تحقیقات جدید دانشگاه آریزونا نشان می‌دهد که پیوند مدفوع (Fecal Microbiota Transplant – FMT) می‌تواند علائم اوتیسم را تا ۴۵ درصد کاهش دهد.
به گزارش تکناک، این روش نوین اکنون وارد مرحله سوم آزمایش‌های انسانی شده و به دنبال تأییدیه FDA است.
دانشمندان همچنان در حال کشف ارتباطات شگفت‌انگیز میان سلامت روده و وضعیت کلی بدن هستند. تحقیقات جدید نشان می‌دهد که میکروبیوم روده (مجموعه‌ای از میلیاردها میکروب در دستگاه گوارش) می‌تواند بر طیف وسیعی از مشکلات جسمی و روانی، از جمله افسردگی، اضطراب و بیماری‌های خودایمنی تأثیر بگذارد. یکی از یافته‌های اخیر، ارتباط احتمالی میان سلامت روده و اوتیسم است.
فهرست مطالب
آمار نگران‌کننده و مشکل گوارشی کودکان مبتلا به اوتیسم
براساس آمار مراکز کنترل و پیشگیری بیماری‌های آمریکا (CDC)، از هر ۵۹ کودک متولد شده در ایالات متحده، یک نفر به اختلال اوتیسم (ASD) تشخیص داده می‌شود. متأسفانه، بسیاری از این کودکان با مشکلات مزمن گوارشی از جمله یبوست، اسهال و درد شکمی روبه‌رو هستند.
دکتر روزا کرایمالنیک-براون، پژوهشگر دانشگاه ایالتی آریزونا (ASU) در سال ۲۰۱۹ و در مراحل ابتدایی این تحقیق گفت: «بسیاری از کودکان مبتلا به اوتیسم دچار مشکلات گوارشی هستند و مطالعات نشان داده‌اند کودکانی که مشکلات روده‌ای دارند، علائم اوتیسم آنها نیز شدیدتر است. در بسیاری از موارد، زمانی که مشکلات گوارشی درمان می‌شوند، رفتار آنها نیز بهبود می‌یابد.»
بهبود شگفت‌انگیز در علائم اوتیسم با پیوند مدفوع
مطالعه‌ای کلیدی که در سال ۲۰۱۹ انجام شد، بر اساس پژوهش‌های قبلی در سال ۲۰۱۷ شکل گرفت، که نشان می‌داد انتقال میکروب‌های جدید از طریق پیوند مدفوع در ۱۸ کودک مبتلا به اوتیسم باعث بهبود چشمگیر رفتار آنها شده است.
رفتارهای بررسی‌شده، شامل مهارت‌های اجتماعی، بیش‌فعالی، ارتباط و سایر عوامل بود. این بهبودها در مدت ۸ هفته پایدار باقی ماند و همین موضوع انگیزه‌ای برای بررسی اثرات بلندمدت این درمان شد.
کودکان در این مطالعه، به مدت ۷ تا ۸ هفته تحت درمان با پیوند مدفوع قرار گرفتند، که شامل پاکسازی روده و پیوند روزانه میکروبیوم روده بود. پیش از شروع درمان، تنوع میکروبی روده‌ای این کودکان به مراتب کمتر از کودکان سالم بود.
کرایمالنیک-براون در آن زمان بیان کرد: «کودکان مبتلا به اوتیسم فاقد یک سری از باکتری‌های مفید هستند و گزینه‌های میکروبی آنها برای انجام عملکردهای حیاتی روده بسیار محدودتر از کودکان سالم است.»
نتایج شگفت‌انگیز پیوند مدفوع پس از دو سال
تحقیقات نشان داد که تأثیرات مثبت این روش درمانی برای اوتیسم نه‌تنها پایدار مانده، بلکه با گذر زمان بهتر شده است. پژوهشگران پس از دو سال دریافتند که علائم روانی افراد تحت درمان کاهش بیشتری داشته است. در حالی که پس از ۸ هفته علائم اوتیسم ۲۴ درصد کمتر شده بود، این کاهش پس از دو سال به ۴۵ درصد رسید.
قبل از درمان، ۸۳ درصد از کودکان شرکت‌کننده در مطالعه، اوتیسم شدید داشتند. دو سال بعد:
- اوتیسم تنها در ۱۷ درصد همچنان «شدید» بود.
- ۳۹ درصد در رده «خفیف تا متوسط» قرار گرفتند.
- ۴۴ درصد حتی زیر سطح تشخیص اوتیسم خفیف قرار گرفتند.
کرایمالنیک-براون اعلام کرد: «ما شاهد ارتباطی بسیار قوی بین میکروب‌های روده و سیگنال‌هایی هستیم که به مغز ارسال می‌شوند. این واقعاً شگفت‌انگیز است که دو سال بعد، کودکان حتی بهتر از قبل عمل می‌کردند.»
آغاز مسیر به سوی تأیید FDA و تولید تجاری درمان
گام بعدی این پژوهش، اجرای یک آزمایش بزرگ و دقیق بود. دانشمندان آزمایشی بالینی انجام دادند، که شامل گروهی از شرکت‌کنندگان بود. برخی از افراد تحت درمان واقعی قرار گرفتند (گروه درمانی)، در حالی که برخی دیگر دارونما (یک ماده بدون اثر درمانی) مصرف کردند.
کرایمالنیک-براون و همکاران او در اوایل سال ۲۰۲۲، فرمولاسیون خاصی از باکتری‌ها را به ثبت رساندند و شرکت تجاری Gut-Brain Axis Therapeutics را تأسیس کردند. این درمان تحت عنوان Microbiota Transplant Therapy (MTT) شناخته می‌شود.
نتایج چشمگیر مرحله دوم آزمایش در بزرگسالان
پژوهشگران توضیح دادند: «در مرحله دوم مطالعه روی بزرگسالان متبلا به اوتیسم، گروه درمانی در مقایسه با گروهی که دارونما مصرف می‌کردند، در شاخص اصلی (علائم اوتیسم) و یکی از شاخص‌های ثانویه (ثبت روزانه حرکات روده)، پیشرفت بیشتری داشتند.»
همچنین بررسی علائم نشان داد که:
- در انتهای بخش دوم مطالعه، گروه درمانی تقریباً در همه علائم بهتر از گروه مصرف‌کننده دارونما عمل کرد،
- گروه درمانی بهبود معنادار آماری در علائم گوارشی، زبانی و میانگین کلی علائم تجربه کردند،
- بهبودهای به نسبت معنادار در زمینه واکنش‌های شدید احساسی و رفتارهای تکراری مشاهده شد.
گام بعدی در پیوند مدفوع برای کاهش علائم اوتیسم
اکنون، تیم تحقیقاتی در حال جمع‌آوری منابع مالی لازم برای ورود به مرحله سوم آزمایش بالینی گسترده هستند، مرحله‌ای که در صورت موفقیت، باعث تأیید نهایی FDA خواهد شد.
پیشرفت این درمان جدید نه‌تنها نویدبخش کاهش علائم اوتیسم است، بلکه بار دیگر اهمیت فوق‌العاده محور روده-مغز (Gut-Brain Axis) را در سلامت روان نشان می‌دهد. در صورت تأیید نهایی، Microbiota Transplant Therapy می‌تواند یکی از تأثیرگذارترین روش‌های درمانی نوین برای اوتیسم باشد.
