نوآورانه تنها یکی از روش‌های جدید درمان PTSD در سال‌های اخیر است. سایر روش‌ها شامل مصرف کنترل‌شده داروهای روان‌گردان، برنامه‌های تمرین فیزیکی کوتاه‌مدت، ذهن‌آگاهی (Mindfulness) و حتی بازی‌های ویدیویی مانند Tetris بوده‌اند.
