خودشیفتگی با توجه به میزان و نحوه بروز آن، طیف گسترده ای از یک ویژگی سازنده تا یک اختلال روانی را شامل شود بنابراین باید بدانیم که افراد خودشیفته لزوما آدم های بدی نیستند و اغلب نیاز به درمان دارند.
به گزارش تکناک، خودشیفتگی یک کلمه کلیدی برای توصیف افرادی است که بیهوده، خود محورند و بیش از حد به خودشان اهمیت می دهند. اما در مورد این ویژگی شخصیتی، چیزهای بیشتری برای بررسی وجود دارد، از جمله این واقعیت که خودشیفتگی فقط یک نوع نیست.
تعریف خودشیفتگی
اصولا خودشیفتگی با کلمات و ویژگی های جالبی همراه نیست.دکتر الیزابت جی لوران در مصاحبه ای به Health گفت: خودشیفتگی به معنای شکست افراد در داشتن حس خوب نسبت به خودشان است.
به طور کلی، یک فرد خودشیفته نیاز بسیار زیادی به تحسین شدن دارد، احساس شایستگی و افکار دائمی در مورد بهتر بودن نسبت به دیگران دارد، حالا این حس می تواند به معنای موفقیت یا محبوبیت بیشتر باشد. دکتر پاول هوکمایر گفت: خودشیفتگی وسواسی است که مانع برقراری صمیمیت با دیگران می شود.
درحال حاضر مشخص نیست که خودشیفتگی در حال افزایش است یا خیر، اما نمایش و تجلیل این ویژگی، افزایش یافته است.هوک مایر گفت: رسانه ها، از TikTok گرفته تا Instagram و ریلیتی شو ها، خودشیفتگی را با میزان و شدت بیشتری وارد زندگی و خانه های ما کرده اند.
طبق یک مقاله تحقیقاتی در سال 2018 از موسسه Frontiers، افراد خودشیفته به دو دسته بزرگ تقسیم می شوند: خود برتر بین ها و آسیب پذیرها .علاوه بر آنها، دسته سومی هم وجود دارد که مبتلا به اختلال شخصیت خودشیفته (NPD) که یک اختلال واقعی سلامت روان است، هستند. همه این افراد در برخی ویژگی ها مانند خود محوری و خود بزرگ بینی اغراق آمیز مشترک هستند، اما در هر نوع از خودشیفتگی، تفاوت های اساسی با انواع دیگر وجود دارد.
- خود بزرگ بینی
دکتر کیت کمپل متخصص در این زمینه می گوید: افراد خودشیفته گاهی اوقات دوست داشتنی هستند و مانند یک سیاستمدار یا یک سلبریتی رفتار می کنند، بنابراین همیشه هم بدجنس نیستند.
یک خودشیفته خود بزرگ بین عزت نفس بالایی دارد، تمایل دارد توانایی های خود را بیش از واقع ارزیابی کند و عادت به تلاش برای کنترل دیگران دارد. آنها توهمات مثبتی درباره خود دارند و همزمان سعی می کنند هر گونه ضعفی را پنهان کنند.
یک بررسی در سال 2018 توضیح داد که خودشیفته‌های خود بزرگ بین می‌توانند انطباق‌پذیر یا ناسازگار باشند و این مسئله براساس این است که فرد در یک زمان خاص، کدام ویژگی‌ها را بیشتر از خود نشان می‌دهند.
خودشیفتگان تطبیقی برای محافظت از خود در برابر آسیب دیگران، عزت نفس خود را افزایش می دهند. هوک مایر می گوید: این افراد موفق تر از اکثریت مردم در زندگی هستند، زیرا تلاش می کنند نسخه های جذاب تر، سالم تر و موفق تری از خود ارائه دهند.
همچنین آنها می توانند دوستانه، خونگرم، متقاعد کننده و دارای ویژگی هایی برای رهبری باشند. اما، خودشیفته‌های ناسازگار چنین ویژگی هایی ندارند. آنها مایلند از دیگران برای پیشرفت و انجام کارهایشان سوءاستفاده کنند.
