سیستم ایمنی مکانیسم دفاعی بدن است که از شما در برابر ویروس‌ها، باکتری‌ها و سایر میکروارگانیسم‌هایی که باعث بیماری می‌شوند، محافظت می‌کند.
به گزارش تکناک، برای اکثر افراد سالم، سیستم ایمنی در انجام این کار موفق است اما گاهی اوقات بیش از حد واکنش نشان می‌دهد یا آنطور که باید، کار نمی‌کند. در این موارد، برخی از افراد بیشتر از دیگران مستعد ابتلا به بیماری هستند.
بنابراین داشتن سیستم ایمنی ضعیف دقیقاً به چه معناست و علت آن چیست؟ در این مطلب به این موضوع می‌پردازیم.
گلبول‌های سفید سلول‌های ایمنی هستند که از طریق جریان خون در بدن گردش می‌کنند و به دنبال هر مشکلی هستند. گلبول‌های سفید عمدتاً کار خود را به‌تنهایی انجام می‌دهند و به دنبال مهاجمان خارجی هستند و از بدن در برابر آنها محافظت می‌کنند.
با این حال بسیاری از بیماری‌ها و داروها می‌توانند بر عملکرد آنها تأثیر بگذارند. به عنوان مثال، برخی بیماری‌ها می‌توانند گلبول‌های سفید خون را بیش از حد تهاجمی کنند و منجر به واکنشی بزرگ به تهدیدات کوچک شوند. پزشکان ممکن است برخی بیماری‌ها را با داروهایی که سیستم ایمنی بدن شما را تضعیف می‌کنند، درمان کنند.
در مقابل، گلبول‌های سفید خون ممکن است در پاسخ به یک تهدید واقعی کاری انجام ندهند که این مسئله هم منجر به عفونت‌های بسیار بیشتر یا شدیدتر شود.
یکی از شایع‌ترین سندرم های نقص ایمنی، کمبود ایمونوگلوبولین (IgA) است. البته تعداد زیادی مشکل در سیستم ایمنی وجود دارد(بیش از 200) که ممکن است تشخیص داده نشوند.
سایر بیماری‌هایی که می‌تواند باعث ضعف سیستم ایمنی شود عبارتند از:
- دیابت
- سرطان
- ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV) و سندرم نقص ایمنی اکتسابی (ایدز)
- بارداری
- اختلال مصرف الکل
- بیماری کبد یا کلیه
- پیوند عضو یا بافت
- بیماری‌های خودایمنی ارثی مانند لوپوس یا آرتروز (RA)
- مولتیپل میلوما که نوعی سرطان خون است
- نقص ایمنی متغیر رایج
- بیماری بنتا
مصرف برخی داروها و روش‌های درمانی نیز می توانند باعث ضعف سیستم ایمنی شوند، مانند:
- داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی
- داروهای کورتیکواستروئیدی برای درمان بیماری‌هایی مانند لوپوس، سارکوئیدوز، بیماری التهابی روده (IBD)، آرتروز یا آسم
- مهارکننده‌های فاکتور نکروز تومور (TNF)
برخی از این داروها به صراحت برای تضعیف سیستم ایمنی ساخته شده‌اند. به عنوان مثال، کورتیکواستروئیدها قرار است فعالیت گلبول‌های سفید خون را مهار کنند.
البته فواید داروها ممکن است از خطرات آنها بیشتر باشد. مطمئن شوید که مزایا و معایب چنین داروهایی را از پزشک خود می‌پرسید.
علائم ضعف سیستم ایمنی
در ادامه برخی علائم وجود دارد که نشان دهنده ضعف سیستم ایمنی هستند و باید به آنها توجه کنید.
- زیاد بیمار می‌شوید و زیاد بیمار می‌مانید: افراد مختلف زمان‌های مختلفی را برای بهبودی از یک بیماری صرف می‌کنند. اگر عفونتی دارید که رفع آن خیلی بیشتر از حد معمول طول می‌کشد (برای شما)، یا همیشه به یک بیماری خاص چیزی مبتلا می‌شوید، ممکن است سیستم ایمنی ضعیفی داشته باشید.
- عفونت‌های غیر معمول: اینها عفونت‌هایی هستند که اکثر مردم به آن مبتلا نمی شوند و گاهی اوقات عفونت‌های فرصت طلب (OIs) نامیده می‌شوند. انواع مختلفی از OI وجود دارد که در افرادی که ضعف سیستم ایمنی دارند، شایع‌تر و شدیدتر از افراد دارای سیستم ایمنی سالم هستند. چنین عفونت‌هایی ممکن است شامل عفونت‌های باکتریایی مانند سل، عفونت‌های انگلی مانند توکسوپلاسموز و عفونت های قارچی باشند.
- عفونت‌هایی که از بین نمی‌روند: اگر بارها و بارها به یک نوع عفونت مبتلا می‌شوید یا شرایطی دارید که با آنتی‌بیوتیک برطرف نمی‌شود یا به آنتی بیوتیک IV نیاز دارید، ممکن است سیستم ایمنی ضعیفی داشته باشید.
- مشکلات گوارشی: مشکلات گوارشی طولانی مدت مانند اسهال مزمن ممکن است نشان دهنده ضعف سیستم ایمنی باشد.
عوامل خطرناک
عوامل خاصی می‌توانند خطر ابتلا به یک سیستم ایمنی ضعیف را افزایش دهند، از جمله:
- داشتن یک بیماری خودایمنی
- داشتن سابقه خانوادگی یا عوامل خطرناک برای ابتلا به بیماری‌های خودایمنی
- مصرف داروهای شناخته شده برای سرکوب عملکرد سیستم ایمنی
- گیرنده پیوند بودن
- استفاده از کورتیکواستروئیدهای تجویز شده
- داشتن استرس مزمن
- تحت درمان بودن برای سرطان
چگونه از خود مراقبت کنیم؟
برای افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، پیشگیری بسیار مهم است.
پزشکان توصیه می‌کنند که اگر سیستم ایمنی ضعیفی دارید، خود را بپوشانید و حتما واکسن کرونا بزنید و سعی کنید از افراد بیمار یا چیزهایی که ممکن است سرایت کنند، اجتناب کنید.
با پاک کردن و ضدعفونی کردن سطوحی که اغلب لمس می‌شوند، از ایمن بودن محیط خانه خود اطمینان حاصل کنید. با پختن کامل غذا و اطمینان از تمیز و سالم بودن آب، از خود در برابر عفونت‌های فرصت طلب محافظت کنید. دست‌های خود را بشویید.
تمام واکسن‌های توصیه شده خود را بزنید. حتما برای این کار از یک پزشک مشورت بگیرید زیرا برخی از آنها برای افرادی که نقص ایمنی اولیه دارند بی‌خطر نیستند.
عادات سالم مانند تغذیه مناسب، ورزش منظم و کاهش استرس و اضطراب را تمرین کنید و در نهایت فراموش نکنید که به اندازه کافی بخوابید.
