شرکت اسپیس‌ایکس در واکنش به فشارهای ناسا از نسخه ساده‌تر فرودگر ماه خود رونمایی کرده است تا روند بازگشت فضانوردان آمریکایی به سطح ماه تسریع شود.
به گزارش تکناک، این تصمیم در حالی اعلام شده که به‌دلیل تأخیرهای پیاپی، ناسا رقابت ساخت فرودگر در چارچوب برنامه Artemis را مجدد باز کرده و از شرکت‌های اسپیس‌ایکس و Blue Origin خواسته است تا طرح‌های بازنگری‌شده خود را ارائه دهند.
برنامه Artemis با هدف ایجاد حضور دائمی انسان در ماه طراحی شده است و جاه‌طلبانه‌ترین مأموریت فضایی آمریکا پس از دوران آپولو به حساب می‌آید. اما این پروژه با چالش‌های متعددی از جمله هزینه‌های سنگین، تأخیرهای مکرر و مشکلات فنی روبه‌رو بوده است. یکی از بزرگ‌ترین موانع، توسعه فرودگری ایمن و کارآمد است، چرا که بدون وسیله‌ای برای انتقال فضانوردان به سطح ماه، تحقق اهداف این برنامه عملاً غیرممکن خواهد بود.
طرح اولیه اسپیس‌ایکس شامل استفاده از نسخه‌ای کامل از راکت Starship بود؛ فضاپیمایی غول‌پیکر با سپر حرارتی، بالک‌های قابل تنظیم و ظرفیت حمل بیش از ۱۰۰ تن بار برای ساخت پایگاه دائمی در ماه، اما اجرای این برنامه نیازمند ۱۵ تا ۳۰ پرتاب مجزا به مدار Halo نزدیک ماه (NRHO) بود تا در مجموع ۱۲۰۰ تن سوخت فوق‌سرد برای عملیات فرود و بازگشت منتقل شود. ناسا با توجه به پیچیدگی، ریسک فنی و زمان طولانی آماده‌سازی، این رویکرد را غیرواقع‌بینانه ارزیابی کرد.
بخوانید: اسپیس‌ایکس با قراردادی ۲ میلیارد دلاری بخشی از پروژه دفاع موشکی گنبد طلایی ترامپ می‌شود
علاوه بر این، نمایش آزمایشی انتقال سوخت در مدار که قرار بود یکی از نقاط عطف پروژه باشد تا سال ۲۰۲۶ به تعویق افتاد و باعث شد نارضایتی ناسا افزایش یابد. در کنار این مسئله، ناسا خود با مشکلاتی در سیستم پرتاب SLS و فضاپیمای Orion مواجه بود و تحت فشار سیاسی برای پیشبرد سریع‌تر برنامه قرار داشت. در نتیجه، «شان دافی»، مدیر موقت ناسا در اکتبر ۲۰۲۵ دستور داد که رقابت میان اسپیس‌ایکس و Blue Origin از سر گرفته شود و هر دو شرکت تا پایان همان ماه طرح‌های جدید فرودگر ماه خود را ارائه دهند.
بیشتر بخوانید: ناسا امکان ثبت نام برای سفر نمادین به ماه با مأموریت Artemis II را فراهم کرد
شرکت اسپیس‌ایکس در پاسخ، نسخه‌ای بازطراحی‌شده و سبک‌تر از استارشیپ را معرفی کرد. در این نسخه، تمرکز بر ایمنی خدمه و سرعت توسعه قرار دارد و از ظرفیت کامل حمل بار صرف‌نظر شده است. بسیاری از تجهیزات غیرضروری حذف شده‌اند و از مخازن و قطعات غیرقابل استفاده مجدد برای کاهش وزن استفاده می‌شود. همچنین ملاقات فضاپیماها دیگر در مدار NRHO انجام نخواهد شد و در مدار پایین‌تر ماه صورت می‌گیرد؛ مداری که انرژی کمتری نیاز دارد و در صورت بروز وضعیت اضطراری، ایمن‌تر است.
در طراحی جدید، استارشیپ دو دریچه هوایی تازه خواهد داشت، که هرکدام فضای بیشتری از ماژول فرود آپولو دارند. همچنین بالابری برای پایین آوردن فضانوردان به سطح ماه نصب می‌شود تا دیگر نیازی به استفاده از نردبان ۳۰ متری نباشد. علاه بر این، تعداد پروازهای سوخت‌رسان از بیش از ۱۵ پرتاب به کمتر از ۱۰ کاهش یافته است، که می‌تواند روند مأموریت را بسیار کارآمدتر کند.
بیشتر بخوانید: کاهش قابل توجه بودجه ناسا در سال جدید توسط دولت ترامپ
در بیانیه‌ای رسمی، اسپیس‌ایکس تأکید کرد: «استارشیپ همچنان سریع‌ترین مسیر برای بازگرداندن انسان به سطح ماه و بخش کلیدی از اهداف برنامه Artemis است. این مأموریت با همان سرعت و تعهدی دنبال می‌شود که توان پرواز فضایی سرنشین‌دار را به ایالات متحده بازگرداند.»
اگرچه این طرح ساده‌تر فرودگر ماه اسپیس‌ایکس ممکن است ظرفیت بار را کاهش دهد، اما می‌تواند بزرگ‌ترین مانع بازگشت انسان به ماه را از میان بردارد و مأموریت تاریخی ناسا را پس از نیم قرن به واقعیت تبدیل کند.
