سرطان ریه اولین علت مرگ و میر ناشی از سرطان در سراسر جهان است. به تازگی آزمایش یک داروی جدید ضد سرطان، نشان داد که پنج سال پس از درمان، 60 درصد از بیماران مبتلا به نوع بسیار شایع این بیماری، هنوز زنده هستند و سرطان پیشرفت نکرده است.
به گزارش تک‌ناک، پروتئین آناپلاستیک لنفومایی کیناز (ALK ) به کنترل رشد سلول‌ها کمک می‌کند. این پروتئین توسط ژن ALK تولید می‌شود که در برخی از سرطان‌ها از جمله سرطان ریۀ غیرکوچک سلولی (NSCLC )، ممکن است بازآرایی شده و باعث رشد و گسترش سرطان شود.
NSCLC یکی از دو نوع اصلی سرطان ریه است (نوع دیگر آن سرطان ریۀ کوچک سلولی است)، که حدود 80 تا 85 درصد از سرطان‌های ریه را شامل می‌شود و تومورهای ALK مثبت در حدود 3 تا 5 درصد از موارد در آنها رخ می‌دهد. NSCLC ALK مثبت به شکل معمول بسیار تهاجمی‌تر است و اغلب در افراد جوان با سابقۀ مصرف کم سیگار، یا بدون مصرف سیگار، دیده می‌شود.
لورلاتینیب یک مهارکنندۀ نسل سوم ALK است، که در دسته‌ای از جدیدترین داروها به عنوان اولین خط درمانی استاندارد برای بیماران مبتلا به NSCLC ALK مثبت، قرار دارد. یک آزمایش بالینی بین‌المللی جدید به رهبری محققان مرکز سرطان پیتر مک کالوم (پیتر مک) در ملبورن استرالیا، تأثیر این دارو را بر پیشرفت طولانی‌مدت بیماری در بیماران مبتلا به NSCLC پیشرفتۀ ALK مثبت ارزیابی کرد و نتایج قابل‌توجه بود.
پروفسور بن سولومون و پروفسور پیتر مک که به ترتیب سرپرست و نویسندۀ مسئول این مطالعه بودند، اعلام کردند: از نظر ما این نتایج بی‌سابقه است.
در مرحلۀ سوم این آزمایش، 296 بیمار مبتلا به NSCLC ALK مثبت که در گذشته درمان نشده بودند، به‌طور تصادفی برای مصرف لورلاتینیب یا کریزوتینیب (یک مهارکنندۀ نسل اول ALK است و به نام زالکوری فروخته می‌شود)، قرار گرفتند. لورلاتینیب به صورت قرص یک بار در روز و کریزوتینیب دو بار در روز تجویز می‌شد. نقطۀ پایانی اولیۀ مطالعه، بقای بدون پیشرفت بود. نقطۀ پایان ثانویۀ کلیدی بقای کلی بود. نقطۀ پایانی ثانویۀ دیگر این بود که آیا سرطان به مغز، متاستاز داده است یا خیر.
پنج سال پس از درمان، 60 درصد از بیمارانی که لورلاتینیب دریافت می‌کردند، هنوز بدون علائم پیشرفت بیماری زنده بودند و این در مقایسه با 8 درصد بیمارانی است که تحت درمان با کریزوتینیب قرار داشتند. همچنین کاهش 81 درصدی خطر پیشرفت سرطان یا مرگ و 94 درصد کاهش در پیشرفت متاستاز مغزی در مقایسه با کریزوتینیب وجود داشت.
آزمایش فعلی یک به‌روز‌رسانی در مورد پیگیری سه ساله بود، که بقای بدون پیشرفت و نرخ پیشرفت مشابهی را نشان داد.
سولومون گفت: این تجزیه و تحلیل به‌روز نشان می‌دهد که لورلاتینیب به بیماران کمک می‌کند تا بدون پیشرفت بیماری زندگی طولانی‌تری داشته باشند، به شکلی که اکثر بیماران مزایای پایداری را برای بیش از پنج سال تجربه می‌کنند.
بر اساس داده‌های آزمایش‌های قبلی، لورلاتینیب عوارض جانبی بالاتری به میزان 77 درصد، نسبت به کریزوتینیب با 57 درصد داشت، که بیشتر به دلیل افزایش لیپیدهای خون (کلسترول و تری‌گلیسیرید) بود. با وجود این، عوارض جانبی قلبی-عروقی بین گروه‌های تحت درمان مشابه تشخصی داده شد. ذکر این نکته ضروری است که عوارض جانبی مربوط به لورلاتینیب با کاهش دوز کنترل می‌شود، بدون اینکه اثربخشی دارو را تحت تأثیر قرار دهد.
پس از پنج سال پیگیری، یافته‌های این مطالعه نشان‌دهندۀ طولانی‌ترین داده‌های بقای بدون پیشرفت می‌باشد، که تاکنون با هر درمان هدفمند تک عاملی در NSCLC پیشرفته و در تمام تومورهای سرطان جامد متاستاتیک گزارش شده است.
سولومون در این باره عنوان کرد: این نتایج برای بیماران مبتلا به NSCLC مثبت ALK نشان‌دهندۀ پیشرفت قابل‌توجه برای درمان سرطان ریه است.
نتایج این آزمایش در نشست علمی سالانۀ انجمن انکولوژی بالینی آمریکا (ASCO) 2024 ارائه شد، که امروزه در شیکاگو برگزار می‌شود و به‌طور همزمان در مجلۀ Clinical Oncology انتشار یافت.
