محققان به تازگی روشی را برای از بین بردن سلول‌های سرطانی ابداع کرده‌اند که عوارض بسیار کمتری نسبت به دیگر درمان‌ها دارد.
به گزارش تک‌ناک، بر اساس نتایج یک مطالعۀ جدید، استفاده از اشعۀ ایکس با دوز بسیار کم، باعث فعال شدن و تولید ترکیباتی خواهد شد که رادیکال‌های آزاد کشندۀ سرطان هستند و در نهایت رشد تومور مغزی را متوقف و زمان بقا را دو برابر می‌کنند و مهم‌تر از همه هیچ تأثیری بر سلول‌های سالم بدن ندارند.
اشعۀ ایکس به بافت‌های عمیق بدن نفوذ می‌کند، به همین دلیل است که برای ارائه پرتودرمانی سرطان استفاده می‌شود. در حالی که پرتودرمانی از پرتوهای اشعۀ ایکس برای آسیب رساندن به DNA سلول‌های تومور و کشتن آنها استفاده می‌کند، درمان فوتودینامیک از روش متفاوتی برای رسیدن به نتیجۀ مشابه بهره می‌گیرد. فوتون‌های موجود در پرتوهای لیزر برای برانگیختن مولکول‌های واکنش‌پذیر به نور به نام مولکول‌های حساس‌کنندۀ نور که در تومورها قرار دارند، استفاده می‌شوند و رادیکال‌های آزاد کشندۀ سرطان را تولید می‌کند.
معایب روش‌های قبلی و توضیح درمان جدید
هر دو روش درمانی دارای معایبی هستند. پرتودرمانی ممکن است به سلول‌های سالم نزدیک تومور آسیب برساند و باعث عوارض جانبی مانند حالت تهوع و ریزش مو شود و درمان فتودینامیک نیز نمی‌تواند به تومورهای عمیق برسد. در یک مطالعۀ جدید که توسط دانشگاه فناوری نانیانگ در سنگاپور (NTU سنگاپور) رهبری شد، محققان از ترکیب درمان‌های رادیویی و فتودینامیک که معروف به درمان رادیودینامیک است، در راستای هدف قرار دادن و تخریب سلول‌های تومور مغزی استفاده کردند.
این درمان متکی بر ترکیب جدیدی به نام کاوشگر دینامیک رادیویی پس‌درخشش مولکولی یا MRAP است، که از مواد بیوشیمیایی و ید تشکیل می‌شود. ترکیباتی که معمولاً در درمان رادیودینامیک مورد استفاده قرار می‌گیرند حاوی فلزات سنگین هستند، که می‌توانند باعث آسیب سلولی شوند، امّا MRAPها حاوی فلزات سنگین نیستند. تزریق آنها به صورت مستقیم در داخل تومور است و با اشعۀ ایکس با دوز بسیار کمتر از مقدار مورد استفاده در پرتودرمانی، فعال می‌شوند. نکتۀ مهم این است که فعال شدن آنها فقط در حضور آنزیم کاتپسین B (CatB) امکان‌پذیر می‌باشد، که در سلول‌های سرطانی وجود دارد و نقش آنها در رشد و پیشرفت تومور است. هنگامی که MRAPها فعال می‌شوند، یک درخشش نزدیک به مادون قرمز تولید و رادیکال‌های آزاد نابودکنندۀ سرطان را تولید می‌کنند.
سلول‌های سالم تحت تأثیر قرار نمی‌گیرند
محققان این درمان را بر روی موش‌های آزمایشگاهی مبتلا به سرطان مغز، به‌ویژه گلیوبلاستوما که توموری با رشد سریع است و در انسان یکی از پایین‌ترین نرخ‌های بقا را در میان سرطان‌ها دارد، آزمایش کردند. تزریق MRAP با دوز اشعۀ ایکس معادل بیش از شش برابر کمتر از مقدار معمول مورد استفاده قرار گرفتند. پس از درمان، رشد تومورها متوقف شد و موش‌های تحت درمان دو برابر موش‌های درمان نشده زنده ماندند. علاوه بر این، محققان به این نتیجه رسیدند که MRAPها رادیکال‌های آزاد را در سلول‌های سالم تولید نمی‌کنند، بنابراین هیچ عارضۀ جانبی نخواهند داشت. همچنین هیچ نشانه‌ای از آسیب بافتی یا کاهش وزن در موش‌ها مشاهده نشد. ترکیبات MRAP در نهایت از طریق ادرار و مدفوع حیوانات دفع شد.
پروفسور پو کانی، نویسندۀ ارشد این مطالعه گفت: ما از دوزهای بسیار پایین اشعۀ ایکس و MRAPهای کشندۀ سرطان استفاده کردیم. ترکیبات ضد سرطان فقط در تومور مغزی فعال بودند و به سلول‌های سالم وارد نشده بودند. بنابراین ما انتظار داریم روش درمانی ما ایمن‌تر و عوارض جانبی کمتری نسبت به روش‌های موجود داشته باشد.
محققان قبل از شروع آزمایش‌های انسانی به ارزیابی ایمنی و کارایی MRAPها در نمونه‌های بالینی بزرگ‌تر ادامه خواهند داد. آنها همچنین در حال کار بر روی بهبود توانایی MRAP برای هدف قرار دادن سلول‌های سرطانی و افزودن توانایی‌های تقویت‌کنندۀ سیستم ایمنی برای کمک به بدن برای مقابله با عود سرطان هستند.
این مطالعه در مجلۀ Nature Materials منتشر شد.
