در دنیای سرمایه‌گذاری، اصطلاحات «بازار گاوی» و «بازار خرسی» اغلب برای توصیف شرایط بازار به کار می‌روند. این اصطلاحات نشان می‌دهند که بازارهای سهام به‌طورکلی در حال افزایش یا کاهش ارزش هستند.
به‌عنوان یک سرمایه‌گذار، جهت حرکت بازار یک عامل اصلی است که تأثیر زیادی بر سبد سرمایه‌گذاری شما دارد. بنابراین، درک این شرایط بازار و نحوه تأثیرگذاری آنها بر سرمایه‌گذاری‌های شما بسیار مهم است. در این مقاله از تکناک قصد داریم به بررسی این موضوع بپردازیم، پس با ما همراه باشید.
فهرست مطالب
بازار گاوی
بازار گاوی در ارز دیجیتال بازاری است که در حال رشد است و شرایط کلی اقتصاد نیز مطلوب به نظر می‌رسد. در مقابل، بازار خرسی زمانی رخ می‌دهد که اقتصاد در حال عقب‌نشینی است و بیشتر سهام‌ها در حال کاهش ارزش هستند. از آنجا که نگرش سرمایه‌گذاران تأثیر زیادی بر بازارهای مالی دارد، این اصطلاحات ارز دیجیتال همچنین نشان‌دهنده احساسات سرمایه‌گذاران درباره بازار و روندهای اقتصادی آینده هستند.
بازار گاوی با افزایش مداوم قیمت‌ها مشخص می‌شود. در مورد بازارهای سهام، بازار گاوی در ارز دیجیتال به معنای افزایش قیمت ارزهای دیجیتال است. این مواقع سرمایه‌گذاران اغلب به ادامه‌دار بودن روند صعودی در بلندمدت اعتماد دارند و به اصطلاح هولد کردن ارز دیجیتال را انتخاب می‌کنند. نتیجه این سناریو، معمولاً اقتصاد کشور قوی است و نرخ اشتغال نیز بالا است.
بازار خرسی
در مقابل، بازار خرسی بازاری است که در حال نزول است. معمولاً زمانی یک بازار واقعاً «خرسی» در نظر گرفته می‌شود که بیش از ۲۰٪ از اوج‌های اخیر خود سقوط کرده باشد. در بازار خرسی، قیمت سهام به طور مداوم کاهش می‌یابد.
این امر منجر به روندی نزولی می‌شود که سرمایه‌گذاران باور دارند ادامه خواهد داشت؛ این باور نیز به نوبه خود موجب تقویت بیشتر روند نزولی می‌شود. در دوران بازار خرسی، اقتصاد کند می‌شود و نرخ بیکاری افزایش می‌یابد زیرا شرکت‌ها شروع به اخراج کارکنان می‌کنند. در مقاله بلاک چین چیست هم خیلی مختصر به این نوع بازار اشاره کرده بودیم.
تفاوت بازار گاوی و خرسی
اگرچه جهت حرکت قیمت سهام تعیین‌کننده وضعیت بازار گاوی یا خرسی است، اما ویژگی‌های همراهی نیز وجود دارد که سرمایه‌گذاران باید با آنها آشنا باشند.
عرضه و تقاضا برای اوراق بهادار
در بازار گاوی، تقاضا برای اوراق بهادار قوی و عرضه ضعیف است. به بیان دیگر، بسیاری از سرمایه‌گذاران مایل به خرید هستند، اما تعداد کمی حاضر به فروش هستند. در نتیجه، با رقابت سرمایه‌گذاران برای خرید سهام موجود، قیمت‌ها افزایش می‌یابد.
در بازار خرسی، برعکس این اتفاق می‌افتد: افراد بیشتری به دنبال فروش هستند تا خرید. تقاضا به‌طور قابل‌توجهی کمتر از عرضه است و در نتیجه، قیمت سهام کاهش می‌یابد.
روان‌شناسی سرمایه‌گذار
از آنجا که رفتار بازار تحت تأثیر برداشت‌ها و واکنش‌های افراد نسبت به آن است، روان‌شناسی و احساسات سرمایه‌گذاران در جهت‌گیری بازار نقش دارند. عملکرد بازار سهام و روان‌شناسی سرمایه‌گذار به‌طور متقابل به یکدیگر وابسته‌اند. در بازار گاوی، سرمایه‌گذاران با امید به کسب سود به‌طور فعال وارد بازار می‌شوند.
