نتایج یک تحقیق جدید نشان می‌دهد که بیماران با استفاده از هوش مصنوعی در نقش دستیار پزشکی مشکلی ندارند، اما هنوز به این فناوری اعتماد ندارند که جای پزشکان را بگیرد.
به گزارش تکناک، همچنین این تحقیق نشان می‌دهد که بیماران درباره نحوه عملکرد هوش مصنوعی نگرانی‌هایی دارند و ترجیح می‌دهند که این فناوری قابل توضیح و شفاف باشد.
تا امروز پژوهش‌های زیادی درباره نظر پزشکان نسبت به استفاده روزافزون از هوش مصنوعی در پزشکی انجام شده است، اما مطالعات کمی روی دیدگاه بیماران تمرکز داشته‌اند؛ در حالی که آنها مهم‌ترین افراد تحت تأثیر این تحول محسوب می‌شوند.
در این تحقیق جدید که توسط دانشگاه فنی مونیخ (TUM) انجام شد، ۱۳,۸۰۶ بیمار بزرگسال از ۴۳ کشور دنیا مورد بررسی قرار گرفتند. حدود ۶۵ درصد از شرکت‌کنندگان از کشورهای توسعه‌یافته و ۳۵ درصد از کشورهای در حال توسعه بودند.
میانگین سنی آنها ۴۸ سال بود و نیمی از آنها مرد بودند. در این مطالعه، پرسشنامه‌ای ناشناس طراحی شد تا میزان راحتی بیماران، مزایا، خطرات و میزان اعتماد آنها به ابزارهای پزشکی مبتنی بر هوش مصنوعی بررسی شود. این نظرسنجی در بخش‌های تصویربرداری پزشکی مثل عکس‌برداری با اشعه ایکس، سی‌تی اسکن و MRI انجام شد تا انواع مختلف بیماری‌ها و شرایط پزشکی را در بر بگیرد.
فهرست مطالب
دیدگاه کلی بیماران درباره هوش مصنوعی در پزشکی
- 57.6 درصد بیماران نگاه مثبتی به استفاده کلی از هوش مصنوعی در پزشکی داشتند.
- مردان نسبت به زنان خوش‌بین‌تر بودند (59.1 درصد در برابر 55.6 درصد).
- بیماران آشنا با فناوری و افرادی که دانش بیشتری از هوش مصنوعی داشتند، بسیار بیشتر از دیگران از آن حمایت کردند؛ به طوری که 83.3 درصد از متخصصان هوش مصنوعی دیدگاه مثبتی داشتند، در حالی که تنها 38 درصد افراد کم‌اطلاع موافق بودند.
شدت بیماری و دیدگاه منفی‌تر
نتایج نشان داد که هرچه شدت بیماری بیشتر باشد، نگرش منفی بیماران نسبت به هوش مصنوعی پررنگ‌تر است:
- در میان بیماران با وضعیت جسمی بسیار وخیم، 26.6 درصد دیدگاه کاملاً منفی و 29.2 درصد دیدگاه منفی داشتند.
- در بیماران با وضعیت جسمی بسیار خوب، تنها 1.3 درصد دیدگاه کاملاً منفی و 5.3 درصد دیدگاه منفی داشتند.
دکتر فلیکس بوش، پژوهشگر اصلی این مطالعه گفت: «دلایل دقیق نگرش منفی بیماران بدحال مشخص نشد، اما تجربه از سیستم درمانی، بار بیماری و عوامل روانی می‌توانند در این زمینه نقش داشته باشند.»
اعتماد و نحوه استفاده از هوش مصنوعی
- 48.5 درصد بیماران مطمئن بودند که هوش مصنوعی کیفیت مراقبت‌های پزشکی را بهبود می‌بخشد.
- 43.9 درصد به اطلاعات پزشکی ارائه شده توسط هوش مصنوعی اعتماد داشتند.
- 59.3 درصد از استفاده آن در تحلیل تصاویر رادیولوژی مانند X-Ray حمایت کردند.
- 54.6 درصد از کاربرد آن در تشخیص سرطان استقبال کردند.
- 67.9 درصد از استفاده آن برای ارائه نظر دوم به پزشک حمایت کردند.
تنها ۴.۴ درصد از بیماران با این موضوع موافق بودند که تشخیص پزشکی فقط توسط هوش مصنوعی انجام شود. در مقابل، فقط ۶.۶ درصد ترجیح دادند که تشخیص کاملاً بدون استفاده از هوش مصنوعی و فقط توسط پزشک انجام شود.
۷۰.۲ درصد بیماران ترجیح می‌دهند که هوش مصنوعی به‌گونه‌ای عمل کند که قابل توضیح و شفاف باشد، حتی اگر این موضوع باعث کاهش دقت شود. همچنین ۷۲.۹ درصد آنها معتقد هستند که هوش مصنوعی باید فقط نقش کمک‌کننده داشته باشد و تصمیم نهایی همچنان توسط پزشک گرفته شود.
نگرانی‌های اصلی بیماران از پزشکی مبتنی بر هوش مصنوعی
بزرگ‌ترین نگرانی بیماران، تغییر در نحوه ارائه خدمات درمانی بود:
- 61.8 درصد بیماران نگران کاهش تعامل مستقیم پزشک و بیمار بودند.
- 61.7 درصد بیماران ترس از جایگزینی پزشکان با هوش مصنوعی داشتند.
محدودیت‌ها و مسیر آینده
این تحقیق بر اساس پاسخ‌های خود بیماران انجام شده و ممکن است دقیقاً نشان‌دهنده رفتار واقعی آنها در محیط‌های درمانی نباشد. همچنین دیدگاه بیماران می‌تواند به‌سرعت تغییر کند، چرا که هرچه آشنایی و اعتماد عمومی به هوش مصنوعی بیشتر شود، احتمال پذیرش آن در پزشکی هم افزایش خواهد یافت.
دکتر لیزا آدامز، یکی از نویسندگان پژوهش تأکید کرد: «برای همسو کردن توسعه هوش مصنوعی پزشکی با نیازهای بیماران، نظرسنجی‌های بیشتر ضروری است.»
