فهرست مطالب
در تازهترین گزارش شاخص جهانی نوآوری سال ۲۰۲۵ که توسط سازمان جهانی مالکیت فکری (WIPO) منتشر شده، هفت شهر از میان صدها منطقه نوآور جهان به عنوان هوشمندترین شهرهای کره زمین معرفی شدهاند.
به گزارش سرویس فناوری تکناک،نوآوری و تکنوژی با سرعتی بیسابقه در حال تغییر چهره شهرهای جهان است. از هوش مصنوعی و خودروهای خودران گرفته تا انرژیهای پاک و زیرساختهای دادهمحور، بسیاری از شهرها در مسیر تبدیل شدن به مراکز هوشمند و پایدار گام برداشتهاند.
در تازهترین گزارش شاخص جهانی نوآوری سال ۲۰۲۵ که توسط سازمان جهانی مالکیت فکری (WIPO) منتشر شده، کشورها و خوشههای شهری برتر در زمینه توسعه و اجرای فناوریهای نوین معرفی شدهاند.
در این گزارش ۱۰۰ شهر از سراسر جهان بر اساس شاخصهایی مانند سرمایهگذاری، میزان پذیرش فناوری، و تأثیرات اجتماعی و اقتصادی ارزیابی شدهاند. نتایج نشان میدهد که تنها چند منطقه خاص بیش از ۷۰ درصد از کل پتنتها و سرمایهگذاریهای خطرپذیر جهان را به خود اختصاص دادهاند. در ادامه نگاهی داریم به هفت شهر هوشمند پیشرو در سال ۲۰۲۵ که توانستهاند الگویی از زندگی شهری آینده را رقم بزنند.
01
از 08زوریخ؛ نمونهای از کارایی و مدیریت شهری هوشمند

شهر زوریخ در سوئیس با اجرای راهبرد جامع «Smart City Zürich» که از سال ۲۰۱۸ آغاز شد، به یکی از پیشرفتهترین شهرهای هوشمند اروپا تبدیل شده است. این شهر از دادههای دیجیتال برای مدیریت ترافیک، پسماند و خدمات عمومی استفاده میکند و با پلتفرمهای هوشمند خود توانسته است بازدهی شهری را به طرز چشمگیری افزایش دهد.
بیشتر بخوانید:۱۰ شهر هوشمند جهان در سال ۲۰۲۴
برنامههایی نظیر «Open Zurich» به شهروندان امکان دسترسی آزاد به دادههای شهری را میدهند و زمینه همکاری میان دولت، استارتاپها و برنامهریزان شهری را فراهم میسازند. اپلیکیشن حملونقل «ZVV» نیز با یکپارچهسازی اتوبوس، قطار و اسکوتر برقی، سفر درونشهری را آسان و سریع کرده است. علاوه بر این، حرارت تولیدی از کارخانهها دوباره برای گرمایش ساختمانها استفاده میشود و ابزارهایی چون واقعیت افزوده و دوقلوهای دیجیتال در طراحی پروژههای ساختمانی ایمنتر و پایدارتر نقش دارند.
02
از 08اسلو؛ پایتخت سبز و پیشگام در حملونقل برقی

اسلو، پایتخت نروژ، سالهاست که در صدر فهرست شهرهای سبز جهان قرار دارد و از سال ۲۰۱۹ تاکنون رتبه دوم شاخص جهانی شهر هوشمند را حفظ کرده است. این شهر با تکیه بر انرژیهای تجدیدپذیر و برنامههای گسترده کاهش کربن، یکی از نمونههای موفق توسعه پایدار در جهان محسوب میشود.
در اسلو، خودروهای برقی ۴۰ درصد از ناوگان شخصی و ۹۰ درصد از فروش خودروهای جدید در سال ۲۰۲۴ را تشکیل میدهند. برنامه «FutureBuilt» که شامل بیش از ۵۰ پروژه عمرانی است، بر ساخت ساختمانهای کمکربن در نزدیکی مراکز حملونقل عمومی تمرکز دارد. همچنین سیستم «Oslo Toll Ring» با دریافت عوارض از خودروهای آلاینده و ارائه تخفیف به وسایل نقلیه برقی، موجب کاهش ترافیک و ارتقای هوای پاک در شهر شده است.
03
از 08ژنو؛ شهری با فناوری پایدار و معماری هوشمند

ژنو با اجرای پروژه «Smart Canton» و ابتکارهای متعدد، جایگاه خود را بهعنوان یکی از رهبران جهانی در حوزه شهرهای هوشمند تثبیت کرده است. این شهر بر پایداری زیستمحیطی و مدیریت هوشمند منابع تمرکز دارد.
طرح «TetraEner» با ترکیب بازسازی ساختمانهای قدیمی و احداث سازههای جدید، استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر را به حداکثر میرساند. پروژه «Geneva Lac Nations» نیز شبکهای هیدرولیکی ایجاد کرده که گرمایش، سرمایش و آبیاری فضای سبز را از طریق منابع آبی طبیعی تأمین میکند.
بیشتر بخوانید:علم داده (Data Science) چیست؟ راهنمای جامع از داده خام تا تصمیمات هوشمند
ژنو از فناوری «LoRaWAN» برای رصد وضعیت محیطی، مدیریت مصرف انرژی و بهینهسازی سیستم حملونقل استفاده میکند. تمرکز این شهر بر آموزش، مشارکت عمومی و حفظ فضاهای سبز باعث شده تا ژنو الگویی برای توسعه پایدار شهری در اروپا باشد.
04
از 08دبی؛ جهشی سریع بهسوی هوشمندترین شهر جهان

