مطالعه‌ای جدید از دانشگاه تورنتو نشان می‌دهد که سرعت صحبت کردن، نه فقط دشواری در یافتن کلمات، شاخص دقیق‌تری برای ارزیابی سلامت مغز در سالمندان است.
به گزارش تکناک، بسیاری از افراد در زندگی روزمره با پدیده واژه‌فراموشی مواجه می‌شوند، که به معنی دشواری در یافتن کلمات مناسب است. این وضعیت اغلب با افزایش سن تشدید می‌شود و گاهی می‌تواند نشانه‌ای از تغییرات مغزی مرتبط با مراحل اولیه بیماری آلزایمر باشد.
در این پژوهش جدید، ۱۲۵ فرد سالم بین ۱۸ تا ۹۰ سال از نظر توانایی‌های زبانی و مغزی مورد بررسی قرار گرفتند. از شرکت‌کنندگان درخواست شد تا یک صحنه را با جزئیات توصیف کنند. ضبط‌های صوتی این توصیف‌ها با استفاده از هوش مصنوعی تحلیل شد تا ویژگی‌هایی مانند: سرعت گفتار، مدت زمان مکث بین کلمات و تنوع واژگان بررسی شود. همچنین شرکت‌کنندگان، آزمون‌های استانداردی را برای ارزیابی تمرکز، سرعت تفکر، توانایی برنامه‌ریزی و انجام وظایف انجام دادند.
نتایج نشان داد که کاهش عملکردهای اجرایی، که با افزایش سن رخ می‌دهد، ارتباط نزدیکی با سرعت گفتار روزمره دارد. این یافته‌ها حاکی از آن است که کاهش عملکرد اجرایی تنها در یافتن کلمات مشکل ایجاد نمی‌کند، بلکه به سبب این مشکل، کاهش کلی‌تری در عملکردهای مغزی وجود دارد.
فهرست مطالب
تداخل تصویر-کلمه برای تعیین سلامت مغز سالمندان
یکی از ویژگی‌های نوآورانه این مطالعه، استفاده از تداخل تصویر-کلمه بود. در این روش، شرکت‌کنندگان تصاویری از اشیای روزمره (مانند جاروی دستی) را مشاهده می‌کردند و واژه‌ای شنیده می‌شد که یا از نظر معنایی ارتباط داشت (مانند تی) یا از نظر آوایی شبیه بود (مانند جاری). این روش به پژوهشگران اجازه داد تا دو مرحله نام‌گذاری اشیا را تفکیک کنند، که شامل یافتن کلمه مناسب و دستور دادن به دهان برای گفتن آن می‌شد.
جالب اینجا است که سرعت طبیعی گفتار افراد مسن با سرعت نام‌گذاری تصاویر ارتباط دارد. این موضوع بیانگر آن است که کند شدن کلی پردازش ذهنی ممکن است زمینه‌ساز تغییرات مغزی و زبانی مرتبط با سن باشد و فقط مشکلی برای به‌خاطرآوردن واژگان نباشد.
آزمون‌های روانی-کلامی برای تعیین سلامت مغز سالمندان
اگرچه یافته‌های این مطالعه جالب توجه هستند، اما پاسخ دادن به سرنخ‌های تصویری ممکن است پیچیدگی واژگانی گفت‌وگوی روزمره را به طور کامل نشان ندهد. در این زمینه، آزمون‌های روانی-کلامی می‌توانند تصویر بهتری ارائه دهند. در این آزمون‌ها، از شرکت‌کنندگان خواسته می‌شود در مدت زمان مشخصی، بیشترین تعداد کلمات ممکن از یک دسته خاص (مانند حیوانات یا میوه‌ها) یا با حرفی خاص تولید کنند.
این آزمون‌ها بیشتر شبیه به گفت‌وگوهای واقعی هستند، چرا که نیاز به بازیابی فعال و تولید واژگان دارند. همچنین عملکرد ضعیف در این آزمون‌ها می‌تواند نشانه‌ای از بیماری‌های تخریب‌کننده عصبی مانند آلزایمر باشد. این تست‌ها نواحی مختلف مغز را که در زبان، حافظه و عملکرد اجرایی دخیل هستند، درگیر می‌کنند و بینشی درباره زوال احتمالی بخش‌های خاص مغز ارائه می‌دهند.
گزارش‌های شخصی، مکمل داده‌های رفتاری
پژوهشگران این مطالعه می‌توانستند در کنار داده‌های عینی مانند مکث‌های گفتاری، تجربه ذهنی افراد در رابطه با سختی یافتن واژگان را نیز بررسی کنند. گزارش‌های شخصی از تلاش برای به‌یادآوردن واژه‌ها، می‌تواند مکمل داده‌های رفتاری باشد و ابزارهای قدرتمندتری برای شناسایی زودهنگام افت عملکرد مغزی فراهم کند.
افق‌های تازه در پژوهش‌های مغزی
این مطالعه با بهره‌گیری از فناوری‌های پردازش زبان طبیعی (شاخه‌ای از هوش مصنوعی)، گام بزرگی در تحلیل تغییرات ظریف در زبان گفتاری برداشته است. پیشرفت‌های اخیر در این حوزه می‌تواند به شناسایی خودکار تغییرات زبان، مانند: کُند شدن سرعت گفتار کمک کند و ابزاری مؤثر برای تشخیص زودهنگام زوال عقل فراهم آورد.
در نهایت، این پژوهش نشان می‌دهد که تغییرات ظریف در سرعت صحبت کردن می‌تواند نشانه مهمی از سلامت مغز باشد و در شناسایی افرادی که در معرض خطر زوال عقل هستند، پیش از بروز علائم شدیدتر، مفید واقع شود.
