فهرست مطالب
ستارهشناسان با استفاده از فضاپیمای جستوجوی سیارههای فراخورشیدی TESS ناسا، سه سیاره زمینسان را با دو غروب خورشید کشف کردند که به دور ستارگان یک سامانه دوتایی میچرخند.
به گزارش تکناک، پیشتر تصور میشد که سامانههای دوتایی برای شکلگیری ساختارهای سیارهای پیچیده نامساعد باشند، بنابراین این کشف میتواند برداشت ما از فرایند شکلگیری سیارهها و ثبات آنها پس از تولد را دگرگون کند. نکته هیجانانگیزتر درباره سیارههای TOI-2267 این است که آنها برخی رکوردهای پیشین سیارههای فراخورشیدی را نیز شکستهاند. با توجه به فاصله حدود ۱۹۰ سال نوری این سامانه دوتایی از زمین، سیارهها ممکن است شاهد دو غروب خورشید همزمان باشند، مشابه صحنه معروف فیلم «جنگ ستارگان: امیدی تازه» که لوک اسکایواکر به تماشای ستارگان سیاره خود، تاتوئین، میپردازد.
تحلیلها نشان میدهد که دو سیاره به دور یک ستاره و سیاره سوم به دور ستاره همراه خود در حال گذر هستند؛ به گفته سباستین زونیگا-فرناندز، عضو تیم پژوهشی و محقق دانشگاه لیژ، این ویژگی TOI-2267 را به نخستین سامانه دوتایی تبدیل میکند که سیارههای گذرنده در اطراف هر دو ستاره میزبان آن شناسایی شدهاند.
01
از 01شکستن رکوردهای فضایی سه سیاره با دو غروب خورشید!
سامانههای ستارهای دوتایی در اندازه، شکل و آرایش متنوعی وجود دارند. TOI-2267 یک سامانه دوتایی فشرده است؛ به این معنا که ستارههای آن در فاصله نزدیکی به یکدیگر گردش میکنند. این نزدیکی باعث ناپایداری گرانشی میشود، که مدلهای شکلگیری سیارهها پیشتر آن را محیطی نامناسب برای تشکیل سیاره پیشبینی کرده بودند.
با وجود این، در TOI-2267 سیارههایی شکل گرفتهاند. به گفته فرانسیسکو پوزولوس، همرهبر تیم تحقیقاتی و پژوهشگر موسسه اخترفیزیک آندلس (IAA-CSIC)، این کشف چندین رکورد را به همراه دارد؛ TOI-2267 فشردهترین و سردترین جفت ستاره شناختهشده با سیارهها است و نخستین سامانهای است که در آن، سیارهها در حال گذر به دور هر دو ستاره ثبت شدهاند.
پوزولوس و همکاران او اولین نشانههای این سه سیاره زمینسان را با تحلیل دادههای TESS و نرمافزار SHERLOCK به دست آوردند. این شواهد اولیه آنها را بر آن داشت تا با رصدخانههای متعدد، از جمله شبکه رباتیک SPECULOOS در شیلی و تنریف و دو تلسکوپ بلژیکی TRAPPIST، مشاهدات دقیقتری انجام دهند. این تاسیسات که برای بررسی سیارههای کوچک پیرامون ستارههای سرد و کمنور طراحی شدهاند، نقش حیاتی در شناخت و شناسایی ویژگیهای شگفتانگیز TOI-2267 ایفا کردند.

این سامانه به گفته پوزولوس، یک «آزمایشگاه طبیعی» واقعی برای بررسی چگونگی شکلگیری و بقا سیارههای سنگی در شرایط دینامیکی شدید است؛ جایی که پیشتر تصور میشد پایداری آنها غیرممکن باشد. مسائل مطرحشده درباره شکلگیری سیارهها در این سامانه میتواند حوزهای ایدئال برای مطالعات تلسکوپ فضایی جیمز وب و نسل بعدی رصدخانههای زمینی باشد. این ابزارها به ستارهشناسان امکان میدهند تا جرم، چگالی و حتی ترکیب شیمیایی جو سیارههای تازه کشفشده TOI-2267 را با دقت اندازهگیری کنند.
زونیگا-فرناندز تاکید کرد که کشف سه سیاره با دو غروب خورشید هماندازه زمین در چنین سامانه دوتایی فشرده، فرصتی منحصربهفرد است، چرا که امکان آزمون محدودیتهای مدلهای شکلگیری سیارهها در محیطهای پیچیده و شناخت بهتر تنوع معماریهای سیارهای در کهکشان ما را فراهم میکند.
نتایج این تحقیق روز جمعه، ۲۴ اکتبر در نشریه Astronomy & Astrophysics منتشر شد.

