2-خودشیفته آسیب پذیر
یک خودشیفته آسیب پذیر، برخلاف خودشیفته خود بزرگ بین، رهبر یا در راس زندگی نیست. این افراد به احتمال زیاد در گوشه ای می ایستند و از اینکه کسی به آنها توجهی نمی کند عصبانی می شوند.خودشیفته‌های آسیب‌پذیر، شکاک، درون گرا و دارای اعتماد به نفس پایینی هستند.
آنها در مورد موفقیت خیال پردازی می کنند و می خواهند دیگران آنها را تحسین کنند، بنابراین احساس بهتری نسبت به خودشان دارند. خودشیفته های آسیب پذیر، منفعل و گوشه گیر هستند، که همین ویژگی ها رسیدن به اهدافشان را دشوار می کند. آنها ممکن است برای صدمه زدن به دیگران به فریب و منفعل بودن متوسل شوند زیرا نمی توانند به آن تحسینی که می خواهند دست یابند.
3-اختلال شخصیت خودشیفته (NPD)
داشتن ویژگی هایی که می تواند شما را به عنوان یک خودشیفته خود بزرگ بین و یا آسیب پذیر طبقه بندی کند، لزوماً به این معنی نیست که شما یک اختلال روانی دارید. این مسائل در مقادیر کم، حتی ممکن است به شما کمک کنند پیشرفت کنید و موفق باشید.
با این حال، علائم شدید خودشیفتگی به عنوان NPD یا چیزی که برخی آن را خودشیفتگی بیمارگونه می نامند، طبقه بندی می شوند.
این همان نوع خودشیفتگی است که وقتی با تمسخر می گوییم فردی خودشیفته است به آن فکر می کنیم. این افراد در روابط خود محور، فریب کار و استثمارگر هستند. آنها حس شفقت و همدلی ندارند و معتقدند که برتر از همه کس و همه چیز در اطرافشان هستند.
یک مقاله در سال 2018 در مجله Psychiatry Research، معیارهای DSM-5 (راهنمای اختلالات روانی که متخصصان برای تشخیص از آن استفاده می‌کنند) را برای تشخیص NPD توضیح داد.
افراد مبتلا به NPD پنج تا یا بیشتر از ویژگی های زیر را نشان می دهند:
- احساس عزت نفس خیلی بالا
- داشتن فانتزی های مداوم در مورد بهتر بودن از دیگران
- اعتقاد به این که آنها از دیگران خاص تر هستند و فقط باید با افراد با موقعیت بالا ارتباط برقرار کنند
- نیاز سیری ناپذیر به چاپلوسی و تحسین
- احساس شایستگی
- تمایل به سوء استفاده از دیگران برای رسیدن به آنچه می خواهند
- فقدان همدلی
- تکبر
- حسادت نسبت به دیگران یا تصور اینکه همه به آنها حسادت می کنند
جالب اینجاست که با وجود همه ی این رفتارها، این افراد عزت نفس بسیار پایینی دارند.
آیا می توان خودشیفتگی را درمان کرد؟
مشاوره بهترین درمان برای NPD است، زیرا می‌تواند به افراد کمک کند تا بفهمند چگونه با دیگران به روشی سالم تر ارتباط برقرار کنند. کمپبل گفت: اشکال مختلف خودشیفتگی به مشکلات مختلفی منجر می‌شود و راه‌حل‌های متفاوتی را می‌طلبد.
به عنوان مثال، یک خودشیفته خود بزرگ بین ممکن است با گذراندن زمان بیشتر در طبیعت، دیدگاه بهتری نسبت به مسائل دست آورد. یک خودشیفته آسیب پذیر می تواند با یادگیری مدیتیشن یا مصرف داروهای ضد افسردگی احساس اضطراب کمتری داشته باشد.
