محققان دانشگاه بریستول پیشنهاد داده‌اند که ربات‌های درمانی به جای همراهی مطیع، باید مانند اسب‌های درمانگر با واکنش‌های احساسی واقعی به کاربران پاسخ دهند.
به گزارش تکناک، این رویکرد جدید می‌تواند مسیر درمان اختلالاتی چون اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) و اوتیسم را متحول کند.
محققان دانشگاه بریستول در پژوهشی جدید اعلام کردند ربات‌های درمانی باید نقش «همکارانی فعال» را ایفا کنند، نه فقط «همراهان فرمان‌بردار». این رویکرد نوین که از مداخلات درمانی با کمک اسب‌ها الهام گرفته شده، می‌تواند شیوه تعامل انسان با ربات‌ها را در حوزه سلامت روان، آموزش و حتی محیط کار دگرگون کند.
فهرست مطالب
از همکاری عاطفی با حیوانات تا تعامل هوشمند با ربات‌ها
روش‌های درمانی با کمک اسب‌ها (EAI) جایگزین مؤثری برای درمان‌های سنتی گفتاری هستند و در اختلالاتی مانند اوتیسم، PTSD و تروما کاربرد دارند. در این روش، اسب‌ها به جای توجه به کلمات، به حرکات بدن و احساسات افراد واکنش نشان می‌دهند. این تعامل باعث می‌شود بیماران بتوانند احساسات خود را بهتر درک و مدیریت کنند.
اکنون پژوهشگران دانشگاه بریستول پیشنهاد داده‌اند که ربات‌های درمانی نیز باید همین الگوی تعاملی دوطرفه را پیاده‌سازی کنند.
الن ویر (Ellen Weir)، نویسنده اصلی این تحقیق می‌گوید: بیشتر ربات‌های اجتماعی امروزی طوری طراحی شده‌اند که مطیع و قابل پیش‌بینی باشند، اما ما این فرضیه را به چالش کشیده‌ایم.
از ربات‌های مطیع تا همکاران احساسی
پژوهشگران معتقدند که ربات‌های درمانی باید، مانند اسب‌های درمانگر، در برابر تعامل با افراد مضطرب یا بی‌ثبات، مقاومت نشان دهند و تنها زمانی که کاربر به آرامش و وضوح احساسی برسد، پاسخ مثبت بدهند.
ویر توضیح می‌دهد که ربات‌های درمانی نباید فقط برای آرامش‌بخشی استفاده شوند، بلکه باید به افراد کمک کنند تا بتوانند احساسات خود را تنظیم کنند. این نوع واکنش کنترل‌شده می‌تواند تأثیر درمانی مشابه تعامل با حیوانات داشته باشد.
کاربردهای فراتر از درمان
هرچند درمان به کمک حیوانات مؤثر هستند، اما نیاز به منابع، تخصص و حیوانات آموزش‌دیده دارند. ربات‌هایی که بتوانند این بازخورد عاطفی را شبیه‌سازی کنند، می‌توانند درمان را برای طیف وسیع‌تری از افراد در مقیاس وسیع‌تر و با هزینه کمتر در دسترس قرار دهند.
پژوهشگران همچنین به کاربردهای گسترده‌تر این ربات‌ها اشاره کرده‌اند، از جمله:
- آموزش هوش هیجانی در مدارس
- حمایت روانی در محیط‌های کاری
- بهبود تعاملات انسانی در ربات‌های اجتماعی
چالش‌های فنی و اخلاقی
ویر می‌گوید که گام بعدی، ساخت ربات‌هایی هوشمند است که بتوانند احساسات انسان‌ها را درک کنند و به آنها به‌طور پویا و دقیق پاسخ دهند. برای رسیدن به این هدف، باید در سه حوزه کلیدی زیر پیشرفت‌هایی صورت گیرد:
- حسگرهای عاطفی که بتوانند حالات احساسی را تشخیص دهند
- حرکت‌های پیشرفته و طبیعی که تعامل ربات با انسان را واقعی‌تر کنند
- یادگیری ماشینی تعاملی که به ربات‌ها امکان دهد رفتارهای انسانی را بهتر درک و پاسخ‌های هوشمندانه ارائه دهند
این پژوهش قرار است در کنفرانس بین‌المللی CHI 2025 (تعامل انسان و کامپیوتر) ارائه شود و می‌تواند نقطه عطفی در طراحی نسل آینده ربات‌های درمانی و اجتماعی باشد.
