قانون هوش مصنوعی اتحادیه اروپا از روز پنج‌شنبه به عنوان نخستین قانون جهانی هوش مصنوعی به اجرا در آمد، که جدیدترین گام این اتحادیه برای تنظیم این فناوری به شمار می‌رود.
به گزارش سرویس فناوری تکناک، مقامات می‌گویند که قانون هوش مصنوعی از «حقوق بنیادین» شهروندان در ۲۷ کشور عضو محافظت خواهد کرد، همچنین سرمایه‌گذاری و نوآوری در صنعت پررونق هوش مصنوعی را تشویق می‌کند.
سال‌ها است که قانون هوش مصنوعی در حال تدوین می‌باشد و یک مجموعه قوانین جامع برای نظارت و کنترل هوش مصنوعی در اروپا است، اما می‌تواند به عنوان یک راهنما برای سایر دولت‌هایی که هنوز در تلاش برای تعیین محدودیت برای این فناوری در حال پیشرفت سریع هستند، کاربرد داشته باشد.
قانون هوش مصنوعی اتحادیه اروپا، هر محصول یا خدماتی که از هوش مصنوعی استفاده می‌کند و در اتحادیه اروپا ارائه می‌شود را پوشش می‌دهد، چه پلتفرمی از یک غول فناوری سیلیکون‌ولی باشد یا یک استارت‌آپ محلی آن را ارائه بدهد، تفاوتی نخواهد داشت. محدودیت‌ها بر اساس چهار سطح ریسک تعیین می‌شوند و انتظار می‌رود که اکثر سیستم‌های هوش مصنوعی مانند: سیستم‌های توصیه محتوا یا فیلترهای اسپم در دسته کم‌ریسک قرار بگیرند.
این قانون هوش مصنوعی که در دسامبر ۲۰۲۳ به تصویب رسید، بر پایه رویکردی مبتنی بر ریسک استوار است. این قانون، سخت‌گیرانه‌ترین تدابیر را تنها برای سیستم‌های با ریسک بالا مانند ابزارهای مرتبط با اشتغال و اجرای قوانین اعمال می‌کند و استفاده از سیستم‌های هوش مصنوعی که ریسک‌های غیرقابل قبولی ایجاد می‌کنند، مانند امتیازدهی اجتماعی یا پروفایلینگ پلیس را به طور کامل ممنوع می‌داند.
همچنین قانون هوش مصنوعی اتحادیه اروپا، مجموعه خاصی از قوانین را برای هوش مصنوعی عمومی معرفی می‌کند، که شامل مدل‌های پایه‌ای مانند ChatGPT می‌شود.
ذکر این نکته ضروری است که برای هوش مصنوعی با ریسک پایین مثل فیلترهای اسپم، هیچ الزامات اضافی وجود ندارد. اما برای سیستم‌های محدود شده مانند چت‌بات‌ها، شرکت‌ها موظف هستند که کاربران را از تعامل با هوش مصنوعی آگاه کنند.
مارگرت وستجر، رئیس رقابت اتحادیه اروپا در این زمینه اعلام کرد: «رویکرد اروپایی به فناوری، انسان را در اولویت قرار داده است و تضمین می‌کند که حقوق همگان حفظ شود.»
بیشتر مقررات این قانون از اوت ۲۰۲۶ اعمال خواهند شد، در حالی که ممنوعیت‌ها بر سیستم‌های هوش مصنوعی با خطرات غیرقابل قبول در شش ماه آینده اعمال می‌شوند و قوانین مربوط به هوش مصنوعی عمومی در طی یک‌سال آینده به مرحله اجرا درمی‌آیند.
تمام شرکت‌هایی که در این اتحادیه، کالا یا خدمات ارائه می‌دهند تحت پوشش قانون هوش مصنوعی اتحادیه اروپا قرار می‌گیرند و عدم رعایت آن می‌تواند جریمه‌هایی تا ۷ درصد از گردش مالی سالانه جهانی یک شرکت را در پی داشته باشد.
چشم‌ها به سوی اتحادیه اروپا
از همان آغاز، قانون هوش مصنوعی اتحادیه اروپا با اعتراضات و چالش‌های بسیاری مواجه شده است. برخی از شرکت‌های اروپایی نسبت به این قانون واکنش نشان داده‌اند، چرا که نگران هستند این مقررات به رقابت لطمه وارد کنند و مانعی بر سر راه نوآوری باشند.
در مقابل، برخی دیگر این قانون را گامی مهم به سمت استفاده مسئولانه از هوش مصنوعی می‌دانند.
ماریا کوسکینین، مدیر سیاست هوش مصنوعی در استارت‌آپ حاکمیت هوش مصنوعی سایدات، بیان کرد: «این قانون با رویکردی مبتنی بر خطر طراحی شده است تا توسعه و استفاده مسئولانه از فناوری‌های هوش مصنوعی را تضمین کند و با حمایت از حقوق شهروندان، نوآوری را متوازن سازد.»
حالا زمان آن رسیده است که شرکت‌ها برنامه‌های انطباق خود را تدوین کنند.
انزا یانوپولو، تحلیلگر ارشد در شرکت مشاوره فناوری فارستر، تأکید کرد: «شرکت‌ها باید پروژه‌های هوش مصنوعی خود را مورد بررسی قرار دهند، سیستم‌های خود را طبقه‌بندی و کاربردهای خود را ارزیابی کنند. همچنین آنها باید نقشه راه انطباقی را پیاده‌سازی نمایند که متناسب با میزان و ترکیب کاربردهای آنها باشد.»
هرچند که تأثیر قانون هوش مصنوعی اتحادیه اروپا بر فعالیت‌های تجاری و رقابت هنوز مشهود نیست، اما این مقررات اتحادیه اروپا را به یکی از پیشگامان جهانی در تعیین استانداردهای سیاست‌گذاری برای فناوری تبدیل کرده است.
کوسکینین تصریح کرد: «شاهد آغاز دوره‌ای جدید از حاکمیت هوش مصنوعی هستیم. جهان با دقت تمام نظاره‌گر این است که اتحادیه اروپا چگونه این مقررات را اجرایی خواهد کرد و تأثیر آن بر رویه‌های جهانی در استفاده از هوش مصنوعی بی‌مانند می‌باشد.»
