مطالعه‌ای که اخیراً توسط دانشگاه بن انجام شد، ارتباطات جدیدی را کشف کردند و نشان داد که جهش‌های نزدیک به ژن های شناخته‌شده مانند SPRY1 ممکن است در افزایش خطر ابتلا به شکاف کام و لب نقش داشته باشند.
به گزارش تکناک، شکاف کام و لب یا به اصطلاح”لب شکری”، ناهنجاری‌های مادرزادی شایعی هستند که با علل ژنتیکی مرتبط هستند.البته ژن‌های دقیق این بیماری هنوز شناسایی نشده‌اند.
در شکاف کام و لب، تشکیل ناحیه دهان در طول رشد جنینی مختل می شود. تا به امروز، بیش از 45 بخش ژنتیکی، حاوی انواع خطرناک رایج شناخته شده است. دکتر کرستین یو. لودویگ، رئیس گروه Emmy Noether در موسسه ژنتیک انسانی در بیمارستان دانشگاه بن، می‌گوید: درحال حاضر ما غنی‌سازی انواع نادر و به‌ویژه جهش‌های جدید، را در دو مورد از این مناطق ژنتیکی پیدا کردیم.
علاوه بر این، محققان از روش‌های جدید تجزیه و تحلیل داده‌ها برای یافتن شواهدی استفاده کردند که نشان می‌دهد فاکتور رونویسی Musculin نیز در بروز این بیماری نقش دارد. هانا زیگر، نویسنده اصلی این مطالعه، می‌گوید: این مسئله نشان‌دهنده درگیری رشد جنینی عضلات صورت در شکاف کام و لب است. این مورد قبلاً هم مشکوک بود، اما هنوز ثابت نشده بود.
بسیاری از مطالعات ژنتیکی عمدتاً بر روی مناطقی از ژنوم متمرکز هستند که حاوی کد ساخت پروتئین هستند. لودویگ گزارش می‌دهد: ما رویکردهای مختلف را برای تفسیر انواع نادر در 98 درصد از ژن ها که مستقیماً پروتئین‌ها را کد نمی‌کنند، ترکیب کردیم. یکی از این رویکردها به مناطقی از ژنوم می‌پردازد که فاکتورهای رونویسی می‌توانند به آنها متصل شوند. اینها پروتئین هایی هستند که توالی های پایه خاصی از DNA را تشخیص می دهند، به آنها متصل می شوند و در نتیجه بر بازخوانی ژن های مجاور تأثیر می گذارند. یکی از این عوامل رونویسی Musculin است.
زیگر با روش‌های ارزیابی خاص خود توانست نشان دهد که توالی پایه محل‌های اتصال Musculin در بیماران، به میزان بیشتری نسبت به گروه تحت کنترل تغییر می‌کند. لودویگ، که یکی از اعضای Cluster of Excellence ImmunoSensation2 است، می‌گوید: دستورالعمل ارزیابی نوشته‌شده توسط خانم زیگر می‌تواند برای بیماری‌های دیگر نیز استفاده شود.
سوزن در انبار کاه
این تیم از داده های توالی ژنوم در دسترس عموم از برنامه Gabriella Miller Kids First از بیش از 200 کودک مبتلا به شکاف کام و لب و والدین آنها استفاده کرد. محققان به همراه مؤسسه بهداشت برلین و مرکز پزشکی مولکولی ماکس دلبروک (برلین)، انواع گونه های ژنتیکی را که فقط در کودکان مبتلا رخ می‌دهد، اما در والدین آنها وجود ندارد، فیلتر کردند. بیش از 13000 مورد از این “جهش های جدید” از این طریق جمع آوری شد. محققان این جهش ها را با حدود 17000 جهش جدید از خانواده های بدون این بیماری مقایسه کردند.
اکنون هدف شناسایی آن جهش‌های جدید در بیماران مبتلا به شکاف کام و لب بود که به طور قابل‌توجهی در بیماران شایع‌تر از افراد تحت کنترل بود. لودویگ خلاصه می‌کند: به این ترتیب، ما توانستیم بخشی را در کروموزوم 4 شناسایی کنیم. این بخش نزدیک به ژن SPRY1 است که قبلاً ژنی در آن برای بروز شکاف لب و کام شناخته شده بود.
رهبر این گروه تحقیقاتی دستاوردهای هانا زیگر را که این مطالعه را به عنوان نویسنده اصلی در طول دوره دکتری خود در رشته پزشکی انجام داد، و بیشتر آن در طول همه‌گیری ویروس کرونا انجام شد، خاطرنشان کرد: او اصول اولیه تجزیه و تحلیل داده‌ها را با سرعت فوق‌العاده‌ای یاد می‌گیرد و برنامه‌ریزی کرده است. بسیاری از ابزارهای تجزیه و تحلیل را تطبیق داد. در حال حاضر، هانا زیگر در حال تکمیل بخشی از سال عملی خود در درسدن است و قبل از فارغ التحصیلی با سومین آزمون دولتی خود در رشته پزشکی در بهار است. او همچنین قصد دارد پس از اتمام تحصیلات خود به تحقیق و پژوهش بپردازد.
نتایج این مطالعه بینش جدیدی را در مورد مکانیسم‌های بیولوژیکی که به شکاف کام و لب کمک می‌کنند، ارائه می‌کند. سپس، تیم تحقیقاتی قصد دارد مجموعه داده‌های برنامه Gabriella Miller Kids First را بیشتر ارزیابی کند و از گروه‌های بیشتری از بیماران استفاده کند تا با جزئیات بیشتر مشخص کند که چرا و چگونه سایر عوامل ژنتیکی در شکاف لب و کام نقش دارند و انواع عوامل خطرناک چگونه با یکدیگر تعامل دارند.
