ماهواره‌های پروبا-3 با هدف پیشرفت در فناوری‌های فضایی و مطالعه دقیق تاج خورشید، از هند به فضا پرتاب شدند.
به گزارش تکناک، پروبا-3 که یک مأموریت مشترک بین ۱۴ کشور عضو آژانس فضایی اروپا (ESA) و کانادا است، با هدف پیشرفت در عملیات خودکار فضایی و مانور دقیق ماهواره‌ها در فضا راه‌اندازی شد.
این مأموریت تمرکز اصلی خود را روی تاج خورشید گذاشته است تا شکاف‌های مشاهداتی مهم را پر کند و توانایی‌های پرواز ماهواره‌ها را در فضا به سطح جدیدی برساند.
دو ماهواره پروبا-3 در تاریخ ۵ دسامبر از هند به فضا پرتاب شدند و به عنوان یک پیشرفت مهم در فناوری مأموریت‌های فضایی شناخته می‌شوند.
این ماهواره‌ها به طور دقیق در درون یکدیگر قرار می‌گیرند و حرکت آنها با دقتی در حد یک میلی‌متر انجام می‌شود، به طوری که مانند یک فضاپیمای واحد بزرگ عمل می‌کنند.
این هماهنگی پیشرفته به آنها اجازه می‌دهد تا خورشیدگرفتگی‌های مصنوعی در فضا ایجاد کنند و مشاهدات دقیقی از تاج خورشید انجام دهند.
پرتاب ماهواره‌های مأموریت پروبا-3 از مرکز فضایی ساتیش داوان در سریهاریکوتا، هند، با استفاده از موشک PSLV-XL چهار مرحله‌ای انجام شد. حدود ۱۸ دقیقه پس از پرتاب، دو ماهواره از مرحله بالایی موشک جدا شدند.
این مأموریت به عنوان یک گام بزرگ در توسعه فناوری‌های فضایی و کشفیات علمی در زمینه تاج خورشید به شمار می‌رود.
ماهواره‌های پروبا-3 در مرحله اولیه راه‌اندازی، که از سوی مرکز کنترل مأموریت در مرکز امنیت و آموزش فضایی اروپا (ESEC) در بلژیک هدایت خواهد شد، به طور متصل و هماهنگ با هم عمل خواهند کرد.
دیدتار پیلز، مدیر فناوری آژانس فضایی اروپا (ESA) اعلام کرد: «پروبا-3 سال‌ها در حال توسعه بوده و از طریق برنامه حمایت از فناوری‌های نوین ESA ساخته شده است. خوشحال هستم که این پروژه بزرگ اکنون وارد مدار می‌شود.»
دامیان گالانو، مدیر مأموریت پروبا-3 نیز گفت: «پرتاب برای همه اعضای تیم پروبا-3 و شرکای صنعتی و علمی ما یک لحظه مهم بود. از سازمان فضایی هند (ISRO) برای پرتاب بی‌نقص پروبا-3 به مدار تشکر می‌کنم. حالا مرحله اصلی کار آغاز می‌شود، چرا که برای دستیابی به اهداف مأموریت، ماهواره‌ها باید دقت موقعیت‌یابی بسیار بالایی داشته باشند، در حالی که فاصله‌ای معادل یک و نیم زمین فوتبال از یکدیگر دارند.»
راداکریشنان دورایراج، رئیس هیئت مدیره و مدیرعامل شرکت نیو اسپیس هند (NSIL)، درباره مأموریت پروبا-3 گفت: «ما مفتخر هستیم که آژانس فضایی اروپا (ESA) این مأموریت را به نیو اسپیس هند واگذار کرده است. ما از اینکه توانستیم ماهواره‌ها را به دقت در مدار مورد نظر قرار دهیم، بسیار خوشحالیم.»
وی تأکید کرد: «این مأموریت بسیار چالش‌برانگیز است و ماهواره‌ها در مداری بیضوی و بسیار بلند قرار گرفته‌اند، که بیش از ۶۰ هزار و ۵۰۰ کیلومتر از سطح زمین فاصله دارد. برای رسیدن به این مدار، از قدرتمندترین نسخه موشک PSLV-XL با سوخت اضافی در شش بوستر راکت جامد استفاده کردیم.»
ماهواره‌های پروبا-3 با هدف انجام مشاهدات پیشرفته خورشیدی طراحی شده است. در بالاترین بخش مدار خود، فضاپیمای «اکولتر» پروبا-3 به طور دقیق سایه‌ای بر فضاپیمای «کروناگرافت» خواهد انداخت، که حدود ۱۵۰ متر از آن فاصله دارد و به این ترتیب خورشیدگرفتگی‌های مصنوعی به مدت شش ساعت در هر بار ایجاد خواهد کرد.
