کشف یک کوسه با چشمان شبح مانند و پوست طلایی در سواحل کارائیب

به تازگی در سواحل کارائیب کاستاریکا، یک کوسه پرستار (Ginglymostoma cirratum) با پوست طلایی روشن، چشم‌های سفید و طول حدود دو متر کشف شد.

به گزارش تک‌ناک، این نخستین گزارش از نوعی تغییر رنگ نادر به نام «زانتيسم» (اختلال رنگ‌دانه‌ای) یا «زانتوکرومی» در میان ماهیان غضروفی این منطقه است. این کوسه در جریان یک ماهیگیری تفریحی، در عمق ۳۷ متری نزدیک پارک ملی تورتوگورو صید شد و پس از ثبت، دوباره به دریا بازگردانده شد.

رنگ‌ غیرمعمول این کوسه به‌ عنوان زانتيسم شناسایی شد، پدیده‌ای نادر در رنگ‌دانه‌ها که با کمبود رنگ‌دانه‌های قرمز و غلبه رنگ زرد یا طلایی همراه است. اغلب کوسه‌های پرستار پوست قهوه‌ای دارند که به آنها امکان استتار در بستر دریا را می‌دهد، اما رنگ طلایی درخشان این نمونه، تفاوت چشمگیری با ظاهر طبیعی این نوع کوسه نشان می‌داد.

نکته جالب‌تر این بود که چشم‌های این کوسه کاملاً سفید و بدون عنبیه قابل مشاهده گزارش شده است. پژوهشگران احتمال می‌دهند که این مورد، ترکیبی از آلبینیسم و زانتوکرومی باشد و صرفاً زانتيسم نیست. تاکنون هیچ گزارش مستندی از این پدیده در ماهیان غضروفی کارائیب یا سواحل اقیانوس آرام کاستاریکا ثبت نشده بود.

زانتيسم چیست؟

زانتيسم تاکنون تنها در تعداد اندکی از جانوران مشاهده شده است. این پدیده باعث بروز رنگ‌های زرد یا طلایی چشمگیر در ماهیان آب شیرین و پرندگانی مانند طوطی و قناری شده است. همچنین گزارش‌های پراکنده‌ای از مارها و مارمولک‌های زردرنگ غیرمعمول وجود دارد. در مقابل، آزانتيسم (Axanthism) شرایطی است که در آن رنگ‌دانه زرد وجود ندارد.

علت اصلی زانتوکرومی، جهش‌های ژنتیکی مشابه با ملانیسم (تیره شدن پوست) یا لوسيسم (کاهش رنگدانه‌ها) است، اما عوامل دیگری نیز می‌توانند نقش داشته باشند. به گفته پژوهشگران عواملی مانند تولیدمثل درون‌خانوادگی، استرس محیطی، دماهای بالا و عدم تعادل هورمونی می‌توانند بر رنگ‌دانه‌ها تأثیر بگذارند. همچنین در برخی جانوران، رژیم غذایی به‌ عنوان عامل احتمالی زانتوکرومی مطرح شده است، اما مسیرهای ژنتیکی همچنان عامل اصلی بروز این رنگ نارنجی به حساب می‌آیند.

کوسه‌های پرستار از شکارچیان میان‌رده هستند و عمدتاً از ماهی‌های کوچک، نرم‌تنان و سخت‌پوستان تغذیه می‌کنند. آنها برخلاف بسیاری از گونه‌های کوسه، می‌توانند به کمک یک پمپ دهانی حتی در حالت بی‌حرکت نیز تنفس کنند.

دلیل اهمیت کشف کوسه پرستار با پوست طلایی

این کشف، مسیر جدیدی در شناخت تنوع رنگ‌دانه‌ای کوسه‌های کارائیب گشوده است. هرچند این پدیده اغلب به جهش ژنتیکی نسبت داده می‌شود، اما شرایط محیطی می‌تواند بر بروز آن تأثیرگذار باشد. پژوهشگران تأکید کردند که تحقیقات بیشتری برای بررسی عوامل ژنتیکی یا محیطی مؤثر بر این پدیده نادر در کوسه‌ها مورد نیاز است.

از آنجا که زانتيسم در دنیای جانوران بسیار نادر است، ثبت این مورد در کاستاریکا به‌ عنوان داده‌ای ارزشمند به شناخت تنوع ژنتیکی کوسه‌ها می‌افزاید. ثبت و عکاسی از نمونه‌های مشابه در آینده می‌تواند به زیست‌شناسان کمک کند تا گستردگی این ناهنجاری رنگ‌دانه‌ای و نقش احتمالی فشارهای محیطی را بهتر درک کنند.