رینیت آلرژیک به معنای التهاب مجاری بینی است که زمانی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بدن به مواد حساسیت‌زا مانند گرده، شوره حیوانات خانگی یا کنه‌های موجود در گرد و غبار هوا واکنش نشان می‌دهد.
به گزارش تکناک، هنگامی که گرده باعث التهاب بینی میشود، رینیت آلرژیک به عنوان تب یونجه یا آلرژی فصلی شناخته میشود.
در افراد مبتلا به رینیت آلرژیک، قرار گرفتن در معرض آلرژن‌ها می‌تواند علائم آزار دهنده‌ای مانند عطسه، آبریزش یا گرفتگی بینی؛ چشم‌های قرمز با آبریزش و خارش اطراف دهان، بینی و چشم را ایجاد کند.
بیش از 400 میلیون نفر در سراسر جهان رینیت آلرژیک را تجربه می‌کنند. درمان‌های این بیماری از جمله مصرف داروهای بدون نسخه (OTC) و داروهای تجویزی و ایمونوتراپی آلرژن، می‌توانند به کنترل علائم و کاهش تأثیر آنها بر زندگی روزمره کمک کنند.
انواع رینیت آلرژیک
دو نوع اصلی رینیت آلرژیک وجود دارد: فصلی و چند ساله. نوع رینیت آلرژیک شما بستگی به این دارد که چقدر علائم را تجربه می‌کنید و این علائم چه مدت طول می‌کشند.
رینیت آلرژیک فصلی
این نوع رینیت آلرژیک به عنوان تب یونجه نیز شناخته میشود اگرچه به یونجه ربطی ندارد و خود یونجه باعث تب نمی‌شود. رینیت آلرژیک فصلی در زمان‌های خاصی از سال که تعداد گرده‌ها زیاد است، رخ می‌دهد. افرادی که به گرده‌های چمن‌ها، علف‌های هرز و درختان آلرژی دارند، معمولاً در بهار و پاییز، رینیت آلرژیک فصلی را تجربه می‌کنند. علاوه بر تب یونجه، رینیت آلرژیک فصلی ممکن است به عنوان آلرژی فصلی نیز شناخته شود.
رینیت آلرژیک دائمی
کلمه Pennial به معنای تمام سال است. به این ترتیب، رینیت آلرژیک دائمی به التهاب بینی مرتبط با آلرژی اشاره دارد که می‌تواند در تمام سال ادامه داشته باشد. افرادی که به گرد و غبار، شوره حیوانات خانگی، حشرات و هاگ‌های کپک آلرژی دارند، ممکن است به رینیت آلرژیک دائمی مبتلا شوند.
علائم رینیت آلرژیک
علائم رینیت آلرژیک مدت کوتاهی پس از قرار گرفتن در معرض ماده‌ای که به آن حساسیت دارید، ایجاد میشود و می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- آبریزش بینی با مخاط رنگی شفاف
- عطسه
- قرمزی چشم به همراه آبریزش
- خارش چشم، بینی یا دهان
رینیت آلرژیک درمان نشده یا طولانی مدت می‌تواند منجر به علائم اضافی شود، مانند:
- احتقان بینی (گرفتگی)
- ترشحات پشت حلق
- سرفه
- گلو درد
- سردرد
- کاهش حس بویایی
- گرفتگی گوش‌ها یا احساس کوبش گوش
- فشار سینوسی (فشار اطراف گونه‌ها و بینی)
- خستگی
- پف صورت
- سیاهی زیر چشم
- مشکل در خوابیدن
علل
رینیت آلرژیک زمانی ایجاد میشود که سیستم ایمنی بدن به یک آلرژن واکنش بیش از حد نشان دهد، که معمولاً مواد بی‌ضرری مانند گرده یا گرد و غبار هستند که باعث واکنش ایمنی در افراد مبتلا به آلرژی می‌شوند.
هنگامی که افراد مبتلا به آلرژی یک آلرژن را تنفس می‌کنند، سیستم ایمنی به اشتباه آن را به عنوان یک تهدید شناسایی می‌کند و باعث آزاد شدن هیستامین و سایر مواد شیمیایی میشود. هیستامین باعث التهاب در پوشش داخلی بینی و افزایش تولید مخاط میشود که منجر به علائم رینیت آلرژیک میشود.
