آسمان مهرماه امسال برای علاقه‌مندان نجوم، فرصتی استثنایی برای مشاهده ابرماه و دو بارش شهابی پیاپی خواهد بود.
به گزارش تکناک، بر اساس اعلام ناسا و آزمایشگاه پیش‌رانش جت (JPL)، در چهاردهم مهرماه ۱۴۰۴، ماه کامل در نزدیک‌ترین فاصله خود با زمین قرار می‌گیرد و به دلیل هم‌زمانی با نقطه حضیض یا پریجی، به شکل یک «ابرماه» در آسمان دیده خواهد شد. این پدیده باعث می‌شود ماه تا حدود ۳۰ درصد درخشان‌تر و تا ۱۴ درصد بزرگ‌تر از حالت معمول دیده شود. چنین نزدیکی سبب می‌شود که درخشش ماه چشمگیرتر از همیشه باشد و جلوه‌ای خاص به آسمان پاییزی بخشد.
جالب آنکه تنها دو روز قبل از وقوع این ابرماه، رویداد جهانی «شب رصد ماه» برگزار می‌شود. این برنامه سالانه فرصتی است برای علاقه‌مندان نجوم تا در سراسر جهان، چه در رصدخانه‌ها و گردهمایی‌های نجومی و چه از حیاط خانه خود، به تماشای قمر زمین بنشینند و زیبایی آن را جشن بگیرند. هم‌زمانی این رویداد با ظهور ابرماه، جذابیت این هفته را برای دوستداران آسمان دوچندان کرده است.
با وجود این، آسمان مهر تنها به ابرماه ختم نمی‌شود. از چهاردهم تا هجدهم مهرماه، بارش شهابی دراکونیدها آغاز می‌شود؛ پدیده‌ای که منشأ آن بقایای دنباله‌دار ۲۱P Giacobini-Zinner است. شهاب‌های این بارش از ناحیه صورت فلکی «اژدها» در آسمان شمالی سرچشمه می‌گیرند و در شرایط ایدئال می‌توان تا ۱۰ شهاب را در ساعت مشاهده کرد. با وجود این، هم‌زمانی آن با ابرماه درخشان ممکن است رؤیت برخی از شهاب‌ها را دشوار کند. اگرچه احتمال دارد که نور ماه مانع از تماشای کامل این بارش شود، اما حتی در همین شرایط نیز می‌توان در آسمان تاریک‌تر مناطق مرتفع یا کم‌نور، رد چند شهاب را دید.
چند هفته بعد، آسمان بار دیگر به نمایش نوری متفاوتی مزین می‌شود؛ بارش شهابی اوریونیدها که در بیست‌ونهم مهرماه به اوج خود می‌رسد. این بارش یکی از معروف‌ترین بارش‌های سالانه است که از ذرات بر جای مانده از دنباله‌دار مشهور «هالی» پدید می‌آید. در شب اوج این پدیده، انتظار می‌رود که حدود ۲۰ شهاب در ساعت از آسمان عبور کنند و رد نورانی خود را برای لحظاتی بر پهنه شب باقی بگذارند.
نکته مهم درباره بارش اوریونیدها این است که شب اوج آن با ماه نو مصادف می‌شود؛ یعنی زمانی که ماه بین زمین و خورشید قرار دارد و از دید ما قابل مشاهده نیست. این شرایط بهترین فرصت برای رصدگران است تا در آسمانی تاریک و بدون مزاحمت نور ماه، حداکثر تعداد شهاب‌ها را ببینند. کارشناسان ناسا توصیه می‌کنند که برای تماشای بهتر این پدیده، رصدگران از شهرها و منابع نور مصنوعی فاصله بگیرند و پس از غروب خورشید، در محلی تاریک و باز مستقر شوند. در نیم‌کره‌ی شمالی، جهت مناسب برای مشاهده این شهاب‌ها سمت جنوب‌شرق آسمان است و در نیم‌کره جنوبی، بهتر است به سمت شمال‌شرق نگاه شود.
شهاب‌های اوریونید از صورت فلکی شکارچی یا اوریون سرچشمه می‌گیرند، اما مسیر آنها در سراسر آسمان پراکنده است و گاهی ممکن است از گوشه‌ای دورتر در آسمان ظاهر شوند. بهترین زمان برای دیدن آنها از نیمه‌شب تا حدود ساعت دو بامداد است، زمانی که آسمان بیشترین تاریکی را دارد.
بر اساس داده‌های ناسا، فعالیت بارش شهابی اوریونیدها از بیست‌وششم شهریور آغاز شده است و تا اول آذر ادامه خواهد داشت، اما اوج آن، همان بیست‌ونهم مهر است. در همین ماه نیز فازهای مختلف ماه، از ابرماه چهاردهم مهر تا ماه نوی بیست‌ویکم مهر، توسط JPL در نقشه‌ای دقیق منتشر شده است تا علاقه‌مندان بتوانند زمان‌های مناسب را برای رصد برنامه‌ریزی کنند.
به این ترتیب، مهرماه ۱۴۰۴ را می‌توان یکی از درخشان‌ترین و پرهیجان‌ترین ماه‌های سال برای رصد آسمان دانست؛ ماهی که در آن، زمین، ماه و دنباله‌دارها در هماهنگی کیهانی شگفت‌انگیزی گرد هم می‌آیند تا انسان‌ها بار دیگر به سوی آسمان بنگرند. از ابرماه پرنور گرفته تا بارش‌های شهابی دراکونید و اوریونید، هر یک یادآور این حقیقت هستند که زیبایی‌های کیهان همواره در بالای سر ما جریان دارد، تنها کافی است لحظه‌ای سر به آسمان بلند کنیم.
