ایلان ماسک، مدیرعامل تسلا و بنیان‌گذار شرکت هوش مصنوعی xAI اعلام کرده است که قصد دارد دانشنامه اینترنتی گروک‌پدیا (Grokipedia) را به عنوان رقیب ویکی‌پدیا راه‌اندازی کند.
به گزارش تکناک، ماسک روز سه‌شنبه در حساب خود در پلتفرم X نوشت: «ما در حال ساخت گروک‌پدیا هستیم؛ این یک بهبود عظیم نسبت به ویکی‌پدیا خواهد بود و به صراحت گامی ضروری برای هدف xAI در درک جهان است.» او در سال‌های اخیر بارها ویکی‌پدیا را به دلیل آنچه «سوگیری جناح چپ» می‌داند، مورد انتقاد قرار داده و بارها از آن با عنوان “Wokipedia” یاد کرده است.
ماسک در سال ۲۰۲۳ شرکت xAI را تأسیس و چت‌بات هوش مصنوعی خود به نام Grok را معرفی کرد. او این ابزار را محصولی برتر توصیف می‌کند، اما Grok در چند نوبت باعث جنجال شد؛ از جمله زمانی که بدون ارتباط به پرسش‌ها، تئوری‌های توطئه درباره کشاورزان سفیدپوست در آفریقای جنوبی مطرح کرد، یا هنگامی که با ستایش از هیتلر و حمایت از ایده اردوگاه‌های کار اجباری برای یهودیان، واکنش‌های منفی گسترده‌ای را برانگیخت. هرچند ماسک مسئولیت این اتفاقات را نپذیرفت، اما هر دو پس از اعتراض او به «غیرواقعی بودن پاسخ‌ها»ی Grok رخ دادند.
هنوز مشخص نیست که دانشنامه گروک‌پدیا به عنوان رقیب ویکی‌پدیا چگونه عمل خواهد کرد. برخی گمان می‌کنند که این پروژه می‌تواند پایگاهی مستقل با نشانی‌های اینترنتی اختصاصی باشد و برخی دیگر احتمال می‌دهند که نسخه‌ای تغییریافته از Grok باشد، که صرفاً پاسخ‌های تولیدی ارائه می‌کند. شرکت xAI تاکنون به پرسش‌ها درباره سازوکار این پلتفرم یا زمان عرضه آن پاسخی نداده است.
همچنین ماسک در توییتی جداگانه دیدگاه‌های Larry Sanger، یکی از هم‌بنیان‌گذاران ویکی‌پدیا را بازنشر کرد. Sanger برای سال‌ها منتقد این دانشنامه بوده و پیشنهادهایی مانند: پایان تصمیم‌گیری بر اساس اجماع، لغو فهرست منابع ممنوع، امکان انتشار مقالات رقیب و بازگشت به سیاست بی‌طرفی اولیه را مطرح کرده است. ماسک این پیشنهادها را «خوب» خواند.
اما منتقدان تأکید دارند که ارزش ویکی‌پدیا در مشارکت آزاد کاربران، الزام به ذکر منابع معتبر و تلاش برای حفظ بی‌طرفی است؛ در حالی که ابزارهای تولید متن مانند Grok تنها بر داده‌های آموزشی خود تکیه می‌کنند و هرگونه تغییر جهت سیاسی می‌تواند باعث محتوای افراطی و نادرست شود.
این نخستین تلاش جریان‌های محافظه‌کار برای ایجاد رقیب ویکی‌پدیا نیست. برنامه Conservapedia در سال ۲۰۰۶ با همین هدف راه‌اندازی شد، اما امروزه بیشتر به عنوان نمونه‌ای طنز و ناکام شناخته می‌شود. حتی در Conservapedia نیز تصویر چندان مثبتی از ماسک ارائه نشده و او به استخدام نکردن محافظه‌کاران و تولید گسترده خودرو در چین متهم شده است.
با توجه به تجربه‌های ناموفق پیشین و سابقه بحث‌برانگیز Grok، بسیاری کارشناسان معتقد هستند که دانشنامه گروک‌پدیا به عنوان رقیب ویکی‌پدیا با چالش‌های جدی روبه‌رو خواهد شد. به نظر می‌رسد که هدف اصلی ماسک از راه‌اندازی این پروژه، ارائه تصویری مطلوب‌تر از خود و ایجاد بستری مطابق با دیدگاه‌های سیاسی خود باشد. با وجود این، پرسش‌های بی‌پاسخ فراوانی درباره نحوه عملکرد و اعتبار این پلتفرم همچنان باقی است.