آلرژنهای رایجی که باعث ایجاد رینیت آلرژیک می‌شوند عبارتند از:
- گرده گیاهان، علف‌های هرز و درختان
- شوره حیوانات خانگی پشمالو مانند سگ و گربه
- غبار
- هاگ‌های کپک
- بقایای سوسک‌ها
عوامل خطرناک
عوامل متعددی می‌توانند خطر ابتلا به رینیت آلرژیک را افزایش دهند، از جمله:
- سابقه خانوادگی: اگر یکی از اعضای خانواده شما مبتلا به آلرژی است، احتمال بیشتری دارد که رینیت آلرژیک را تجربه کنید.
- اگزما: افراد مبتلا به اگزما که یک بیماری التهابی مزمن پوستی است، بیشتر مستعد ابتلا به آلرژی و رینیت آلرژیک هستند.
- قرار گرفتن در معرض آلودگی‌های اولیه زندگی: قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا، آلرژنهای داخلی مانند گرد و غبار، دود سیگار و مصرف آنتی بیوتیک در اوایل دوران کودکی می‌تواند خطر رینیت آلرژیک را افزایش دهد.
- عادات سبک زندگی: سیگار کشیدن و داشتن کیفیت خواب ضعیف با افزایش خطر رینیت آلرژیک مرتبط است.
تشخیص
هنگامی که برای علائم رینیت آلرژیک به پزشک مراجعه می‌کنید، احتمالاً روند تشخیص با بررسی سابقه پزشکی شما و پرسیدن علائم شما شروع میشود. ممکن است پزشک در مورد موارد زیر از شما سوال بپرسد:
- چه چیزی علائم شما را تحریک می کند
- علائم شما چقدر مکرر و شدید است
- آیا فرد دیگری در خانواده شما سابقه آلرژی داشته باشد
- محیط کار و خانه شما چگونه است، از جمله اینکه آیا در خانه حیوان خانگی دارید یا محل کار شما شامل قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی است یا خیر
پزشک شما احتمالاً یک معاینه فیزیکی انجام می‌دهد و ممکن است آزمایش آلرژی را برای شناسایی آنچه باعث ایجاد علائم رینیت آلرژیک شما میشود، توصیه کند.
رایج‌ترین نوع آزمایش آلرژی، تست خراش یا خراش پوستی است. این آزمایش شامل خاراندن یا خراش دادن (فشار دادن) مقادیر کمی از آلرژنهای احتمالی به پوست شما و مشاهده اینکه آیا در پاسخ به آن واکنش آلرژیک رخ می‌دهد یا خیر. اگر به یکی از آلرژنهای آزمایش شده حساسیت داشته باشید، احتمالاً در جایی که پوست شما با آن آلرژن خراشیده شده است، برآمدگی خارش دار ایجاد خواهد شد.
پزشک شما ممکن است از شما آزمایش خون آلرژی مانند آزمایش ImmunoCAP نیز بخواهد. آزمایش خون آلرژی میزان ایمونوگلوبولین E (IgE) را در خون شما اندازه‌گیری می‌کند. IgE آنتی‌بادی‌هایی هستند که بدن شما در برابر آلرژنهای خاص می‌سازد. سطوح IgE بالاتر می‌تواند به این معنی باشد که شما یک اختلال آلرژیک مانند رینیت آلرژیک دارید.
درمان رینیت آلرژیک
هدف از درمان رینیت آلرژیک مدیریت علائم است تا بتوانید ناراحتی را کاهش دهید و کیفیت زندگی خود را بهبود بخشید. پزشک شما بر اساس نوع رینیت آلرژیک (فصلی یا دائمی) و شدت علائم شما یک برنامه درمانی ایجاد خواهد کرد.
داروها
چندین داروی بدون نسخه (OTC) و نسخه‌ای به طور موثر علائم رینیت آلرژیک را کاهش می‌دهند. این داروها شامل:
- اسپری‌های استروئیدی بینی: اسپری‌های کورتیکواستروئید داخل بینی موثرترین دارو برای رینیت آلرژیک هستند. این اسپری‌ها به کاهش التهاب و تورم در بینی کمک می‌کنند و باعث می‌شوند که بینی کمتر بگیرد. آنها همچنین علائمی مانند آبریزش بینی، عطسه و خارش را تسکین می‌دهند. استفاده روزانه از اسپری‌های استروئیدی بینی معمولاً بهترین نتایج را به همراه دارد و ممکن است تا دو هفته طول بکشد تا متوجه بهبود علائم خود شوید.