دبی در گزارش سال ۲۰۲۵ بزرگترین جهش را در میان شهرهای دنیا تجربه کرده و از رتبه دوازدهم به چهارم رسیده است. این شهر با شعار «شادترین و هوشمندترین شهر زمین» برنامهای گسترده را با محوریت هوش مصنوعی و فناوریهای دیجیتال دنبال میکند.
استراتژی شهر هوشمند دبی بر شش پایه استوار است: اقتصاد، زندگی، حکمرانی، محیطزیست، مردم و جابجایی. در این چارچوب، سیستمهای ترافیکی مبتنی بر AI با هزاران حسگر و دوربین توانستهاند تراکم خودروها را تا ۲۰ درصد کاهش دهند. سازمان راه و حملونقل دبی نیز با کنترل لحظهای چراغهای راهنمایی، جریان ترافیک را بهینه میکند.
پروژههای «DEWA Smart Grid» و «Dubai Silicon Oasis» از مهمترین طرحهای انرژی هوشمند در امارات هستند که هدف آنها افزایش بازدهی و تحقق ۷۵ درصد انرژی پاک تا سال ۲۰۵۰ است.
05
از 08ابوظبی؛ پایتخت دیجیتال خاورمیانه

ابوظبی نیز در سال ۲۰۲۵ با صعود از رتبه دهم به پنجم در فهرست جهانی، جایگاه خود را بهعنوان پایتخت دیجیتال منطقه تثبیت کرده است. پروژهی «Zayed Smart City» که در سال ۲۰۲۴ آغاز شد، یک طرح پنجساله مبتنی بر هوش مصنوعی و اینترنت اشیا است.
این پروژه ابتدا در منطقه Corniche بهصورت آزمایشی اجرا شد و شامل سامانههای هوشمند ترافیک، روشنایی و پارکینگ است. ابوظبی همچنین با پلتفرم «TAMM» صدها خدمت دولتی را در یک بستر دیجیتال متمرکز کرده و میزان استفاده از کاغذ را بیش از ۹۰ درصد کاهش داده است.
علاوه بر این، توسعهی شبکههای شارژ خودروهای برقی و هیبریدی در چارچوب «راهبرد انرژی پایدار» به شهر کمک میکند تا به هدف انتشار خالص صفر تا سال ۲۰۵۰ برسد.
06
از 08لندن؛ از انقلاب حملونقل تا دادههای باز شهری

پایتخت بریتانیا یکی از نخستین شهرهایی بود که سیاستهای هوشمند را در حملونقل شهری بهکار گرفت. طرحهایی مانند «Congestion Charge» برای کنترل ترافیک، «پرداخت بدون تماس» و «منطقه آلایندگی فوقالعاده پایین» پایههای اصلی مدل توسعه پایدار لندن را تشکیل میدهند.
بیشتر بخوانید:شبکه ریلی، راهکاری پایدار برای حملونقل شهری و کاهش انتشار کربن
پروژه دیجیتالی «Transport for London» با همکاری شرکت BAI Communications بیش از ۲۰۰۰ کیلومتر کابلکشی در شبکه مترو انجام داده است تا تا پایان سال ۲۰۲۵ تمام ایستگاهها و تونلها به اینترنت 4G و 5G مجهز شوند.
لندن همچنین با ارائه پلتفرمهای دادهی باز، به استارتاپها و توسعهدهندگان این امکان را داده تا با استفاده از دادههای عمومی، راهکارهایی در زمینه پارکینگ هوشمند، شارژ خودروهای برقی و پایش آلودگی هوا طراحی کنند.
07
از 08کپنهاگ؛ دوچرخهسواری و انتشار کربن صفر

پایتخت دانمارک در رتبه هفتم شاخص ۲۰۲۵ قرار دارد، اما از نظر اهداف زیستمحیطی یکی از بلندپروازانهترین شهرهای جهان محسوب میشود. هدف کپنهاگ که در سال ۲۰۰۹ تعیین شد، تبدیل شدن به نخستین شهر «کربنخنثی» جهان تا پایان سال ۲۰۲۵ است.
سه محور اصلی راهبرد کپنهاگ عبارتند از بیطرفی کربنی، توسعه زندگی شهری پایدار و رشد اقتصادی. ۶۲ درصد از شهروندان هر روز با دوچرخه در ۴۰۰ کیلومتر مسیر مخصوص تردد میکنند. علاوه بر این، پروژه «Copenhagen Connecting» با اتصال زیرساختهای شهری به شبکه دادههای هوشمند، مزایای اقتصادی و اجتماعی معادل ۶۰۰ میلیون یورو به همراه داشته است.
08
از 08شهر هوشمند؛ از رؤیا تا واقعیت جهانی
گزارش شاخص شهر هوشمند ۲۰۲۵ نشان میدهد که آینده زندگی شهری بر پایه نوآوری، داده و پایداری بنا میشود. زوریخ با کارایی مثالزدنی، اسلو با حملونقل سبز، ژنو با معماری پایدار، و دبی و ابوظبی با جهشهای دیجیتالی خود، نمونههایی از مسیر تحول شهری در قرن بیستویکم هستند.
در همین حال، لندن و کپنهاگ با ترکیب فناوریهای مدرن و سیاستهای محیطزیستی نشان دادهاند که شهر هوشمند تنها به معنای اتوماسیون نیست؛ بلکه هدف آن ساخت جوامعی انسانیتر، ایمنتر، سبزتر و متصلتر است.
در نهایت، این هفت شهر ثابت کردهاند که آیندهی زندگی شهری متعلق به مکانهایی است که فناوری را در خدمت انسان قرار میدهند، نه بالعکس؛ شهرهایی که داده را به تصمیم، انرژی را به پایداری و نوآوری را به رفاه عمومی تبدیل کردهاند.

















