یک مطالعه جدید نشان می دهد مصرف بیشتر پروتئین گیاهی می تواند خطر ابتلا به بیماری مزمن کلیوی را کاهش دهد.
به گزارش تکناک، کلیه ها اندام های مهمی هستند که خون را برای حذف سموم، کنترل فشار خون و تنظیم مواد شیمیایی خون، فیلتر می کنند. اما برای بخش قابل توجهی از جمعیت، این اندام های تصفیه کننده با موانع خاصی روبرو هستند.
مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) گزارش می دهد که 15٪ از بزرگسالان آمریکایی یعنی حدود 37 میلیون نفر، به بیماری مزمن کلیوی دچار هستند. این وضعیت با از دست دادن تدریجی عملکرد کلیه در طول زمان تعریف می شود که خطر سکته مغزی، حمله قلبی، کم خونی و سایر پیامدهای جدی سلامتی را افزایش می دهد.
تحقیقات جدید منتشر شده در مجله آمریکایی بیماری های کلیه نشان می دهد که مصرف بیشتر پروتئین های گیاهی می تواند خطر ابتلا به بیماری مزمن کلیوی (CKD) را کاهش دهد. در این مطالعه، افرادی که پروتئین گیاهی بیشتری مصرف می‌کردند نسبت به افرادی که پروتئین حیوانی بیشتری مصرف می‌کردند، در طی تقریباً 10 سال، احتمال ابتلا به بیماری مزمن کلیه در آنها کاهش یافت.
محققان مدت هاست می دانند که نوع پروتئینی که می خوریم می تواند به طور قابل توجهی بر وضعیت سلامت کلیه های ما تأثیر بگذارد.
دکتر سئونگ هیوک هان، یکی از نویسندگان این مطالعه گفت: شواهد زیادی وجود دارد مبنی بر اینکه مصرف پروتئین حیوانی ممکن است اثرات مضری بر سلامت عروق داشته باشد و نقش موثری در ایجاد بیماری کلیوی نقش داشته باشد.
به گفته هان، مطالعات پیش بالینی نشان داده است که پروتئین حیوانی ممکن است باعث التهاب بیشتری نسبت به پروتئین گیاهی شود که همین مسئله یک عامل تقویت کننده مرتبط در سلامت کلیه است.
با وجود این، نه دستورالعمل‌های مربوط با بیماری کلیوی و بهبود پیامدهای جهانی (KDIGO) و نه دستورالعمل‌های ابتکار کیفیت پیامدهای بیماری کلیوی بنیاد ملی کلیه (KDOQI) ، به صراحت به بهترین منبع پروتئین غذایی برای افراد مبتلا به CKD اشاره نمی‌کنند.
آخرین دستورالعمل عمل بالینی KDOQI می گوید: شواهد کافی برای توصیه یک نوع پروتئین خاص (گیاهی در مقابل حیوانی) از نظر اثرات بر وضعیت تغذیه، میزان کلسیم یا فسفر و یا چربی خون وجود ندارد.
این عوامل، هان و تیمش را بر آن داشت تا بررسی کنند که چگونه انتخاب پروتئین های گیاهان به جای حیوانات می تواند سلامت کلیه را افزایش دهد.
ارتباط بین پروتئین گیاهی و سلامت کلیه
مطالعات متعددی فواید تغییر عادات غذایی به سمت گیاهان را نشان داده است. رژیم غذایی گیاهی با بهبود سلامت قلب، کاهش وزن، کاهش خطر ابتلا به برخی سرطان ها و موارد دیگر مرتبط است.
هان و همکارانش مطالعه خود را با این نظریه آغاز کردند که پروتئین گیاهی مزایای متعددی نسبت به پروتئین حیوانی برای کلیه ها دارد.
هان گفت: پروتئین های گیاهی بار اسیدی کمتر، محتوای چربی اشباع شده کمتر، محتوای فیبر غنی و خواص آنتی اکسیدانی و موارد بسیار دیگری را دارند.
این تیم تحقیقاتی بیش از 117000 شرکت‌کننده را بررسی کردند. شرکت کنندگان سابقه بیماری مزمن کلیوی نداشتند و میزان فیلتراسیون گلومرولی آنها (شاخص اصلی عملکرد کلیه) از بیماری کلیوی در مراحل اولیه تا حد سالم، متغیر بود.
هان و تیم او ارتباط بین مصرف پروتئین‌گیاهی و ایجاد بیماری مزمن کلیوی را بررسی کردند و شرکت کنندگان را به طور متوسط پس از 9.9 سال پیگیری کردند.
هرچه افراد پروتئین‌گیاهی بیشتری مصرف کنند، کمتر احتمال داشت که این بیماری را تجربه کنند. افرادی که دارای میزان بالاتر پروتئین‌گیاهی در رژیم غذایی خود بودند، فشار خون، BMI، تری گلیسیرید و نشانگرهای التهابی سالم تری داشتند.
با این حال این مطالعه اشاره کرد که افرادی که پروتئین‌گیاهی بیشتری مصرف می‌کنند، احتمال بیشتری دارد که سایر رفتارهای سالم مانند سیگار نکشیدن و فعالیت بدنی را حفظ کنند. آنها همچنین بیماری های زمینه ای کمتری هم نسبت به بقیه شرکت کنندگان داشتند.
