دانشمندان روشی نوین و ایمن برای استخراج طلا از زباله‌های الکترونیکی ارائه داده‌اند که می‌تواند جایگزین مواد سمی مانند جیوه و سیانید باشد.
به گزارش تکناک، در حالی که حجم زباله‌های الکترونیکی جهان به رکوردهای بی‌سابقه‌ای رسیده است، گروهی از دانشمندان و مهندسان توانسته‌اند روشی جدید برای تغییر آینده صنعت معدن‌کاری و بازیافت ارائه کنند، که در مجله Nature Sustainability منتشر شده است.
طبق آمارهای جهانی، در سال ۲۰۲۲ بیش از ۶۲ میلیون تن زباله الکترونیکی تولید شده است؛ رقمی که معادل پر شدن ۱.۵ میلیون کامیون حمل زباله است. این میزان نسبت به سال ۲۰۱۰، حدود ۸۲ درصد رشد داشته است و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۳۰ به ۸۲ میلیون تن افزایش یابد. در میان این حجم عظیم، لپ‌تاپ‌ها و تلفن‌های همراه قدیمی وجود دارند، که مقادیر ارزشمندی از فلزات گرانبها مانند طلا در آنها نهفته است. با وجود این، کمتر از یک‌چهارم این زباله‌ها به طور اصولی جمع‌آوری و بازیافت می‌شود.
طلا از دیرباز در اقتصاد، هنر و صنعت نقشی کلیدی داشته، که از آن به عنوان پول و زیورآلات استفاده شده است، همچنین از آن در صنایع مدرن مانند الکترونیک، هوافضا و تولید مواد شیمیایی بهره گرفته‌اند. اما استخراج این فلز ارزشمند، اثرات زیست‌محیطی گسترده‌ای دارد.
در معادن صنعتی بزرگ، سیانید به‌طور گسترده برای جداسازی طلا از سنگ معدن به‌کار می‌رود. هرچند این ماده قابلیت تجزیه دارد، اما باقی‌مانده آن می‌تواند اکوسیستم طبیعی و حیات‌وحش را تهدید کند. در معادن کوچک و سنتی نیز جیوه نقش اصلی را ایفا می‌کند. این ماده با طلا واکنش می‌دهد و باعث تشکیل آمالگام می‌شود، که پس از حرارت دیدن، طلا از آن جدا می‌شود. با وجود این، انتشار جیوه هم برای کارگران معدن خطرناک است و هم محیط زیست را آلوده می‌کند. به همین دلیل، نیاز به جایگزین‌های ایمن و پایدار به‌شدت احساس می‌شود.
در پژوهش اخیر، دانشمندان و مهندسان برای استخراج طلا از زباله‌های الکترونیکی، روشی مبتنی بر استفاده از ماده‌ای رایج در تصفیه آب و کلرزنی استخرها به نام تری‌کلروایزوسیانوریک اسید ارئه داده‌اند. این ترکیب در حضور آب نمک فعال می‌شود و می‌تواند طلا را به شکل محلول در آب تبدیل کند.
پژوهشگران برای بازیابی طلا از محلول، جاذبی پلیمری بر پایه گوگرد ساخته‌اند. این پلیمر که از گوگرد مازاد صنایع نفتی تولید می‌شود، توانایی انتخابی بالایی در جذب طلا دارد و می‌تواند آن را حتی در حضور فلزات دیگر جدا کند. استفاده از چنین موادی علاوه بر کاهش هزینه‌ها، نمونه‌ای عملی از اقتصاد دایره‌ای به حساب می‌آید.
این فرایند روی نمونه‌های مختلفی از جمله سنگ معدن، بردهای مدار کامپیوترهای قدیمی و پسماندهای آزمایشگاهی آزمایش شده است. یکی از مزایای مهم این فناوری، قابلیت بازیافت مواد شیمیایی و جاذب پلیمری، همچنین تصفیه و استفاده دوباره از آب مصرفی است. محققان امیدوار هستند که این روش در آینده به طور گسترده در معادن کوچک و سنتی به‌کار گرفته شود تا وابستگی به مواد شیمیایی خطرناک از بین برود. با وجود این، چالش‌هایی مانند: افزایش ظرفیت تولید جاذب پلیمری، کاهش هزینه‌ها و رقابت با روش‌های سنتی همچنان پیش‌روی این فناوری قرار دارد.
هدف بلندمدت این پروژه، حمایت از معیشت میلیون‌ها معدنچی کوچک‌مقیاس است که در مناطق دورافتاده و محروم فعالیت می‌کنند و عمدتاً به استفاده از جیوه برای استخراج طلا وابسته هستند. همچنین استفاده از این روش در حوزه «استخراج شهری» و بازیافت زباله‌های الکترونیکی می‌تواند راهکاری ایمن و ساده برای بازیابی فلزات گرانبها ارائه دهد.
کشف این فناوری نوین، چشم‌اندازی تازه برای صنعت استخراج و بازیافت طلا از زباله‌های الکترونیکی ایجاد کرده است. اگر این روش به مرحله تجاری‌سازی برسد، علاوه بر کاهش وابستگی به معدن‌کاری اولیه و کاهش آسیب‌های زیست‌محیطی، می‌تواند معیشت معدنچیان کوچک را نیز بهبود بخشد و زباله‌های الکترونیکی را به منبعی ارزشمند از فلزات گرانبها تبدیل کند.