در بازار خرسی، احساسات منفی بر بازار حاکم است؛ سرمایه‌گذاران شروع به خارج کردن سرمایه خود از سهام و سرمایه‌گذاری در اوراق با درآمد ثابت می‌کنند تا منتظر تغییرات مثبت بمانند. به‌طورکلی، کاهش قیمت سهام باعث کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران می‌شود که آنها را از ورود مجدد به بازار بازمی‌دارد، و این موضوع با افزایش خروج سرمایه، منجر به کاهش بیشتر قیمت‌ها می‌شود. یکی از موضوعات مهم در مقاله ترید چیست هم همین روان‌شناسی سرمایه‌گذار است که در آنجا نیز به این مسئله حساس اشاره کردیم.
تغییر در فعالیت اقتصادی
از آنجایی که شرکت‌هایی که سهام آنها در بازار معامله می‌شود جزئی از اقتصاد کلان هستند، بازار سهام و اقتصاد با یکدیگر ارتباط نزدیکی دارند.
بازار خرسی با اقتصاد ضعیف همراه است. بیشتر شرکت‌ها نمی‌توانند سود زیادی ثبت کنند، چراکه مصرف‌کنندگان به اندازه کافی هزینه نمی‌کنند. این کاهش سود، مستقیماً بر ارزش‌گذاری سهام توسط بازار تأثیر می‌گذارد.
در بازار گاوی، عکس این اتفاق رخ می‌دهد. مردم پول بیشتری دارند و مایل به خرج کردن آن هستند. این موضوع باعث رشد و تقویت اقتصاد می‌شود.
نشانه‌های پایان بازار گاوی
بازار سهام همیشه پیش از تغییرات بزرگ در روند خود، نشانه‌هایی را بروز می‌دهد. تاریخ همیشه به ما نشان داده که مجموعه‌ای از سیگنال‌ها قبل از سقوط بازار سهام ظاهر می‌شوند. پس از بررسی دقیق، چند نشانه‌ی مهم شناسایی شده‌اند که ممکن است پایان بازار گاوی را هشدار دهند:
خوش‌بینی افراطی
اوج بازارهای گاوی همیشه با خوش‌بینی بیش‌ازحد همراه هستند. همه، از راننده های اسنپ گرفته تا کارمندان معمولی، با هیجان درباره بازار سهام صحبت می‌کنند. داستان‌هایی از ثروتمند شدن ناگهانی افراد در محل کار شنیده می‌شود و عموم مردم با شور و شوق زیاد وارد بازار سهام می‌شوند.
حتی هالیوود نیز تحت تأثیر جو گاوی قرار می‌گیرد و برنامه‌ها و فیلم‌هایی با محوریت بازار مالی تولید می‌شود. یک نمونه بارز، فیلم «وال‌استریت» با بازی مایکل داگلاس است که اگرچه در دسامبر ۱۹۸۷، دو ماه پس از سقوط بزرگ منتشر شد، اما مراحل تولید آن در اواسط دهه ۱۹۸۰ و هم‌زمان با بازار بسیار صعودی آغاز شد و به‌نوعی سقوط را پیش‌بینی کرد.
ارزش‌گذاری‌های بسیار بالا
جالب است که ارزش‌گذاری‌های بیش‌ازحد ممکن است به‌تنهایی پایان بازار گاوی را نشان ندهند، اما همه اوج‌های بازار با ارزش‌گذاری‌های بالای سهام همراه بوده‌اند. شاخص‌هایی مانند نسبت قیمت به سود (P/E)، نسبت قیمت به ارزش دفتری و نسبت قیمت به سود تقسیمی همگی در سال ۲۰۱۷ نشان می‌دادند که بازار در نزدیکی بالاترین سطوح تاریخی خود قرار دارد.
به‌عنوان‌مثال، در اوج بازار در سال ۲۰۰۷، ارزش‌گذاری‌ها از تمام مقاطع یک قرن گذشته بالاتر بودند؛ با یک استثنای قابل‌توجه: حباب دات کام در سال ۲۰۰۰ که در آن زمان ارزش‌گذاری‌ها حتی بالاتر نیز بودند.
واگرایی‌ها
به زبان ساده، واگرایی زمانی رخ می‌دهد که اکثر سهام‌ها در یک جهت حرکت می‌کنند اما شاخص‌ها در جهت مخالف حرکت می‌کنند. همچنین واگرایی می‌تواند به این معنا باشد که شاخص‌ها هم‌راستا با یکدیگر حرکت نمی‌کنند. بر اساس تئوری داو، برای تأیید حرکت صعودی، شاخص حمل‌ونقل باید با شاخص صنعتی داوجونز هم‌جهت باشد.
