روسیه با موفقیت موشک کروز جدیدی را آزمایش کرد که از موتور هستهای برای پرواز استفاده میکند و قابلیت حمل کلاهک هستهای دارد.
به گزارش تکناک، این دستاورد که در یک کنفرانس تلویزیونی به ریاست ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه تأیید شد، گامی بزرگ در توسعه تسلیحات استراتژیک این کشور به حساب میآید. موشک 9M730 Burevestnik با نام ناتویی SSC-X-9 Skyfall توانسته است پروازی ۱۵ ساعته به طول ۱۴ هزار کیلومتر را با موفقیت پشت سر بگذارد.
این پروژه یادآور رقابتهای تسلیحاتی دوران جنگ سرد است؛ دورهای که توسعه سلاحهای هستهای و موشکهای دوربرد میان دو ابرقدرت وقت، به مسابقهای تمامعیار در عرصه فناوری نظامی تبدیل شده بود. گزارشهای اولیه درباره برنامه Skyfall به دسامبر ۲۰۰۱ بازمیگردد، زمانی که منابع دفاعی از تلاش روسیه برای ساخت سلاحی با برد موشکهای بالستیک قارهپیما (ICBM) خبر دادند؛ سلاحی که بتواند از رادارهای دشمن بگریزد و از سد سامانههای دفاع ضدبالستیک عبور کند.
پوتین در سخنانی در جریان این کنفرانس گفت: «به یاد دارم زمانی که اعلام کردیم چنین سلاحی در حال توسعه است، حتی متخصصان برجسته آن را غیرقابل تحقق در آینده نزدیک میدانستند. اما اکنون آزمایشهای سرنوشتساز تکمیل شده است. هنوز باید مراحل فنی و مقرراتی طی شود تا این سلاحها آماده خدمت رزمی شوند، اما اهداف اصلی پروژه محقق شدهاند.»
به گفته ژنرال والری واسیلیویچ گراسیموف، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح روسیه، این آزمایش در تاریخ ۲۱ اکتبر ۲۰۲۵ انجام شده و موشک کروز توانسته است طی ۱۵ ساعت پرواز، فاصلهای معادل ۸۷۰۰ مایل را بپیماید.
پروژه Skyfall نخستینبار در سال ۲۰۱۸ توسط پوتین معرفی شد. او در آن زمان اعلام کرد که روسیه در حال توسعه سلاحی با «برد نامحدود» است، که میتواند مسیر پرواز غیرقابل پیشبینی داشته باشد و در برابر سامانههای دفاعی غربی «تسخیرناپذیر» باشد. این موشک نخستین آزمایش خود را در سال ۲۰۱۶ انجام داد، اما مشکلات فنی متعدد مانع موفقیت آن شد. دومین آزمایش در اوت ۲۰۱۹ در دریای سفید باعث انفجاری شد که مرگ پنج مهندس هستهای و افزایش سطح تشعشعات در منطقه را به دنبال داشت.
با وجود این حوادث، روسیه از ادامه پروژه دست نکشید. کارشناسان نظامی گمان میبرند که Skyfall نسخهای مدرن از برنامه آمریکایی Supersonic Low-Altitude Missile یا همان SLAM است، که در دهه ۱۹۶۰ و در قالب پروژه Pluto برای ساخت موشک کروز هستهای توسعه یافته بود. تفاوت اصلی Skyfall در استفاده از یک راکتور هستهای کوچک است که به جای موتور جت، هوای ورودی را گرم و نیروی رانش تولید میکند.
به دلیل بهرهگیری از سوخت هستهای، موشک Skyfall میتواند بردی تقریباً نامحدود داشته باشد و ساعتها یا حتی روزها در پرواز بماند. این موشک در ارتفاع پایین پرواز میکند و با تغییر مداوم مسیر، سرعت و ارتفاع، رهگیری آن برای سامانههای دفاعی تقریباً غیرممکن است.
اطلاعات دقیق درباره ویژگیهای فنی این سلاح منتشر نشده است، اما کارشناسان میگویند که به احتمال زیاد Skyfall با بوستر سوخت جامد پرتاب میشود و راکتور آن در گشتاور بالا فعال میشود. طول موشک حدود ۱۲ متر است و هنگام پرواز به ۹ متر کاهش مییابد. سرعت آن در محدوده زیرصوت بالا و حدود ۱۲۲۵ کیلومتر در ساعت برآورد شده است. برخی گزارشها حتی ادعا میکنند که سرعت آن میتواند به بیش از ۵ ماخ برسد، اما این ادعا از نظر فنی بعید به نظر میرسد.
هرچند این موشک کروز روسیه با موتور هستهای قابلیت حمل کلاهک هستهای را دارد، اما هیچ مدرکی دال بر مسلح بودن آن در طول آزمایش وجود ندارد. کارشناسان غربی نسبت به ایمنی و کارایی واقعی این سلاح تردید دارند و میگویند که به احتمال زیاد وزن آن حدود ۲۴ تُن است، که میتواند چالشهایی جدی در پرتاب و کنترل به همراه داشته باشد.
علاوه بر مسائل فنی، بعد سیاسی و ژئوپلیتیکی این پروژه نیز نگرانیهای عمیقی ایجاد کرده است. استقرار یا حتی آزمایش چنین موشکی که نهتنها کلاهک هستهای دارد، بلکه از پیشرانه هستهای نیز بهره میبرد، میتواند موجی از واکنشها و تنشهای بینالمللی به همراه داشته باشد. برخی تحلیلگران هشدار میدهند که پرتاب حتی یک نمونه آزمایشی از این سلاح در چارچوب یک رزمایش معمولی نظامی، ممکن است از دید ناظران جهانی اقدامی تحریکآمیز تلقی شود.
به گفته ناظران، Skyfall بیش از هر چیز یادآور رقابت خطرناک فناوریهای ویرانگر در دوران جنگ سرد است؛ رقابتی که با گذشت دههها، ظاهراً بار دیگر در قالبی مدرن و با فناوری هستهای بازگشته است؛ تصویری که بیشتر به برخورد چوبی ماهرانه با کندوی زنبور شباهت دارد.
