ترکیه با معرفی پهپاد پیشرفته TALAY توسط شرکت SolidAERO، فصل جدیدی را در نبردهای نزدیک به سطح دریا گشوده است.
به گزارش تکناک، این پهپاد که بر پایه فناوری دوران جنگ سرد یعنی هواگردهای پروازی روی آب (Wing-in-Ground Effect Vehicles یا WIG) توسعه یافته، اکنون در قالب یک سامانه هوشمند، بدون سرنشین و با قابلیت‌های رزمی چندمنظوره وارد میدان شده است.
این تحول نه تنها بازگشتی به فناوری‌های فراموش‌شده نیست، بلکه نشانه‌ای از بازتعریف دکترین نظامی ترکیه در حوزه درگیری‌های دریایی و ساحلی به‌حساب می‌آید؛ جایی که سرعت، چابکی، پنهان‌کاری و قدرت شبکه‌ای، جایگزین نیروی آتش مستقیم و تسلیحات سنگین شده‌اند.
فناوری WIG که پیش‌تر در شوروی با مدل‌هایی همچون «هیولای دریای خزر» شناخته می‌شد، اکنون با پهپاد TALAY بار دیگر بر سر زبان‌ها افتاده است. در حالی که Ekranoplanهای دهه ۱۹۸۰ با هدف حمل موشک‌های سنگین ضدکشتی و انجام حملات مستقیم توسعه یافته بودند، TALAY با دیدگاهی کاملاً متفاوت طراحی شده است.
این پهپاد در ارتفاعی حدود ۳ متر از سطح دریا پرواز می‌کند؛ ارتفاعی که آن را عملاً از دید رادارهای سنتی ساحلی و دریایی مخفی نگه می‌دارد. این ویژگی، در کنار سرعت ۲۰۰ کیلومتر بر ساعت و برد عملیاتی ۲۰۰ کیلومتر، TALAY را به گزینه‌ای ایدئال برای عملیات‌های شناسایی، گشت‌زنی، حمل محموله سبک و اجرای حملات هدفمند تبدیل کرده است.
پهپاد TALAY از نظر ابعاد، کاملاً جمع‌وجور است و طول ۲.۸ متری و دهانه بال ۳ متری دارد. بال‌های این پهپاد، تاشو طراحی شده‌اند تا امکان نگهداری در فضای محدود و استقرار سریع فراهم شود. وزن برخاست کلی ۶۰ کیلوگرم و ظرفیت حمل بار ۳۰ کیلوگرم است.
بر اساس اطلاعات منتشرشده از سوی SolidAERO، این پهپاد قادر است در شرایط متلاطم دریایی با وضعیت سطح ۳ نیز عملیات کند. هوش مصنوعی تعبیه‌شده در آن، امکان پرواز مستقل یا کنترل از راه دور را فراهم می‌کند و به پهپاد اجازه می‌دهد که به صورت شبانه‌روزی و بدون وقفه به مأموریت‌های متنوع اعزام شود.
محموله قابل حمل توسط TALAY می‌تواند شامل تجهیزات شناسایی، حسگرهای الکترونیکی، محموله‌های انفجاری کوچک، یا حتی تسلیحاتی مانند موشک‌های سبک Sea Venom باشد؛ موشکی که برای هدف قرار دادن ناوچه‌ها و قایق‌های تندرو طراحی شده و توسط نیروی دریایی فرانسه و بریتانیا توسعه یافته است.
وجه تمایز اصلی پهپاد TALAY در مقایسه با پیشینیان خود، در رویکرد دکترین نظامی آن نهفته است. در حالی که Lun-class شوروی، به عنوان مدل کلاسیک Ekranoplan، حامل شش موشک عظیم ضدکشتی بود، TALAY نقشی بسیار متفاوتی ایفا می‌کند: این پهپاد به‌عنوان یک گره شبکه‌ای، ماژولار و به نسبت ارزان در میدان نبرد دیجیتال تعریف شده است.
ترکیه با بهره‌گیری از هوش مصنوعی، توانایی طراحی یک سیستم گله‌ای (Swarm) از این پهپادها را پیدا کرده است، که می‌توانند با تعداد بالا، قابلیت رادارگریزی و تاکتیک‌های هماهنگ، سامانه‌های دفاعی ساحلی یا حتی ناوهای جنگی را با چالش جدی مواجه کنند. در همین راستا هزینه و توان دفاعی دشمن در برابر حملات پرتعداد و هدفمند به‌شدت افزایش می‌یابد.
در حالی که ترکیه وارد فاز نهایی توسعه و تولید انبوه TALAY شده است، دو قدرت بزرگ دیگر نیز به صورت موازی در حال بررسی فناوری مشابه هستند:
- چین: در تابستان ۲۰۲۵ تصاویری از مدلی به نام «هیولای دریای بوهای» در رسانه‌ها منتشر شد. این وسیله پروازی شباهت زیادی به مدل‌های کلاسیک شوروی دارد و گفته می‌شود که برای استفاده‌های لجستیکی، جست‌وجو و نجات، انتقال نیرو و عملیات ضدزیردریایی طراحی شده است. این مدل به احتمال زیاد سرنشین‌دار است و با بهره‌گیری از مواد کامپوزیتی، عملکرد پنهان‌کارانه‌تری خواهد داشت.
- آمریکا: ایالات متحده نیز پروژه‌ای به نام Liberty Lifter را با هدف توسعه یک وسیله WIG برای تأمین تدارکات در اقیانوس آرام آغاز کرده است. با وجود این، طرح آمریکایی هنوز در مرحله آزمایش‌های مفهومی قرار دارد و فاصله زیادی با بهره‌برداری عملیاتی دارد.
برخلاف چین و آمریکا، ترکیه اعلام کرده است که پهپاد TALAY در مراحل نهایی آزمایش دریایی قرار دارد و تولید انبوه آن از سال ۲۰۲۶ آغاز می‌شود. نخستین تحویل‌ها نیز قرار است در ژانویه ۲۰۲۷ به نیروهای مسلح ترکیه انجام شود.
در واقع، آنکارا تنها در حال تقلید از مدل‌های قدیمی نیست، بلکه با تکیه بر نوآوری‌های فناورانه، بهره‌برداری عملیاتی و طراحی کم‌هزینه، تلاش دارد نقش پررنگ‌تری در آینده نبردهای دریایی ایفا کند.
اگر پهپاد TALAY بتواند جای قایق‌های تندرو، ناوچه‌ها یا حتی بخشی از توان تخریبی ناوشکن‌ها را با کسری از هزینه و قابلیت پنهان‌کاری بالا ارائه دهد، به احتمال زیاد شاهد گسترش سریع این فناوری در کشورهای دیگر نیز خواهیم بود. TALAY نه‌تنها یک پرنده جنگی، بلکه نمادی از تغییر پارادایم در نبردهای دریایی است.