واگرایی‌ها با استفاده از خط پیشرفت/پسرفت (advance/decline line) اندازه‌گیری می‌شوند. این ابزار فنی، تعداد سهام‌های در حال رشد را با تعداد سهام‌های در حال افت مقایسه می‌کند. اگر اکثر سهام‌ها در حال سقوط باشند اما شاخص‌ها همچنان رشد کنند، این سیگنالی است مبنی بر اینکه روند صعودی ممکن است به پایان خود نزدیک باشد.
شاخص نوسان (VIX)
شاخص نوسان یا VIX نشان‌دهنده میزان نوسان در بازار سهام است. افزایش VIX نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران نهادی نگران اصلاح بازار هستند و در حال خرید بیمه‌های پرتفوی از طریق ابزارهای مشتقه‌اند. در مقابل، کاهش یا ثبات VIX بیانگر خوش‌بینی یا بی‌تفاوتی بازار نسبت به خطرات پیش رو است.
چه اتفاقی پس از یک بازار گاوی رُخ می‌دهد؟
پس از پایان بازار گاوی، معمولاً بازار وارد دوره‌ای از اصلاح یا حتی بازار خرسی می‌شود. اصلاح بازار به کاهش ۱۰٪ یا بیشتر از اوج‌های اخیر اشاره دارد که هدف آن تعدیل قیمت‌های بیش‌ازحد ارزش‌گذاری شده به سطوح واقعی‌تر است.
اگر این روند نزولی ادامه یابد، ممکن است بازار خرسی آغاز شود؛ بازاری با کاهش بلندمدت ۲۰٪ یا بیشتر که با بدبینی گسترده، کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران و کند شدن اقتصاد همراه است. در این دوره، سرمایه‌گذاران اغلب به سمت دارایی‌های امن‌تری مانند اوراق قرضه یا نقدینگی روی می‌آورند. شرکت‌ها نیز ممکن است با کاهش درآمد روبه‌رو شوند که منجر به اخراج نیروها و کاهش هزینه‌ها می‌شود.
با وجود این افت، چنین دوره‌هایی بخشی طبیعی از چرخه‌های بازار هستند و می‌توانند فرصت‌هایی مناسب برای سرمایه‌گذاران هوشمند ایجاد کنند. آمادگی برای این تغییرات از طریق تنوع‌بخشی به سبد سرمایه‌گذاری و داشتن استراتژی بلندمدت، برای گذر از شرایط پس از بازار گاوی ضروری است.
چه نوع استراتژی‌ای باید در بازار گاوی و بازار خرسی اتخاذ کنیم؟
در یک بازار گاوی، اقدام ایده آل برای یک سرمایه‌گذار این است که از افزایش قیمت‌ها بهره‌برداری کند؛ یعنی در اوایل روند صعودی (در صورت امکان) سهام بخرد و زمانی که قیمت‌ها به اوج خود رسیدند، آنها را بفروشد.
در طول بازار گاوی، زیان‌ها معمولاً جزئی و موقتی هستند؛ بنابراین سرمایه‌گذار می‌تواند با اطمینان بیشتری در سهام سرمایه‌گذاری کند و احتمال کسب بازدهی بالاتر است.
اما در یک بازار خرسی، احتمال زیان بیشتر است، زیرا قیمت‌ها به طور مداوم در حال کاهش هستند و پایان این روند معمولاً مشخص نیست. حتی اگر با امید به بازگشت روند صعودی سرمایه‌گذاری کنید، ممکن است پیش از آن زیان‌هایی را متحمل شوید. در چنین شرایطی، بیشتر سودآوری در فروش استقراضی یا سرمایه‌گذاری‌های ایمن‌تر مانند اوراق درآمد ثابت حاصل می‌شود.
سرمایه‌گذار همچنین می‌تواند به سمت سهام دفاعی برود؛ سهامی که عملکرد آنها به میزان کمی تحت تأثیر تغییرات روند بازار قرار می‌گیرد. این نوع سهام در دوران رکود و رونق اقتصادی پایدار هستند.
علاوه بر این، در بازار خرسی، سرمایه‌گذاران ممکن است از پوزیشن شورت سود ببرند و از افت قیمت‌ها بهره‌برداری کنند. روش‌هایی برای این کار وجود دارد، از جمله فروش استقراضی سهام، خرید صندوق‌های قابل معامله معکوس (inverse ETFs) یا خرید اختیار فروش.
جمع‌بندی
هر دو بازار گاوی و خرسی تأثیر زیادی بر سرمایه‌گذاری‌های شما خواهند داشت؛ بنابراین ایده خوبی است که هنگام تصمیم‌گیری برای سرمایه‌گذاری، زمانی را صرف تحلیل شرایط بازار کنید و تشخیص دهید بازار در چه وضعیتی قرار دارد. به خاطر داشته باشید که در بلندمدت، بازار سهام همواره بازدهی مثبتی داشته است.
