پیامدهای کُند شدن چرخش هستۀ داخلی زمین

مطالعه‌ای جدید تأیید می‌کند که هستۀ داخلی زمین از سال 2010، کُندتر از حد معمول در حال چرخش است. این پسرفت مرموز می‌تواند چرخش کلی سیاره را اندکی تغییر دهد و روزهای ما را طولانی‌تر کند.

به گزارش تک‌ناک، تحقیقات جدید تأیید می‌کنند که قلب سیارۀ ما در 14 سال گذشته به‌طور غیرعادی، کُند می‌چرخد. اگر این روند اسرارآمیز ادامه یابد، به‌ صورت بالقوه می‌تواند روزهای زمین را طولانی‌تر کند، اگرچه به احتمال زیاد پیامدهای آن برای ما نامحسوس خواهد بود.

هستۀ داخلی زمین یک قطعه تقریباً به اندازۀ ماه و تشکیل شده از از آهن و نیکل جامد است، که بیش از 4800 کیلومتر در زیر پای ما قرار دارد. این هسته توسط یک هستۀ بیرونی محصور شده است، که یک لایۀ فوق داغ از فلزات مذاب شبیه به فلزات موجود در هستۀ داخلی می‌باشد و توسط دریایی از سنگ‌های مذاب، معروف به گوشته و پوسته احاطه شده است. اگرچه کل سیاره در حال چرخش می‌باشد، امّا هستۀ داخلی به دلیل ویسکوزیتۀ هستۀ بیرونی می‌تواند با سرعت کمی متفاوت از گوشته و پوسته بچرخد.

از زمانی که دانشمندان حدود 40 سال قبل نقشه‌برداری از لایه‌های داخلی زمین را با سوابق دقیق فعالیت زمین‌لرزه‌ای آغاز کردند، هستۀ داخلی کمی سریع‌تر از گوشته و پوسته چرخیده است. امّا در یک مطالعۀ جدید که 12 ژوئن در مجلۀ Nature منتشر شد، محققان به این نتیجه رسیدند که از سال 2010، هستۀ داخلی کندتر شده است و اکنون کمی کندتر از لایه‌های بیرونی سیارۀ ما می‌چرخد.

جان ویدال، محقق ارشد این مطالعه در بیانیه‌ای گفت: وقتی برای اولین بار لرزه‌نگاری‌هایی را دیدم که به این تغییر اشاره می‌کردند، گیج شدیم. امّا زمانی که مشاهدات دیگری را یافتیم که نشان‌دهندۀ همان الگو بودند، نتیجه اجتناب‌ناپذیر بود.

محققان می‌گویند که اگر چرخش هستۀ درونی به کُند شدن ادامه دهد، در نهایت کشش گرانشی آن باعث می‌شود که لایه‌های بیرونی سیارۀ ما کمی کندتر بچرخند و طول روزهای ما را تغییر دهند.

ویدال در این زمینه بیان کرد: با وجود این، هر تغییر احتمالی در حدود هزارم ثانیه خواهد بود، در نتیجه مجبور نیستیم ساعت یا تقویم خود را تغییر دهیم تا این تفاوت را تنظیم کنیم، به خصوص اگر فقط یک تغییر موقتی باشد.

دلایل کُند شدن چرخش هستۀ داخلی زمین

این اولین بار نیست که دانشمندان می‌گویند هستۀ داخلی زمین در حال کُند شدن است. این پدیده که به عنوان عقب‌نشینی معرفی می‌شود، حدود یک دهه مورد بحث بوده ولی اثبات آن بسیار سخت است.

‌در مطالعۀ جدید، محققان داده‌های بیش از 100 زمین‌لرزۀ تکراری که به معنای رویدادهای زمین‌لرزه‌ای است و به‌طور مکرر در یک مکان رخ می‌دهند، در امتداد مرز صفحۀ تکتونیکی در جزایر سندویچ جنوبی در اقیانوس اطلس جنوبی را بین سال‌های 1991 تا 2023 تجزیه و تحلیل کردند.

هر زمین‌لرزه به دانشمندان این امکان را می‌داد که موقعیت هسته را نسبت به گوشته ترسیم کنند و با مقایسۀ این اندازه‌گیری‌ها، محققان قادر به مشاهدۀ چگونگی تغییر سرعت چرخش هستۀ داخلی در طول زمان بودند.

ویدال تأکید کرد: مطالعۀ جدید دارای قانع‌کننده‌ترین شواهد در مورد پدیدۀ عقب‌نشینی است.

در حال حاضر مشخص نیست که چرا هستۀ داخلی به عقب برمی‌گردد، امّا به احتمال زیاد این پدیده ناشی از به هم زدن هستۀ بیرونی آهن مایعی باشد که آن را احاطه کرده است، یا می‌تواند به این دلیل باشد که در مناطق متراکم گوشتۀ سنگی پوشاننده، کشش‌های گرانشی رخ داده است.

همچنین مشخص نیست که پدیدۀ بازگشت به عقب به چه میزان تکرار می‌شود. این امکان وجود دارد که چرخش هستۀ داخلی به‌طور مداوم در حال شتاب و کاهش باشد، امّا این تغییرات طی چند دهه یا بیشتر رخ می‌دهند. بنابراین داده‌های طولانی‌تری برای استنتاج هر موضوعی در مورد روندهای بلندمدت مورد نیاز است.

هستۀ داخلی یکی از مرموزترین لایه‌های پنهان زمین است. امّا در سال‌های اخیر، فناوری‌های نوین به محققان این امکان را داده است که دربارۀ هسته داخلی اطلاعات بیشتری کسب کنند، از جمله اینکه این هسته کمی کج و نرم‌تر از حد انتظار است و به‌طور بالقوه از محور زمین می‌چرخد و هسته‌ای درونی و جداگانه دارد.

محققان این مطالعه به تجزیه و تحلیل داده‌های زمین‌لرزه‌ای ادامه خواهند داد تا دربارۀ قلب سیارۀ ما و چگونگی تغییر آن در طول زمان، اطلاعات بیشتری کسب کنند.

ویدال اعلام کرد: هستۀ درونی زمین ممکن است حتی از آنچه که ما می‌دانیم زنده‌تر باشد.