طبق گزارش سازمان ملل، تولید زباله‌های الکترونیکی با نرخ سالانه حیرت‌انگیز ۲/۶ میلیون تن در حال افزایش است.
به‌گزارش تک‌ناک، گزارش «پایش جهانی زباله‌های الکترونیکی ۲۰۲۴» که اخیراً مؤسسه آموزش و پژوهش سازمان ملل متحد (یونیتار) و اتحادیه بین‌المللی مخابرات (ITU) آن را منتشر کرده‌اند، به موضوع نگران‌کننده افزایش تولید زباله‌های الکترونیکی (E-Waste) در سراسر جهان اشاره می‌کند.
این گزارش بیان می‌کند که تولید زباله‌های الکترونیکی با نرخ سالانه حیرت‌انگیز ۲/۶ میلیون تن در حال افزایش است که این امر بر اهمیت موضوع به‌عنوان مسئله بحرانی نیازمند توجه تأکید می‌کند.
تعریف و پیش‌بینی زباله‌های الکترونیکی
زباله‌های الکترونیکی شامل دستگاه‌های دور‌ریخته‌شده با دوشاخه یا باتری مانند تلفن و تلویزیون و لپ‌تاپ هستند و ضایعات ناشی از وسایل نقلیه برقی را شامل نمی‌شوند.
گزارش «پایش جهانی زباله‌های الکترونیکی ۲۰۲۴» افزایش درخورتوجه تولید زباله‌های الکترونیکی را پیش‌بینی می‌کند؛ به‌طوری‌که تخمین زده می‌شود تنها در سال ۲۰۲۲، حدود ۶۲ میلیون تن زباله الکترونیکی تولید شده است که معادل پر‌کردن ۱/۵۵ میلیون کامیون ۴۰ تنی است. انتظار می‌رود تا سال ۲۰۳۰، خروجی سالانه زباله‌های الکترونیکی به رقم نگران‌کننده ۸۲ میلیون تن برسد.
مشکلات و نگرانی‌های بازیافت
گزارش «پایش جهانی زباله‌های الکترونیکی ۲۰۲۴» بیان می‌کند که با وجود حجم عظیم زباله‌های الکترونیکی در سال ۲۰۲۲، تنها ۲۲/۳ درصد (۱۳/۸ میلیون تن) به سیستم‌های رسمی بازیافت وارد می‌شود. این میزان نشان‌دهنده زباله‌هایی است که تحت فرایندهای مناسب بازیافت قرار می‌گیرند. همچنین، حاکی از شکافی عظیم بین تولید زباله‌های الکترونیکی و تلاش‌های بازیافت است؛ به‌گونه‌ای که نرخ بازیافت ۵ برابر کندتر از سرعت تولید پیش می‌رود.
براساس پیش‌بینی‌ها، این نرخ تا پایان دهه به‌دلیل محدودیت‌های تکنولوژیکی، گزینه‌های محدود برای تعمیر، چرخه‌های عمر کوتاه محصولات و افزایش مصرف محصولات الکترونیکی به ۲۰ درصد کاهش خواهد یافت.
نابرابری‌های جهانی در مدیریت زباله‌های الکترونیکی
تولید زباله‌های الکترونیکی و نرخ بازیافت در مناطق مختلف حاکی از نوسان‌های چشمگیر است. اروپا با ۱۷/۶ کیلوگرم سرانه در تولید زباله‌های الکترونیکی پیشتاز است؛ در‌حالی‌که قاره آمریکا با ۱۴/۱ کیلوگرم به‌دنبال آن است.
با‌این‌حال، نرخ جمع‌آوری و بازیافت رسمی تصویری متفاوت را نشان می‌دهد؛ به‌طوری‌که در اروپا این نرخ ۴۲/۸، در اقیانوسیه ۴۱/۴ درصد، در قاره آمریکا ۳۰ درصد، در آسیا ۱۱/۸ درصد و در آفریقا ۰/۷ درصد است.
فراخوان برای اقدام جهانی
کاسماس لوکسون زاوآزاوا، مدیر دفتر توسعه مخابرات اتحادیه بین‌المللی مخابرات، به نیاز مبرم به همکاری جهانی برای رسیدگی به بحران رو‌به‌افزایش زباله‌های الکترونیکی اشاره می‌کند.
زاوآزاوا با تأکید بر ناکافی‌بودن اقدامات مدیریت زباله‌های الکترونیکی در تقریباً نیمی از کشورهای جهان و مناطق، بر ضرورت تقویت قوانین، مکانیسم‌های بازیافت و پیشرفت‌های تکنولوژیکی برای مقابله موثر با این مسئله حیاتی صحه می‌گذارد.
او می‌گوید:
تحقیقات جدید نشان می‌دهد که مسئله جهانی ناشی از زباله‌های الکترونیکی همچنان در حال افزایش است. کمتر از نیمی از کشورهای جهان و مناطق اقدامات مدیریت زباله‌های الکترونیکی را اجرا کرده‌اند. این یعنی تلاش‌های جهانی برای بهبود مستمر قوانین و مقررات، ایجاد و بهبود مکانیسم‌های بازیافت، بهبود فناوری بازیافت و… موردنیاز است.
پیامدهای اقتصادی و زیست‌محیطی
این گزارش نه‌تنها بر تأثیر زیست‌محیطی زباله‌های الکترونیکی تأکید می‌کند؛ بلکه هزینه‌های چشمگیر اقتصادی آن را نشان می‌دهد. برآوردها حاکی از آن است که هزینه خالص مالی زباله‌های الکترونیکی سالانه ۳۷ میلیارد دلار است.
پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهند که اگر در سیاست‌ها و شیوه‌های مدیریت زباله‌های الکترونیکی بهبود چشمگیری حاصل نشود، این رقم تا سال ۲۰۳۰ به ۴۰ میلیارد دلار افزایش خواهد یافت.
نتیجه‌گیری
گزارش سازمان ملل متحد یادآور بحران رو‌به‌رشد زباله‌های الکترونیکی در جهان است. این گزارش بر ضرورت تلاش‌های هماهنگ برای افزایش نرخ بازیافت تأکید می‌کند و خواستار اجرای استراتژی‌های مؤثر برای مدیریت زباله‌های الکترونیکی است. این امر به کاهش پیامدهای زیست‌محیطی و اقتصادی تولید بی‌رویه زباله‌های الکترونیکی کمک خواهد کرد.
درنهایت، باید اشاره کنیم که تنها ازطریق اقدام مشترک در مقیاس جهانی می‌توانیم به حل سریع این مشکل امیدوار باشیم. اگر با این معضل مقابله کنیم، می‌توانیم راه را برای آینده‌ای پایدارتر درزمینه مدیریت زباله‌های الکترونیکی هموار کنیم.
