بر اساس بررسی های یک مجموعه تحقیقاتی نوظهور، زمانی از روز که یک دارو را مصرف می‌کنید ممکن است بر عملکرد یا میزان مضرات آن تأثیر بگذارد.
به گزارش تک ناک، توبیاس اکل،از دانشکده پزشکی دانشگاه کلرادو،چندین سال است که رابطه بین ریتم های شبانه روزی و اثربخشی دارو را مطالعه کرده است.
این رشته از مطالعه که به عنوان کرونوتراپی نامیده می شود، به بررسی چگونگی واکنش بدن انسان به داروها در زمان های مختلف در چرخه شبانه روزی 24 ساعته ما می پردازد.
اکل گفت که فقط چهار مورد از 50 داروی رایج در ایالات متحده دارای دستورالعمل هایی هستند که توصیه می کنند دارو در زمان خاصی از روز مصرف شود و دو دلیل کلیدی وجود دارد که چرا پزشکان،بیماران را به مصرف دارو در زمان‌های خاص توصیه نمی‌کنند.
اکل در مقاله ای برای The Conversation توضیح داد: اولا،بسیاری از پزشکان نمی دانند که برخی از داروها در زمان خاصی از روز بهتر عمل می کنند.دوم اینکه، بیشتر داروها برای اثرات مختلف احتمالی در طول یک چرخه 24 ساعته مورد مطالعه قرار نگرفته اند. به این ترتیب،به بیماران دستور داده می شود که بیشتر داروها را در صبح یا عصر مصرف کنند تا از رعایت آنها اطمینان حاصل شود.
برخی از مطالعات شروع به بررسی برخی روابط خاص بین اثربخشی دارو و چرخه های شبانه روزی کرده اند. به عنوان مثال، یک مطالعه دقیق در سال 2019 به این موضوع پرداخته است که چگونه یک تومور می تواند در کنار ریتم های شبانه روزی رشد کند. نتیجه آن تحقیق این بود که برخی از داروهای سرطان سینه باید صبح ها تجویز شوند تا حداکثر اثربخشی را داشته باشند.
مطالعه قانع‌کننده دیگری فعالیت سیستم ایمنی و چرخه‌های شبانه‌روزی را مورد بررسی قرار داد و به این فکر افتاد که آیا داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی رایج (NSAIDs) در صورت مصرف در زمان نامناسب می‌توانند بر بهبود استخوان تأثیر منفی بگذارند.این تحقیق به طرز چشمگیری نشان داد که داروهای ضد درد بدون نسخه اگر در اواخر عصر مصرف شوند، ممکن است سرعت بهبود استخوان را کاهش دهند.
آخرین مطالعه Eckel بر روی یک آرامبخش رایج قبل از عمل به نام میدازولام متمرکز بود. تحقیقات قبلی نشان داده بود که میدازولام شدت تولید یک پروتئین کلیدی با ریتم شبانه روزی را که از قلب در برابر آسیب محافظت می کند،کاهش می دهد. بنابراین اکل و همکارانش نزدیک به دو میلیون پرونده پزشکی را بررسی کردند تا ببینند آیا میزان عوارض قلبی پس از عمل در بیمارانی که میدازولام دریافت کردند بسته به زمان انجام عمل جراحی متفاوت است یا خیر.
اکل گفت: ما یک سری اطلاعات را تجزیه و تحلیل کردیم و نشان دادیم که تجویز میدازولام با افزایش خطر آسیب سکته قلبی در جراحی‌های غیر قلبی،زمانی که جراحی‌ها در شب و در بیماران سالم‌تر انجام میشود، مرتبط است. این نشان می دهد که میدازولام با سیستم شبانه روزی در انسان تداخل دارد.
این تجزیه و تحلیل،روش های جراحی را بین روز (6 صبح تا 6 بعد از ظهر) و شب (6 بعد از ظهر تا 6 صبح) تقسیم کرد.در بیماران سالم، نتایج واضح بود، به طوری که بیمارانی که در طول جراحی های شبانه میدازولام دریافت کردند، سه برابر بیشتر در معرض آسیب قلبی بودند.
برای درک بهتر این رابطه شبانه روزی خاص میدازولام به تحقیقات بیشتری نیاز است،اما اکل نشان می‌دهد که این اطلاعات،نمونه‌ای قوی از اهمیت در نظر گرفتن اینکه در چه زمانی از روز داروها تاثیر بیشتری دارند،هستند. تعیین زمان‌های بهینه برای تجویز صدها دارویی که در حال حاضر استفاده میشود ممکن است چالش برانگیز باشد، اما پیشنهاد شده است که تحقیقات در مورد داروهای جدید ریتم‌های شبانه‌روزی را جدی بگیرید.
اکل در پایان افزود:داروها اغلب بر اساس کارآمدی شان تجویز می شوند. اما آنچه کارآمدتر است هم ممکن است در نهایت باعث آسیب شود.
