دانشمندان موفق به تولید ماده‌ای شده‌اند که با خنثی‌سازی مولکول‌های مضر مغز، امید تازه‌ای برای درمان آسیب‌های مغزی ناشی از تصادف و سقوط فراهم می‌کند.
به گزارش تکناک، آسیب‌های مغزی ضربه‌ای یکی از مهم‌ترین علل مرگ و ناتوانی دائمی در جهان هستند. اکنون محققان با این روش توانسته‌اند روند تخریب مغز را پس از آسیب اولیه متوقف کنند و به بهبود عملکرد مغز کمک نمایند.
فهرست مطالب
آسیب مغزی ضربه‌ای چیست و چگونه رخ می‌دهد؟
طبق آمارها، سالانه بیش از 61 هزار نفر در آمریکا بر اثر ضربه مستقیم به مغز، جان خود را از دست می‌دهند. علاوه بر این، بیش از 80 هزار نفر نیز دچار ناتوانی‌های دائمی ناشی از این آسیب‌ها می‌شوند.
دو مرحله اصلی آسیب‌های مغزی
آسیب‌های مغزی در دو مرحله رخ می‌دهند:
- آسیب اولیه: آسیب فیزیکی مستقیم در لحظه ضربه،
- آسیب ثانویه: آسیب تدریجی که در ساعات و روزهای بعد به دلیل تغییرات شیمیایی در مغز رخ می‌دهد.
آسیب ثانویه برخلاف آسیب اولیه قابل پیشگیری است؛ به شرطی که بتوان مولکول‌های مخرب فعال‌شده در مغز را هدف قرار داد.
نقش سد خونی-مغزی در آسیب‌های مغزی
ضربه به سر می‌تواند سد خونی-مغزی را تخریب کند. این سد وظیفه دارد از ورود عوامل مضر به مغز جلوگیری کند. پس از تخریب این سد، فرایندهایی مانند موارد زیر رخ می‌دهد، که همگی باعث مرگ سلول‌های عصبی می‌شوند:
- ورود کلسیم بیش از حد به نورون‌ها
- التهاب عصبی ناشی از فعال شدن میکروگلیاها
- افزایش مولکول‌های مخرب مانند رادیکال‌های آزاد
رادیکال‌های آزاد؛ دشمن اصلی سلامت مغز
در مرحله آسیب ثانویه، مولکول‌هایی به نام گونه‌های فعال اکسیژن یا رادیکال‌های آزاد تولید می‌شوند، که می‌توانند:
- DNA را تخریب کنند،
- به پروتئین‌ها آسیب بزنند،
- باعث جهش ژنتیکی شوند،
- فرایندهایی شبیه بیماری‌های آلزایمر، پارکینسون و ALS را آغاز کنند.
نقش آنتی‌اکسیدان‌ها در مقابله با این آسیب‌ها
آنتی‌اکسیدان‌ها می‌توانند با این مولکول‌های مضر واکنش دهند و اثرات تخریبی آنها را خنثی کنند.
ابداع یک آنتی‌اکسیدان قدرتمند برای درمان آسیب‌های مغزی
تیول‌ها، ترکیباتی حاوی گوگرد و هیدروژن هستند، که توانایی بالایی در واکنش با رادیکال‌های آزاد دارند. علاوه بر این، می‌توانند ترکیبات سمی ناشی از تخریب چربی‌های مغز را نیز خنثی کنند.
تولید پلیمرهای حاوی تیول؛ گام مهم در درمان آسیب‌های مغزی
دانشمندان با استفاده از فرایندی پیشرفته، تیول‌ها را در زنجیره‌ای از پلیمرها قرار دادند تا:
- به راحتی در خون حل شوند،
- قابلیت دفع از طریق ادرار را داشته باشند،
- از سد خونی-مغزی عبور کنند،
برای ساخت این پلیمرها، از ماده‌ای به نام آلفا-لیپوئیک اسید استفاده شده است.
آزمایش موفق پلیمر جدید روی موش‌های آزمایشگاهی
دانشمندان این پلیمر را به موش‌های دچار آسیب مغزی تزریق کردند و نتایج به شرح زیر بود:
- کاهش رادیکال‌های آزاد مغز تا 3 درصد نسبت به حالت طبیعی
- کاهش کامل ترکیبات سمی مانند آکرولین
- حفاظت از پروتئین‌های مغز
- تجمع بالای پلیمر در نواحی آسیب‌دیده مغز
آینده درمان آسیب‌های مغزی
محققان در حال توسعه روش‌هایی برای بهبود بیشتر این پلیمر هستند، که از جمله آنها می‌توان به ترکیب تیول‌ها با نانوذرات، افزایش زمان ماندگاری پلیمر در خون و افزایش اثربخشی درمان اشاره کرد.
این روش در صورت موفقیت در مطالعات بیشتر، می‌تواند به درمان بیماران آسیب‌دیده از تصادفات، سقوط و حتی آسیب‌های ورزشی کمک کند.
توسعه پلیمرهای حاوی تیول، گامی بزرگ در درمان آسیب‌های مغزی به شمار می‌رود. این دستاورد می‌تواند انقلابی در درمان مرحله دوم آسیب مغزی ایجاد کند و امید تازه‌ای برای بیماران فراهم سازد.