این عوامل تا حدودی این سوال را ایجاد می کند که آیا پروتئین‌گیاهی مستقیماً مسئول کلیه های سالم است یا خیر.
با این حال، اثرات مثبت غذاهای گیاهی بر همه شرکت کنندگان این مطالعه تأثیر گذاشت.
هان گفت: ارتباط مفید پروتئین‌گیاهی بر سلامت کلیه در افراد مبتلا به فشار خون بالا، دیابت، BMI بالاتر و التهاب بالاتر نیز مشهود بود.
چگونه پروتئین‌گیاهی می تواند عملکرد کلیه را تقویت کند؟
عوامل مختلفی ممکن است توضیح دهند که چرا پروتئین گیاهی می تواند عملکرد مناسب کلیه ها را تقویت کند. رژیم غذایی با پروتئین‌گیاهی بیشتر به احتمال زیاد سبزیجات را شامل می شود.
هان گفت: رژیم های غذایی سرشار از سبزیجات و پروتئین حیوانی کم، حاوی میزان بالاتری از اسیدهای آمینه خاص مانند اسید گلوتامیک، سیستین، پرولین، فنیل آلانین و سرین هستند.
این تفاوت ها در محتوای اسید آمینه ممکن است با کاهش بار نیتروژن و کاهش تولید اسید به عملکرد سالم کلیه ها کمک کند.
سبزیجات و سایر پروتئین های گیاهی نیز از مزایای فیبر بیشتری نسبت به پروتئین های حیوانی برخوردارند.
هان گفت: فیبر غذایی نقش مهمی در تغییر ترکیب میکروبیوتای روده ایفا می کند که منجر به کاهش میزان کلسترول در گردش و التهاب در بدن می شود.
اثرات کاهش کلسترول گیاهان باعث افزایش فاکتور سلامتی آنها می شود.
هان ادامه داد: مشابه با این مطالعه، در مطالعات مختلف در طول زمان مشاهده کرده‌ایم که رژیم‌های غذایی گیاهی ممکن است منجر به بهبود فشار خون و میزان کلسترول بهتر شوند، که این عوامل در نهایت می‌توانند بر خطر ابتلا بیماری کلیوی تأثیر بگذارند.
یکی دیگر از احتمالات تاثیر پروتئین‌گیاهی بر سلامت کلیه، التهاب است.
هان گفت: یکی از یافته های قابل توجه مطالعه ما، همبستگی قابل توجهی بین کصرف پروتئین گیاهی بیشتر و بهبود متابولیسم بدن و کاهش التهاب بود.
وی خاطرنشان کرد: در مقایسه با پروتئین های حیوانی، پروتئین های گیاهی حاوی میزان بالاتر آنتی اکسیدان و میزان کمتر چربی اشباع هستند. هر دوی این عناصر تغذیه‌ای می‌توانند التهاب کلی را که یک عامل خطرناک کلیدی برای ابتلا به بیماری های کلیوی است، کاهش دهند.
معنی این تحقیق برای افراد در معرض خطر بیماری کلیوی چیست؟
به طور کلی، همه ما با یا بدون بیماری کلیوی ممکن است از یک رژیم غذایی گیاهی برای کمک به بهبود سلامت کلی خود بهره مند شویم.
به عبارت دیگر برای بهره مندی از خوردن غذاهای گیاهی بیشتر، لازم نیست در معرض خطر بیماری کلیوی باشید. اما افرادی که خطرات شناخته شده بیماری مزمن کلیه (مانند دیابت یا فشار خون بالا) را دارند، ممکن است از جایگزینی پروتئین های حیوانی با پروتئین های گیاهی سود بیشتری ببرند.
اگر تازه شروع به مصرف پروتئین‌گیاهی کرده اید، آهسته پیش بروید. مثلا سعی کنید دوشنبه ها هیچ گوشتی نخورید یا نیمی از گوشت چرخ کرده را در ماکارونی خود با یک جایگزین گیاهی مانند لوبیا، عدس یا سویا جایگزین کنید.
تا آنجا که ممکن است فقط بر روی تغییرات گیاهی در مورد انتخاب های پروتئینی با حداقل میزان فرآوری تمرکز کنید. مانند مشتقات سویا، غلات کامل، آجیل، دانه ها، لوبیا و عدس. اینها نسبت به گوشت های مصنوعی فوق فرآوری شده یا محصولات منجمد، گزینه های بهتری برای سلامت کلیه ها هستند.
پروتئین های گیاهی فوق فرآوری شده مانند جایگزین های گوشت یا محصولات گیاهی آماده معمولاً دارای فسفر، پتاسیم و سدیم بالایی هستند. کسانی که بیماری کلیوی دارند ممکن است نیاز به محدود کردن مصرف این مواد مغذی داشته باشند، زیرا ممکن است با خوردن چنین مواد غذایی کلیه ها آنطور که باید برای فیلتر کردن این مواد از بدن کار نکنند.
