ناسا نخستین تصاویر ثبت‌شده توسط تلسکوپ فضایی جدید خود با نام SPHEREx را منتشر کرد.
به گزارش تکناک، این تلسکوپ که به طور ویژه برای بررسی نور فروسرخ طراحی شده است، گامی بزرگ در مسیر درک بهتر شکل‌گیری کهکشان‌ها و سرچشمه آب در کیهان محسوب می‌شود.
تلسکوپ SPHEREx که مخفف عبارت Spectro-Photometer for the History of the Universe, Epoch of Reionization, and Ices Explorer است، در قالب برنامه Medium Explorer ناسا و در سال ۲۰۱۹ انتخاب شد. مأموریت اصلی این تلسکوپ، انجام یک پیمایش طیفی تمام‌نما از آسمان با هدف اندازه‌گیری تاریخچه شکل‌گیری کهکشان‌ها، مطالعه سرچشمه آب و مولکول‌ها در نواحی ستاره‌زا و بررسی توزیع یخ میان‌ستاره‌ای است.
این تلسکوپ فضایی جدید ناسا به فناوری پیشرفته طیف‌سنجی مجهز است، که امکان مشاهده طول موج‌هایی از ۰.۷۵ تا ۵.۰ میکرون را فراهم می‌کند. چنین قابلیتی به SPHEREx اجازه می‌دهد تا از میان گرد و غباری که مانع دید در نور مرئی می‌شود، عبور و ساختارهای پنهان کیهانی را آشکار کند.
تلسکوپ SPHEREx طی دو سال، چهار بار کل آسمان را اسکن خواهد کرد و با استفاده از طیف‌سنجی، نور صدها میلیون جرم آسمانی را در طول موج‌هایی گسترده‌تر از هر مأموریت قبلی ثبت خواهد کرد. نور فروسرخی که این تلسکوپ دریافت می‌کند با چشم انسان قابل مشاهده نیست، بنابراین SPHEREx برای نمایش آن، به هر طول موج فروسرخ یک رنگ مرئی اختصاص می‌دهد. این روش به دانشمندان امکان می‌دهد که ترکیبات شیمیایی اجسام یا فاصله کهکشان‌ها را تعیین کنند.
نور ورودی به تلسکوپ به دو مسیر مجزا تقسیم می‌گردد، که هرکدام به ردیف‌هایی متشکل از سه آشکارساز ختم می‌شود. در مجموع، شش آشکارساز تلسکوپ در هر نوردهی، ۱۰۲ باند رنگی متمایز را ثبت می‌کنند. برخلاف فیلترهای استاندارد که تنها یک رنگ خاص را عبور می‌دهند، فیلترهای رنگین‌کمانی SPHEREx به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که طول موج‌های عبوری آنها از بالا به پایین تغییر می‌کند و این امکان را می‌دهد تا طیفی کامل‌تر و دقیق‌تر از نور کیهانی ثبت شود.
طبق اعلام آزمایشگاه پیشرانش جت ناسا، بررسی‌های فنی پس از پرتاب با موفقیت انجام شده است و همه سامانه‌های SPHEREx به‌درستی عمل می‌کنند. تجهیزات آن نیز در حال رسیدن به دمای عملکردی حدود ۲۱۰- درجه سانتی‌گراد هستند؛ دمایی حیاتی برای رصد نور فروسرخ که در صورت وجود گرمای اضافی مختل می‌شود.
تصاویر اولیه تلسکوپ فضایی جدید ناسا که اکنون منتشر شده‌اند، نشان می‌دهند که فوکوس تلسکوپ به‌درستی تنظیم شده است. این موضوع از آنجایی اهمیت دارد که تنظیم فوکوس پیش از پرتاب به صورت دائمی انجام شده است و امکان اصلاح آن در مدار وجود ندارد.
Olivier Doré، دانشمند پروژه SPHEREx در مؤسسه Caltech و آزمایشگاه JPL ناسا اعلام کرد: «فضاپیمای ما چشمان خود را به جهان گشوده و دقیقاً همان‌طور که طراحی شده است، عمل می‌کند.»
انتظار می‌رود که SPHEREx از اواخر آوریل به طور رسمی عملیات علمی خود را آغاز کند. ستاره‌شناسان در سراسر جهان مشتاقانه در انتظار نتایج این مأموریت هستند، که یکی از نوآورانه‌ترین پروژه‌های نجومی ناسا به حساب می‌آید. این تلسکوپ با ترسیم نقشه‌ای سه‌بعدی از کل کیهان، درکی جامع‌تر و دقیق‌تر از ساختار و تکامل Universe ارائه خواهد داد و بدون شک، ماه‌های آینده ابعاد تازه‌ای از توانمندی‌های آن را آشکار خواهد کرد.
