چندین سال پس از ظهور SARS-CoV-2 یعنی ویروسی که باعث کووید ۱۹ می شود و تاثیرات فراوانی روی بدن از جمله مغز میگذارد، محققان هنوز با سوالات بی پاسخ زیادی روبرو هستند.
به گزارش تکناک، به عنوان مثال، ما می دانیم که کووید با انواع علائم عصبی، چه کوتاه مدت و چه بلندمدت مرتبط است، اما هنوز کاملاً مشخص نیست که آیا این مسائل عصبی نتیجه ویروسی است که مستقیماً سلول های مغز (brain : organ that serves as the center of the nervous system in all vertebrate and most invertebrate animals) را آلوده می کند یا صرفاً به دلیل پاسخ التهابی سیستمیک گسترده تر رخ می دهد.
تاکنون مطالعات بر روی بافت مغز انسان نتایج متناقضی را به همراه داشته است. برخی ردپای مستقیم SARS-CoV-2 را یافتهاند، در حالی که برخی دیگر فقط آسیب التهابی ناشی از آن را گزارش میکنند.
نمونه های حیوانی به طور قطعی نشان میدهند که این ویروس ممکن است مغز را آلوده کند، اما بدیهی است که نمونههای بافت انسانی پس از مرگ بیمار گرفته میشود، به این معنی که محققان فقط میتوانند فرضیهای را مطرح کنند که در طول یک عفونت حاد چه اتفاقی میافتد.
در یک مطالعه جدید به رهبری دانشمندان انستیتو پاستور و دانشگاه پاریس سیته، از یک حیوان برای بررسی چندین سوال استفاده شد که هنوز حل نشده اند.
ویروس SARS-CoV-2 چگونه می تواند از طریق سیستم بویایی وارد مغز شود؟ آیا احتمال ورود سویه های مختلف SARS-CoV-2 به مغز کم یا زیاد است؟ آیا از دست دادن حس بویایی، مستقیماً با ورود ویروس به مغز ارتباط دارد؟
با استفاده از همستر، این تحقیق عفونت با ویروس اصلی SARS-CoV-2 از سال ۲۰۲۰ با چندین سویه بعدی شامل نسخههای گاما، دلتا و اومیکرون/BA.1 مقایسه کرد.
به طور جالب، نتایج تأیید کردند که شدت بیماری حاد در سویه اومیکرون کاهش مییابد، اما همه سویه ها قابلیت های عصبی تهاجمی مشابهی دارند. بسیار جالب است که همه سویه ها نواحی بویایی مغز را بدون توجه به وجود یا عدم وجود علائم آناسمی (از دست دادن حس بویایی)، آلوده می کنند.
دیاس دل ملو، نویسنده اول این مطالعه می گوید: این یافته نشان می دهد که آنوسمی و عفونت عصبی دو پدیده نامرتبط هستند. اگر این استدلال را دنبال کنیم، کاملاً ممکن است که حتی یک عفونت بدون علامت و بنابراین از نظر بالینی خوش خیم، با گسترش ویروس در سیستم عصبی مشخص شود.
برای مطالعه دقیق اینکه SARS-CoV-2 چگونه میتواند سلولهای مغز را آلوده کند، محققان از یک سیستم مدلسازی به نام کشت سلولی میکروفلوئیدی استفاده کردند. این سیستم اجازه می دهد تا نگاهی نزدیک به نحوه حرکت ویروس از نورون به نورون دیگر داشته باشیم. یافتهها نشان داد که ویروس میتواند از طریق برآمدگیهای کوچک بین سلولهایی به نام آکسون، بین نورونها حرکت کند.
دیاس دی ملو توضیح داد: به نظر می رسد ویروس به طور موثر از مکانیسم های فیزیولوژیکی نورون برای حرکت در هر دو جهت سوء استفاده می کند، نورون ها را در شرایط آزمایشگاهی آلوده می کند و می توانند در امتداد آکسون ها حرکت کنند.
محققان نتیجه میگیرند که این نشان میدهد که همه انواع SARS-CoV-2 بدون در نظر گرفتن نشانه های بالینی بیماری، ظرفیت آلوده کردن مغز را از طریق مسیر بویایی دارند. این بدان معنی است که حتی عفونت های خفیف نیز ممکن است منجر به نفوذ ویروس به مغز شود.
هارو برهی، نویسنده دیگری این مطالعه میگوید: مطالعه آینده باید رابطه بین عفونتهای مغزی حاد SARS-CoV-2 و علائم مداوم مشاهده شده در کووید طولانی مدت را بررسی کند.
بورهی گفت: گام بعدی این خواهد بود که از نمونه های حیوانی بفهمیم که آیا ویروس میتواند در مغز فراتر از مرحله حاد عفونت باقی بماند و آیا وجود ویروس میتواند باعث التهاب مداوم و علائم توصیف شده موارد طولانی کووید مانند اضطراب، افسردگی و گیجی شود.
مطالعه جدید در مجله Nature Communications منتشر شده است.