- آنتی هیستامین‌ها: این داروها از عملکرد هیستامین جلوگیری می‌کنند تا به کاهش علائمی مانند عطسه، خارش، آبریزش چشم و آبریزش بینی کمک کنند. آنها به اشکال مختلف از جمله قطره چشم، قرص خوراکی، شربت و اسپری بینی وجود دارند. آنتی هیستامین‌ها زمانی موثرتر هستند که قبل از قرار گرفتن در معرض یک آلرژن و به صورت کوتاه مدت مصرف شوند. بسیاری از مردم متوجه می‌شوند که با گذشت زمان یا با افزایش تعداد گرده‌ها در هوا، تأثیر این دارو کاهش می‌یابد.
- داروهای ضد احتقان: این داروها که به شکل اسپری بینی یا قرص موجود هستند، به‌طور موقت گرفتگی بینی را تسکین می‌دهند تا به تنفس راحت‌تر کمک کنند. ضد احتقان‌ها به سرعت عمل می‌کنند و می‌توانند گرفتگی را برای ساعت‌ها از بین ببرند، اما باید فقط سه روز از آنها استفاده کرد. استفاده بیش از حد از اسپری‌های ضد احتقان بینی می‌تواند باعث تورم برگشتی و تشدید احتقان بینی پس از قطع مصرف آنها شود.
- مهارکننده‌های مسیر لکوترین: داروهای تجویزی مانند سینگولار (مونتلوکاست) لکوترین‌ها را که مواد شیمیایی التهابی هستند که بدن در طی یک واکنش آلرژیک آزاد می‌کند، مسدود می‌کند تا به کاهش علائمی مانند آبریزش بینی و احتقان کمک کند.
ایمونوتراپی آلرژن
ایمونوتراپی آلرژن یک راه حل طولانی مدت برای مدیریت رینیت آلرژیک در زمانی که سایر درمان‌ها بی‌اثر هستند، ارائه می‌دهد. این درمان شامل افزایش تدریجی دوزهای آلرژنهای شناسایی شده برای کمک به بدن برای ایجاد تحمل نسبت به آلرژن‌ها و کاهش شدت و دفعات علائم آلرژی است.
بسته به حساسیت ، پزشک ممکن است ایمونوتراپی را به شکل واکسن‌های آلرژی یا قرص‌های زیر زبانی توصیه کند.
واکسن‌های آلرژی تزریقی حاوی عصاره‌های آلرژن رقیق شده هستند. پزشک تزریق این واکسن‌ها را به‌طور منظم انجام می دهد تا به بدن شما در ایجاد تحمل نسبت به آلرژن کمک کند. برنامه تزریق بسته به حساسیت و شدت علائم شما متفاوت است. ممکن است طی چند ماه پس از تزریق متوجه بهبود علائم خود شوید و احتمالاً در طول زمان با بهبود واکنش بدنتان به آلرژن‌ها به تزریق کمتری نیاز خواهید داشت.
اگر به علف یا گرده گل ابروسیا یا گرد و غبار حساسیت دارید، قرص‌های زیرزبانی می‌توانند موثر باشند. این درمان شامل حل کردن یک قرص حاوی عصاره‌های آلرژن در زیر زبان برای کاهش علائم آلرژی است. معمولاً چند ماه قبل از شروع فصل آلرژی مصرف قرص‌های زیرزبانی شروع می‌شوند. این درمان ممکن است تا سه سال ادامه یابد.
اقدامات خودمراقبتی
اقدامات خودمراقبتی ممکن است به تسکین علائم رینیت آلرژیک کمک کند.
این اقدامات می تواند شامل شستشوی بینی باشد که شامل شستشوی مجاری بینی با نمک یا محلول آب نمک از بطری اسپری بینی است. انجام این کار می‌تواند به پاکسازی مخاط بینی شما کمک کند. می‌توانید سالین بینی را از فروشگاه خریداری کنید یا یک محلول نمکی را طبق دستورالعمل روی یک بسته از پیش مخلوط شده برای شستشوی بینی با نمک بسازید. مطمئن شوید که از آب مقطر یا جوشانده و خنک شده استفاده کنید تا از خطر عفونت‌های کشنده که ممکن است با استفاده از آب لوله‌کشی نجوشانده رخ دهد، جلوگیری کنید.
همچنین می‌توانید در صورت امکان تمام تلاش خود را برای جلوگیری از محرک‌ها انجام دهید. هنگامی که آلرژنهای خود را شناختید، اجتناب از این محرک‌ها ممکن است شامل بسته نگه داشتن پنجره‌ها در روزهای پر گرده، شستن دست‌ها پس از نوازش حیوانات یا استفاده از ملافه‌های ضد حساسیت باشد.
