پژوهش‌های جدید محققان دانشگاه ویرجینیا تک (Virginia Tech) نشان داده است که ساس تخت‌خوابی (Cimex lectularius) احتمالاً نخستین گونه‌ای بوده که انسان را به‌عنوان منبع تغذیه خود برگزیده و از حدود ۶۰ هزار سال پیش تاکنون، همچنان از ما تغذیه می‌کند.
به گزارش تکناک، این کشف علمی با مقایسه ژنوم دو دودمان متفاوت از ساس‌ها به‌دست آمده است؛ یکی از این دودمان‌ها احتمالاً هزاران سال پیش با نئاندرتال‌ها هم‌زیستی داشته و دیگری همچنان به تغذیه از خفاش‌ها ادامه داده است.
فهرست مطالب
ساس‌ها؛ همراهان همیشگی بشر از غارها تا شهرهای مدرن
دکتر لیندسی مایلز، یکی از محققان اصلی این پژوهش، توضیح داد که آنها بررسی کرده‌اند چگونه تعداد حشراتی که در تولید مثل نسل بعد نقش دارند، در طول زمان تغییر کرده است. این بررسی به دانشمندان کمک می‌کند تا اطلاعاتی درباره گذشته این حشرات به دست آورند.
نتایج این پژوهش نشان داد که در حالی که دودمان مرتبط با خفاش‌ها با کاهش پیوسته جمعیت روبرو بوده، ساس‌های مرتبط با انسان پس از یک افت اولیه، به‌طور چشم‌گیری رشد کرده‌اند. این موضوع نشان می‌دهد که ساس‌ها مسیر تکاملی خود را هم‌راستا با انسان‌ها پیموده‌اند.
به گفته دکتر وارن بوث، استاد حشره‌شناسی در دانشگاه ویرجینیا تک، زمانی که انسان‌های مدرن حدود ۶۰ هزار سال پیش از غارها خارج شدند، بخشی از جمعیت ساس‌هایی که با آنها در غار زندگی می‌کردند، با آنها همراه شدند و این امر باعث کاهش تنوع ژنتیکی در دودمان مرتبط با انسان شد.
ساس‌ها؛ مقاوم، انعطاف‌پذیر و بی‌رحم
برخلاف تصور عمومی، ساس‌ها از زمان دایناسورها روی زمین حضور داشته‌اند، اما حدود ۹۰ گونه مختلف آنها معمولاً رابطه‌ای نسبتاً پایدار و هم‌زیستانه با میزبانان خود داشته‌اند. این رابطه، با شروع زندگی اجتماعی انسان و سکونت در جوامع متراکم، دچار دگرگونی شد و مسیر جدیدی برای بقای ساس‌ها شکل گرفت.
ساس‌های امروزی به‌طرز شگفت‌انگیزی مقاوم هستند. پژوهش‌ها نشان می‌دهد جهش‌های ژنتیکی آنها باعث مقاومت در برابر حشره‌کش‌هایی مثل DDT شده است. با اینکه استفاده گسترده از DDT در میانه قرن بیستم جمعیت ساس‌ها را به‌شدت کاهش داد، اما ظرف تنها پنج سال آنها مجدداً ظاهر شدند و به این حشره‌کش مقاوم شدند.
ساس‌های دنیای مدرن؛ تهدیدی جهانی
با افزایش سفرهای بین‌المللی و تراکم جمعیتی در شهرها، ساس‌ها بار دیگر به تهدیدی جدی بدل شده‌اند. در سال ۲۰۰۶، متخصصان کنترل آفات در استرالیا از افزایش ۴۵۰۰ درصدی آلودگی به ساس در عرض تنها یک سال خبر دادند. امروزه این حشرات در تمام ایالت‌های آمریکا دیده می‌شوند و تمرکزشان عمدتاً در نواحی پرجمعیت است.
هرچند نیش ساس‌ها دردناک و آزاردهنده است، اما خوشبختانه ناقل بیماری‌های خطرناک نیستند.
ساس یا سوسک؛ کدام یک بازمانده نهایی خواهد بود؟
پاسخ این سوال هنوز مشخص نیست. ساس‌ها گرچه مقاوم هستند، اما رژیم غذایی بسیار تخصصی دارند و تنها از خون انسان تغذیه می‌کنند. در مقابل، سوسک ریز آلمانی (Blattella germanica) با تغذیه عمومی، تحمل بیشتر در برابر شرایط محیطی و مقاومت در برابر انواع سموم، رقیب سرسخت‌تری محسوب می‌شود، و جالب اینکه آنها حتی ساس‌ها را هم می‌خورند.
چرا این موضوع اهمیت دارد؟
شناخت روند تکامل و سازگاری حشراتی مانند ساس‌ها، فراتر از نگرانی‌های بهداشتی، می‌تواند به توسعه الگوهای دقیق‌تری برای پیش‌بینی بیماری‌ها و مدیریت آفات کمک کند. در جهانی که شهرنشینی با سرعت زیادی در حال گسترش است، بررسی چنین روابط قدیمی میان انسان و آفات می‌تواند ما را در مقابله با چالش‌های آینده یاری دهد.
