چین از اولین پهپاد ضدزیردریایی خودران Wing Loong X در نمایشگاه Dubai Airshow 2025 رونمایی کرده است.
به گزارش سرویس فناوری تکناک، این کشور ادعا می‌کند که این پهپاد نخستین وسیله بدون‌سرنشین جهان است که می‌تواند مأموریت‌های ضدزیردریایی را به طور کامل بدون دخالت انسان انجام دهد و توجه گسترده تحلیلگران نظامی را به خود جلب کرده است.
این پهپاد بزرگ‌ترین و پیشرفته‌ترین عضو خانواده Wing Loong است و چین آن را یک تحول راهبردی در عملیات دریایی می‌داند. گستردگی مأموریت‌های ضدزیردریایی و نیاز به پایش طولانی‌مدت باعث شده است که این حوزه در رده دشوارترین عملیات هوانوردی دریایی قرار بگیرد.
پهپاد ضدزیردریایی خودران Wing Loong X دهانه بالی بیش از بیست متر دارد و در ابعاد یک جت تجاری کوچک ساخته شده است. این پهپاد می‌تواند چهل ساعت بدون توقف پرواز کند و به ارتفاع ده هزار متر برسد. این توانایی امکان حضور طولانی‌مدت بر فراز گلوگاه‌های دریایی را فراهم می‌کند و پهپاد می‌تواند نزدیک به دو شبانه‌روز بدون خستگی به دنبال سرنخ‌های صوتی زیردریایی‌ها بگردد.
هواپیماهای سرنشین‌دار نمی‌توانند چنین ماندگاری داشته باشند. نمونه‌هایی مانند P-8 Poseidon آمریکا محدودیت خدمه دارند و هزینه عملیاتی آنها بسیار سنگین است. چین می‌گوید که پهپاد تازه همان کاری را انجام می‌دهد که هواپیماهای گران‌قیمت ضدزیردریایی انجام می‌دهند و در عین حال هزینه بسیار پایین‌تری دارد.
یکی از توانایی‌های کلیدی پهپاد، رهاسازی sonobuoy است. این حسگرهای شناور زیر آب به صداهای اطراف گوش می‌کنند و سرنخ حرکت زیردریایی‌ها را ثبت می‌کنند. این وظیفه پیش از این فقط توسط هواپیماهای سرنشین‌دار انجام می‌شد و اپراتورها پس از تحلیل داده‌ها واحدهای دریایی یا بالگردها را برای رهگیری اعزام می‌کردند.
چین ادعا می‌کند که پهپاد ضدزیردریایی خودران Wing Loong X می‌تواند sonobuoy رها کند، داده صوتی را با استفاده از هوش مصنوعی تحلیل نماید، هدف را طبقه‌بندی کند و در صورت لزوم حمله انجام دهد. sonobuoy یک شناور کوچک شناسایی است که روی آب می‌ماند و با حسگرهای صوتی زیر آب به صدای زیردریایی‌ها گوش می‌دهد و داده را مخابره می‌کند. گزارش‌ها می‌گویند که این پهپاد می‌تواند اژدرهای سبک ضدزیردریایی حمل کند و در صورت تأیید هدف، اقدام تهاجمی انجام دهد. اگر این توانایی‌ها واقعی باشند، این پهپاد می‌تواند به‌تنهایی عملیات شناسایی، تعقیب و انهدام را انجام دهد.
پیامد چنین قابلیتی بسیار گسترده است. زیردریایی‌ها از زمان اختراع بر مخفی‌کاری تکیه کرده‌اند، اگر چین بتواند گروهی شامل ده‌ها پهپاد را هم‌زمان در آسمان نگاه دارد و هر پهپاد چهل ساعت پرواز کند، زیردریایی‌های آمریکا و متحدان با یک شبکه شناسایی دائم روبه‌رو می‌شوند. این وضعیت آزادی عمل زیردریایی‌ها را در آب‌های مورد مناقشه کاهش می‌دهد و کنترل چین را بر دریای جنوبی چین تقویت می‌کند.
همچنین پهپاد ضدزیردریایی خودران Wing Loong X جایگزینی کم‌هزینه برای هواپیماهای ضدزیردریایی محسوب می‌شود. هواپیماهایی با این مأموریت معمولاً بیش از دویست میلیون دلار هزینه دارند و به ده تا دوازده متخصص نیاز دارند. به دلیل حساسیت مأموریت نیز تعمیرات و نگه‌داری آنها دائمی است. اما این پهپاد جدید ارزان‌تر ساخته می‌شود و می‌تواند به شکل گروهی عمل کند و در صورت هدف قرار گرفتن، خسارت سنگین مالی به همراه ندارد.
در کنار این توانایی‌ها نگرانی‌هایی نیز مطرح شده است. سپردن تشخیص هدف و تصمیم حمله به هوش مصنوعی موضوعی بحث‌برانگیز است. مأموریت‌های ضدزیردریایی همواره با خطای تشخیص روبه‌رو هستند. نمونه‌هایی مانند تشخیص اشتباه نهنگ یا کشتی تجاری وجود دارد و همین موضوع باعث شده است که اپراتورهای انسانی نقش مهمی در تحلیل داده‌های صوتی داشته باشند. کارشناسان می‌گویند که ازدست‌دادن حضور انسانی می‌تواند ریسک تصمیم‌گیری اشتباه را افزایش دهد.
همچنین کارشناسان می‌گویند که برای اینکه یک پهپاد بتواند مستقل عمل کند باید داده‌های رادار، سونار، مادون‌قرمز و اطلاعات الکترونیکی را ترکیب کند و الگوی رفتاری زیردریایی را درست تفسیر نماید. این فرایند ساده نیست و نیاز به فناوری بسیار پیشرفته دارد. چین سابقه نمایش فناوری‌هایی را دارد که در مراحل اولیه هستند و هنوز اثبات عملی نشده‌اند.
با وجود این تردیدها رونمایی از پهپاد ضدزیردریایی خودران Wing Loong X نشان می‌دهد که چین در حوزه پهپادهای نظامی در حال دنبال کردن راهبردی تهاجمی است. این کشور با معرفی این پهپاد پیام می‌دهد که قصد دارد عملیات دریایی را با اتکا به توانایی‌های خودران و هوش مصنوعی متحول کند. این تحول در صورت واقعی بودن می‌تواند نقش چین را در دریاهای حساس منطقه تقویت کند و رفتار نظامی بازیگران دیگر را تحت تأثیر قرار دهد.