چگونه از رینیت آلرژیک جلوگیری کنیم؟
هیچ راه شناخته شده‌ای برای جلوگیری از رینیت آلرژیک به‌طور کامل وجود ندارد، اما در کنار تلاش برای جلوگیری از آلرژنهای شناخته شده، راه‌هایی برای جلوگیری از علائم وجود دارد. با انجام موارد زیر می‌توانید از علائم رینیت آلرژیک پیشگیری کنید:
- نظارت بر پیش‌بینی‌های شاخص آلرژی: آب و هوا و مراحل رشد گیاهان می‌توانند انتشار گرده در هوا را افزایش دهند. پیروی از پیش‌بینی شاخص آلرژی منطقه‌تان می‌تواند به شما کمک کند روزهای تعداد بالای گرده‌ها را پیگیری کنید تا بتوانید فعالیت‌های خود را مطابق با آن تنظیم کنید.
- به حداقل رساندن قرار گرفتن در معرض آلرژن: کارهایی برای به حداقل رساندن قرار گرفتن در معرض آلرژن‌ها ممکن است شامل بسته نگه داشتن پنجره‌ها در فصول گرده‌های زیاد مانند بهار، تابستان و اوایل پاییز یا دور نگه داشتن حیوانات خانگی از اتاق خواب باشد.
- شستن دائمی دست‌ها: دست‌های خود را مرتب با آب و صابون بشویید و از دست زدن یا مالیدن بینی و چشم‌ها خودداری کنید.
- از محافظ چشم استفاده کنید: از عینک آفتابی و کلاه لبه پهن در فضای باز استفاده کنید تا از رسیدن گرده به چشمانتان جلوگیری کنید.
- از فیلترهای هوا استفاده کنید: برای کمک به حذف آلرژن‌ها از محیط خانه خود، از تصفیه کننده‌های هوا با فیلترهای هوای ذرات با راندمان بالا (HEPA) استفاده کنید.
بیماری‌های مرتبط
افراد مبتلا به رینیت آلرژیک بیشتر در معرض ابتلا به برخی بیماری‌های دیگر هستند. بسیاری از این بیماری‌ها دارای فرآیندهای التهابی مشابه و عوامل خطرناک مشترک با رینیت آلرژیک هستند. این بیماری‌ها عبارتند از:
- آسم: حدود 38 درصد از افراد مبتلا به رینیت آلرژیک به آسم نیز مبتلا هستند که در پاسخ به آلرژن‌ها و عوامل دیگر باعث مشکلات تنفسی میشود.
- اگزما: بسیاری از افراد مبتلا به اگزما نیز آلرژی و رینیت آلرژیک دارند. قرار گرفتن در معرض برخی از آلرژن‌ها می‌تواند علائم اگزما و رینیت آلرژیک را ایجاد کند.
- آپنه انسدادی خواب (OSA): علائم رینیت آلرژیک مانند احتقان بینی، می‌تواند خواب را مختل کند و به ایجاد OSA کمک کند. OSA یک اختلال خواب است که زمانی رخ می‌دهد که مجاری تنفسی به‌طور جزئی یا کامل مسدود می‌شوند، جریان اکسیژن را در هنگام خواب مسدود می‌کند و منجر به بیداری‌های مکرر و خواب ناقص میشود.
- ورم ملتحمه آلرژیک: رینیت آلرژیک و ورم ملتحمه آلرژیک اغلب با هم بروز می‌کنند. ورم ملتحمه آلرژیک زمانی رخ می‌دهد که آلرژن‌ها باعث می‌شوند ملتحمه (غشای شفاف و نازکی که کره چشم را پوشانده است) ملتهب و متورم شود و باعث قرمزی، خارش، آبریزش و درد شود.
زندگی با رینیت آلرژیک
رینیت آلرژیک می‌تواند به‌طور قابل توجهی بر کیفیت زندگی شما تأثیر بگذارد. بسیاری از افراد مبتلا به رینیت آلرژیک گزارش می‌دهند که این بیماری علائم خواب آنها را مختل می‌کند و باعث خستگی و سردرد در طول روز میشود که بر سلامت عاطفی و توانایی آنها برای شرکت در کار، مدرسه و فعالیت‌های اجتماعی تأثیر می‌گذارد.
خوشبختانه درمان‌ها و اصلاح سبک زندگی می‌توانند به‌طور موثر علائم را کنترل کنند. اگر علائم رینیت آلرژیک دارید یا درمان‌ها دیگر برای شما جواب نمی‌دهند، با یک پزشک صحبت کنید. آنها می‌توانند گزینه‌های درمانی را که به‌طور موثر علائم را کاهش می‌دهند، به شما معرفی کنند تا بتوانید از فعالیت‌های روزانه خود لذت ببرید و در آنها شرکت کنید.
