بیش از ۶۰ دانشمند در ژوئن ۲۰۲۵ هشدار داده‌اند که در صورت ادامه نرخ فعلی انتشار گازهای گلخانه‌ای، فقط سه سال تا عبور از مرز خطرناک گرمایش زمین باقی مانده است.
به گزارش تکناک، دانشمندان هشدار داده‌اند که عبور از آستانه ۱.۵ درجه سانتی‌گراد گرمایش زمین، خطرناک است اما فاجعه‌بار نیست. کاهش فوری انتشار کربن، بهترین راه برای کنترل اوضاع است و از عبور «بودجه کربن» جلوگیری می‌کند.
بودجه کربن همان میزان کربنی است که می‌توانیم بدون عبور از آستانه ۱.۵ درجه سانتی‌گراد گرمایش جهانی، وارد جو کنیم.
فهرست مطالب
آیا عبور از آستانه ۱.۵ درجه فاجعه‌بار است؟
هرچند عبور از این آستانه می‌تواند مشکلاتی جدی ایجاد کند، به‌ویژه برای کشورهای جزیره‌ای و اکوسیستم‌های آسیب‌پذیر، اما به‌معنای پایان دنیا نیست. کارشناسان می‌گویند که اگر بتوانیم انتشار کربن را مهار کنیم، حتی پس از عبور از این حد، امکان کاهش تدریجی دمای زمین وجود دارد.
دکتر مایکل مان، دانشمند اقلیم و مدیر مرکز علوم، پایداری و رسانه در دانشگاه پنسیلوانیا گفت: «هرچه بیشتر از گرم شدن زمین جلوگیری کنیم، بهتر است. حتی کاهش کوچک دما هم برای ما مفید است.»
گرمای پنهان‌شده در اقیانوس
بر اساس گزارش تازه سازمان هواشناسی جهانی، کره زمین تاکنون ۱.۲ درجه گرم‌تر از دوران قبل از صنعتی شدن شده است و عامل اصلی آن فعالیت‌های انسان‌ها است. اما یک مشکل جدی وجود دارد: اقیانوس‌ها تاکنون بخش بزرگی از این گرما را در خود ذخیره کرده‌اند و به‌تدریج در دهه‌های آینده آن را آزاد خواهند کرد. این یعنی حتی اگر همین امروز انتشار کربن را کاملاً متوقف کنیم، باز هم گرمایش زمین ادامه خواهد یافت.
کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که این گرمای نهفته باعث افزایش ۰.۵ درجه سانتی‌گراد دیگر خواهد شد. پس حتی با توقف انتشار، دما تا مدتی افزایش خواهد یافت.
چرا ۱.۵ درجه در گرمایش زمین مهم است؟
دکتر کرستن زیکفلد، اقلیم‌شناس دانشگاه سایمون فریزر کانادا عنوان کرد: «۱.۵ درجه آستانه‌ای است که هنوز می‌توانیم پیامدهای آن را مدیریت کنیم. اما عبور از این حد، خطر عبور از نقاط بحرانی اقلیمی، مانند ذوب کامل یخ‌های گرینلند یا تبدیل آمازون به یک علفزار بی‌آب را افزایش می‌دهد.»
آیا می‌توان دما را دوباره کاهش داد؟
بله، اما این کار ساده نیست. برای کاهش دما پس از عبور از ۱.۵ درجه، به چیزی بیش از «کربن خنثی» نیاز داریم و باید به «کربن منفی» برسیم؛ یعنی بیش از آنچه منتشر می‌کنیم، دی‌اکسیدکربن را از جو بیرون بکشیم.
این کار می‌تواند از طریق فناوری‌های جذب و ذخیره‌سازی کربن انجام شود. هرچند، این فناوری‌ها هنوز در مرحله آزمایش هستند و هزینه بسیاری دارند.
به گفته زیکفلد، برای کاهش تنها ۰.۱ درجه سانتی‌گراد، باید حدود ۲۲۰ میلیارد تن دی‌اکسیدکربن را از جو حذف کنیم. این در حالی است که تمام روش‌های طبیعی فعلی مانند درخت‌کاری، تنها ۲ میلیارد تن را در سال حذف می‌کنند.
آینده وابسته به فناوری‌های نوین
دکتر رابین لمبل، پژوهشگر اقلیم در کالج سلطنتی لندن اعلام کرد: «این فناوری‌ها در بهترین حالت، بتوانند ما را فقط به کربن خنثی برسانند. در خوش‌بینانه‌ترین حالت، کاهش ۰.۳ درجه سانتی‌گراد طی ۵۰ سال ممکن است. اما بدون توسعه فناوری‌های کربن منفی، بازگشت به دمای پایین‌تر بسیار دشوار خواهد بود.»
اقدام سریع‌تر برای گرمایش زمین و آسیب کمتر
دانشمندان هشدار می‌دهند که هرچه دیرتر جلوی انتشار گازهای گلخانه‌ای را بگیریم، زمین گرم‌تر می‌شود. مایکل مان تأکید کرد: «۱.۶ درجه بهتر از ۱.۷ است و ۱.۷ هم بهتر از ۱.۸؛ پس باید هرچه زودتر و با تمام قوا، آلاینده‌ها را کاهش دهیم تا از فاجعه جلوگیری کنیم.»
عبور از آستانه ۱.۵ درجه گرمایش جهانی زمین فاجعه‌آمیز نیست، اما پیامدهای آن جدی است. هنوز فرصت برای کاهش خطرها وجود دارد، اما این فرصت محدود است. اقدام فوری برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، ارزان‌تر و مؤثرتر از تلاش برای جبران پس از عبور از این آستانه است.