جو زندر، دانشمند مأموریت پروبا-3 در آژانس فضایی اروپا هم توضیح داد: «برای دستیابی به عملکرد اپتیکی مورد نیاز این مأموریت، لازم بود که دیسک اختفایی به طور جداگانه روی فضاپیمای دیگری با کنترل دقیق پرواز کند. اگر فاصله کمتر بود، نور پراکنده از لبه‌های دیسک می‌توانست دقت مشاهدات تاج خورشید را کاهش دهد.»
آندری ژوکوو، محقق اصلی کروناگرافت ASPIICS (اتحادیه فضاپیماها برای قطب‌سنجی و تصویربرداری تاج خورشید) مأموریت پروبا-3 از رصدخانه سلطنتی بلژیک، درباره اهمیت تاج خورشیدی عنوان کرد: «اگرچه تاج خورشیدی کم‌فروغ است، اما این بخش از خورشید برای منظومه شمسی ما بسیار اهمیت دارد. تاج خورشیدی حتی از خود خورشید هم بزرگ‌تر است و منبع باد خورشیدی و وضعیت فضایی به حساب می‌آید.»
وی تصریح کرد: «در حال حاضر، ما می‌توانیم خورشید را در طول موج‌های فرابنفش مشاهده کنیم و دیسک خورشید و تاج پایین آن را ببینیم. همچنین از کروناگرافت‌های زمینی و فضایی برای رصد تاج بالای خورشید استفاده می‌کنیم. اما بین حدود سه شعاع خورشید تا 1.1 شعاع خورشید، یک شکاف مشاهده‌ای وجود دارد که پروبا-3 قادر است آن را پر کند. این به ما کمک می‌کند که فرایندهای عظیم خورشیدی مانند فوران‌های جرم تاج خورشید (CME) را از سطح خورشید پیگیری و شتاب‌دهی باد خورشیدی را مشاهده کنیم.»
تأثیر و پتانسیل آینده ماهواره‌های مأموریت پروبا-3
یوزف آشتباخر، مدیرکل آژانس فضایی اروپا (ESA)، درباره مأموریت پروبا-3 گفت: «مشاهدات تاج خورشیدی بخشی از یک نمایش بزرگ‌تر در مدار است، که فناوری به نام پرواز شکل‌گیری دقیق (PFF) را آزمایش می‌کند. بهترین راه برای اثبات عملکرد این فناوری جدید اروپایی، تولید داده‌های علمی نوآورانه‌ای است که پیش از این هرگز مشاهده نشده‌اند.»
وی بیان کرد: «در حال حاضر، پرواز یک فضاپیمای 150 متری در مدار ممکن نیست، اما اگر پروبا-3 با استفاده از دو فضاپیمای کوچک بتواند عملکرد مشابهی ارائه دهد، این مأموریت راه‌های جدیدی برای انجام کارهای فضایی در آینده خواهد گشود. تصور کنید که چند پلتفرم کوچک با هم کار کنند تا تلسکوپ‌ها یا آرایه‌های مجازی بزرگ‌تری بسازند.»
اگر همه‌چیز طبق برنامه پیش برود، ماهواره‌های پروبا-3 در اوایل سال جدید از یکدیگر جدا خواهند شد و هر کدام بررسی‌های خود را آغاز می‌کنند. مرحله عملیاتی مأموریت، شامل فناوری PFF و اولین مشاهدات تاج خورشید، حدود چهار ماه دیگر آغاز خواهد شد.
مأموریت پروبا-3 تحت رهبری شرکت سنر در اسپانیا و با همکاری 14 کشور عضو آژانس فضایی اروپا (ESA) و کانادا انجام می‌شود.
شرکت ایرباس دیفنس اند اسپیس در اسپانیا فضاپیماها را ساخته و شرکت رودیر اسپیس در بلژیک مسئول الکترونیک، مونتاژ و عملیات فضاپیماها است.
همچنین مرکز CSL در بلژیک، کوروناگرافت ASPIICS پروبا-3 را طراحی کرده و شرکت اسپیس‌بل نرم‌افزارهای مربوط به بخش‌های فضایی و زمینی را توسعه داده است. شرکت GMV نیز مسئول فناوری PFF و دینامیک پروازی این پروژه می‌باشد.
